Sprakeloos

13 oktober 1972. Een vliegtuig, opweg naar Chili raakt in zwaar weer boven de Andes Het toestel was een dag eerder uit Montevideo vertrokken en door slecht bergweer moest een nachtstop gemaakt worden in Mendoza. Een dag later werd de reis hervat. Het was vrijdag de dertiende. Aan boord een rugbyteam van Rugbyclub The Old Christians, bestaande uit jongens van begin twintig die studeerden aan het Stella Maris College in Montevideo, en een kleine aanhang en vijf bemanningsleden. In totaal waren het 45 mensen. Het vliegtuig crashte op een bergtop. Hier het begin van de film Alive. Een bitter, waargebeurd verhaal..
Twaalf inzittenden stierven direct bij de crash, vijf anderen bij het aanbreken van de eerste morgen en nog een op de achtste dag. Buiten een paar repen chocolade, wat flessen wijn, een paar koekjes en een enorme hoeveelheid sigaretten hadden de overlevenden van de crash geen voedsel op de berg. Met behulp van aluminium platen konden ze sneeuw laten smelten zodat ze drinkwater hadden. In de eerste dagen op de berg heersten kou en honger. De romp van het vliegtuig kon met koffers en stoelzittingen dichtgemaakt worden zodat er een enigszins beschutte ruimte ontstond waar de overlevenden dicht tegen elkaar aan warm probeerden te blijven. Gedurende 72 dagen moesten zij zien te overleven in de ijskoude omgeving, zonder medisch verzorging of eten. Uiteindelijk moesten ze zelfs het vlees van de overledenen eten om in leven te blijven.

Toen duidelijk werd dat het zoeken naar het vliegtuig gestaakt was werden verschillende acties op touw gezet. Een ploeg van vier jongens probeerde in het andere deel van het vliegtuig, dat hoger op de berg lag, de radio aan de praat te krijgen. Dat mislukte. Anderen dachten na over een tocht over de bergen om zo hulp te gaan halen. De jongen die daarin het meest volhardde was Nando Parrado – een van de rugbyers. Een groter sterke jongen die de eerste dagen na de crash in coma lag, ontwaakte, erachter kwam dat hij zijn moeder en zus, die als supporter meereisden, op de berg had verloren, en zich ontpopte tot de held van de groep door samen met Robert Canessa (en in eerste instantie ook Antonio Vizintin, die halverwege terugkeerde naar de romp van het vliegtuig) in negen dagen te voet over de bergtoppen te gaan en een Chileense boer Huaso Sergio Catalan te paard te treffen die hulp kon gaan halen.

De mannen klommen zonder klimuitrusting, gekleed in ieder een paar jassen en truien, vier spijkerbroeken over elkaar, de schoenen gehuld in zakken. Met een slaapzak, zelf gefabriceerd van de met watten gevulde stukken isolatie uit de staart van het vliegtuig. De hoogte waar de vliegtuigromp lag was 4200 meter, op een berg die toen nog naamloos was maar later de naam Cerro Seler of Glaciar de las Lágrimas kreeg, oftewel de Tranengletsjer.

Vroeger, ooit, als kleine Emiel had ik de film al eens gezien en een verpletterende indruk op me gemaakt. Nooit helemaal uit mijn gedachten geweest. Onlangs zocht ik een boek (lekker voor in de trein) en mijn oog viel op het boek van Nando Parrado: 72 dagen in de Andes. Ik las de achterkant en moest meteen weer aan de film denken. Nog twijfelend of het uberhaupt hetzelfde verhaal was, kocht ik het boek en al snel bleek dit het verhaal te zijn van een van de overlevenden van de rampenfilm die ik ooit eens zag. Ook dit boek sloeg als een bom bij me in. De rake woorden en de nauwkeurige omschrijvingen van de hel waarin zij en Nando Parrado in het bijzonder zaten, zorgden dat ik het boek in een mum van tijd uit had, en daarna opzoek naar de film… Alive..

Held is trouwens een typering die Parrado in zijn magistrale boek stellig verwerpt. Hij had evenveel doodsangst, evenveel honger, als alle anderen. Hij had alleen het geluk dat hij nooit op gaf. Hij bleef denken aan zijn vader die al die tijd zijn vrouw, dochter en zoon moest missen, zonder te weten of ze nog zouden leven, en Nando Parrado’s enige doel was zijn vader in zijn armen te sluiten en hem persoonlijk het nieuws te brengen van de dood van zijn vrouw en dochter.

De dvd Alive heeft naast de titelfilm ook nog een documentaire
“Alive 20 jaar later”, met daarin, op een gegeven moment, de meest treffende scene. We zien Parrado en Canessa en een aantal andere overlevenden samen met de filmacteurs op de set rondlopen waar zij in werkelijkheid 72 dagen in geleefd hadden. Zichtbaar aangeslagen en tegelijkertijd verbonden door de tragedie en sterk door de afloop ervan, stonden de mannen bij elkaar in het decor.

Het verhaal van de 72 dagen in de Andes is niet een verhaal over het eten van mensenvlees, maar een verhaal van vasthoudendheid, kracht, geloof en tragedie. Van overleven. Ik heb het verhaal hier bewust incompleet gehouden. Het boek, de documentaire en in iets mindere mate de speelfilm, bieden uitgebreide informatie. Ga het indrukwekkende boek van Nando Parrado lezen! Zoek de film en bekijk daarna de documentaire!

Een ieder die dat doet zal geraakt worden door het verhaal, zal de sensatie over het eten van mensenvlees snel vergeten en zal diep respect voelen voor een stel jongens die in oktober 1972 met het vliegtuig naar Chili vertrokken, voor wat gewoon een potje rugby had moeten worden.