Afgelopen maandag ben ik op bezoek geweest bij een expositie van het Centraal Museum in Utrecht, die de veelzeggende titel “Dollen aan de overkant” meekreeg. De overkant is namelijk het bij het museum getrokken gebouw van de voormalige Willem Arntszstichting. Het heette vroeger dan ook het ‘dollenhuis’ van de stad Utrecht en tot in mijn schooljaren werd je ermee geplaagd als je een domme opmerking maakte of raar gedrag vertoonde – dan was je rijp voor de Agnietenstraat, de straat waar het pand huisde. Inmiddels zijn alle instellingen van de geestelijke gezondheidszorg in stad en provincie Utrecht opgenomen in een grote overkoepelende organisatie, de stichting Altrecht. Deze stichting bestaat dit jaar vijf jaar en in het kader daarvan is de lopende maand maart uitgeroepen tot maand van de ‘cliënt’, zoals de dolle, dwaze, psychotische en depressieve mens heden ten dage eufemistisch wordt aangeduid. Om deze bijzondere gelegenheid luister bij te zetten is de expositie georganiseerd en wordt er ter afsluiting op 30 maart een poëzieavond gehouden met werk van de cliënten zelf, met ondergetekende als een van de ongeveer twintig deelnemers.

Ik zal eraan meedoen, het is voor mij een kleine vuurdoop, want ik heb nog nooit eigen werk voorgedragen aan een publiek. Maar na bezoek van de expositie ben ik er een heel stuk minder enthousiast over, de tentoongestelde werken zijn zonder uitzondering kunstzinnig van aard, maar de kunstenaars zelf hebben slechts indirect een psychiatrisch verleden, en als ze het al hebben gehad, hebben ze inmiddels het tijdige bestaan voor het eeuwige verruild. Zoals de bezoeker van mijn website weet heb ik ook kunstzinnige aspiraties, maar ik heb zelf niets ingestuurd omdat ik er te laat van op de hoogte was. Er waren echter heel wat patiënten (laten we ze zo toch maar blijven noemen, om eufemismen voor te blijven) die zich in het dagelijks leven creatief uitleven en zich wel hadden aangemeld om aan dit ‘klantvriendelijke’ evenement te participeren. Vrijwel zonder uitzondering werd dit echter door een heuse selectiecommissie van het Centraal Museum om zeep geholpen, heel veel dolle kunstenaars in spe die eindelijk enige erkenning dachten te verwerven werden afgewezen als aardig gedaan maar niet geschikt voor de expositie.

Dit alles is op zich wel begrijpelijk, er moeten keuzes worden gemaakt en de ene creatieve expressie is de andere niet. Maar wat ik wel had verwacht en met mij al die patiënten die hun best doen iets van creatieve waarde te delen met anderen, is dat de expositieruimten dan wel enigszins gevuld waren met werk dat de selectiecommissie wel kon billijken als kunstzinnig of betekenisvol van aard. Je gunt de ander de ruimte, ook als je zelf in het verwerven ervan hebt gefaald. Maar wat ik nu zag sloeg alles: een en al leegte. De tien ruimtes die de expositie herbergt vallen vooral op door hun kaalheid, er had minstens drie keer zoveel werk kunnen hangen zonder de sfeer te rommelig te maken (en liever iets meer rommel dan veel te weinig kunst, denk ik dan). Wat je nu aantreft zou je heel somber maken als je het al niet was. Nu zijn er veel uitstekend gestucadoorde muren te zien met hier en daar een meer of minder geslaagd, maar vooral technisch correct werk, meest van betrekkelijk oude of anders gestorven ‘meesters’ die al in het depot van het museum lagen. De enige jonge personen die meedoen hebben vooral de juiste diploma’s gehaald en zullen ongetwijfeld een keer in therapie zijn gegaan, maar aansprekend vind ik hun werk allerminst en wat ze nu met Altrecht te maken hebben is vaag en hoogst dubieus. Het heeft er alle schijn van, dat het museum niet op een faux pas wilde worden betrapt door critici van de art business. Er stonden met andere woorden andere belangen op het spel dan die van de psychiatrische patiënt. Het museum kampt niet voor niets met grove overschrijdingen van het jaarlijks budget, die rieken naar een of andere vorm van nepotisme. Mocht het bewind wijzigen, ik zal er geen traan om laten.

Mijn gedichten draag ik voor in een van de twee ruimtes die me beviel, de eerste met werk dat redelijk overeenstemt met mijn frutsels, de andere met close up foto’s van mensen die depressief zijn. Het liefste had ik natuurlijk mijn werk voorgedragen in een ruimte waar mijn eigen uitingen van creativiteit te zien waren. Ze liggen nu ter inzage in het winkeltje, dat wel heel rommelig en overvol is en waar mijn tekenmappen in een hoek zijn te bewonderen, op de grond onder een tafel. Het is dat er geen honden zijn toegestaan in het musuem, die zouden er misschien wat in snuffelen en er van gaan kwijlen.

Conclusie: het is een schijnvertoning, er valt weinig te dollen aan de overkant, het is er kaal en kil en de entourage stemt moedeloos. Ik zal woensdagavond mijn gedichten voordragen, maar meer plichtsgetrouw omdat ik het toegezegd heb, en veel minder met hart en ziel, alsof er eindelijk eens iets gebeurt waar de psychisch gestoorde ‘cliënt’ troost uit halen kan. De onmacht, iets te betekenen, grijpt mij bij deze expositie meer naar de keel. Dit is niet alleen een gemiste, maar vooral een volstrekt misplaatste kans. Geen ruimhartig gebaar, maar een benauwende en conformistische angstvalligheid

Categorieën: Diversen

12 reacties

Mup · 28 maart 2005 op 20:21

[quote]Ik zal woensdagavond mijn gedichten voordragen, maar meer plichtsgetrouw omdat ik het toegezegd heb, en veel minder met hart en ziel,[/quote]

Draai dat om, ga ervoor, met hart en ziel, wie weet breng je dan een verandering, als is het maar een kleine,

Groet Mup.

pepe · 28 maart 2005 op 22:16

Ik wens je toch mooie avond, waarin juist jij de toon kan zetten met het voordragen uit eigen werk, waar je naar alle waarschijnlijkheid je hart en ziel in hebt gelegd!!

Mooi beschreven en jammer dat het sommige creatieve mensen zo moet vergaan.
Was Vincent ook niet zo’n iemand? Anderen zijn er rijk van geworden en nog niet eens zijn naaste familie.

Raindog · 29 maart 2005 op 00:22

Beste Depriman, doe me toch een plezier en publiceer dit even via een medium in Utrecht. De woensdag waar het om ging ligt alweer achter je maar in feite zou je dit voor hebben moeten dragen vind ik. Misschien kan dat alsnog met terugwerkende kracht. Indien dat enig herschrijfwerk vergt dan doe je dat maar gewoon want dit is echt een prima column met een heerlijk helder punt en de mensen die daar verantwoorlijk voor zijn mogen dat best te horen krijgen vind ik.

Wright · 29 maart 2005 op 17:06

Sluit me bij Raindog aan.
Ondanks (of dankzij?) de ondertoon met veel genoegen gelezen!

Ma3anne · 29 maart 2005 op 20:16

Zou je het aandurven deze column voor te lezen? Hij is ijzersterk!

KingArthur · 29 maart 2005 op 21:19

Door de reacties toch getriggered om te lezen Depriman. En ik moet zeggen dat je een mening helder uiteenzet waar ik mij erg goed in kan vinden. Ben het dus ook eens met de anderen. Deze column had makkelijk voorgelezen mogen worden.

pepe · 29 maart 2005 op 23:08

[quote]Deze column had makkelijk voorgelezen mogen worden.[/quote]

Dat kan ook nog, want morgenavond is het pas de 30ste maart.
Ik ben benieuwd hoe die avond je vergaat, schrijf je daar ook nog over Depriman?

Veel suc6

Raindog · 29 maart 2005 op 23:16

Shit hee Pepe, je hebt helemaal gelijk!
[quote]Dat kan ook nog, want morgenavond is het pas de 30ste maart.[/quote]
Niet helemaal goed gelezen dus, ik had de inzenddatum nagekeken.

Depriman? Lijkt me een uitgelezen kans, maak er een voorgelezen eentje van!

Succes!

depriman · 30 maart 2005 op 23:28

Heel erg bedankt allemaal voor de gegeven reacties, maar de moed ontbrak me om de column op de avond zelf voor te dragen, er was ook een strak schema en het zou te lang hebben geduurd om de column voor te lezen. Ik heb wel een aantal gedichten van eigen hand voorgedragen en die werden met enthousiasme begroet. Ik ben toch blij dat me de mogelijkheid is geboden iets te tonen van wat me beweegt.
Ik heb vandaag trouwens een drukke dag gehad, want vanmiddag ben ik door twee studenten van de school voor journalistiek gevolgd, ze hebben een reportage gemaakt van mij en mijn werk.
Hartelijke groet aan allen die gereageerd hebben,
Anton

Raindog · 30 maart 2005 op 23:46

Depriman,

Dat is fijn om te horen. ‘Er iets van maken’ kan op vele manieren en het doet me goed te horen dat jij je eigen gekozen hebt. Eigenlijk moet je maar blij zijn dat je niet door rancune gedreven wordt. Persoonlijk weet ik niet of ik mij had kunnen beheersen maar het is natuurlijk veel ingewikkelder als je zelf du moment die knoop door moet hakken. Jij bent er tevreden mee, de ene kans gemist maar andere juist gegrepen. Dat telt.

Dank voor je verslag. Ik was namelijk heel erg benieuwd.

Mosje · 31 maart 2005 op 22:10

Nou, gezien je column en de reacties wordt het nu echt tijd om je naam te veranderen in optiman.

pepe · 1 april 2005 op 08:34

[quote]Ik ben toch blij dat me de mogelijkheid is geboden iets te tonen van wat me beweegt.[/quote]

Fijn dit te lezen!!

Geef een reactie

Avatar plaatshouder