Een kaal bakstenen gebouw in een woestijn van bouwzand. Op de achtergrond een treinbaan. Het zou het decor kunnen zijn van een horrorfilm. Op de grote parkeerplaats staan wat verdwaalde auto’s, alsof ze er al jaren staan. Verlaten door de eigenaars die opgesloten zitten in die kubus met ramen. Ik aarzel waar ik zal parkeren. Dat heb je juist als er zoveel plaats is. Mijn vriendinnen en ik stappen langzaam uit. Met zijn vieren passeren we de geluidloze sluis van glas die ons binnen laat. In de enorme, lege hal met donkergrijze plavuizen staat een onafzienbare tafel waarlangs de gekleurde lege leunstoelen vloeken bij de grauwheid van buiten. Alles in reuzenformaat. Het grijze helle licht valt naar binnen door enorme glaswanden. De kroonluchter lijkt een kleine hanglamp. We praten zacht omdat we ons klein voelen. Een blonde vrouw helemaal achterin bij de balie wijst ons naar de vierde verdieping. Een gang lopen we door met gladde vloeren en witte wanden. De Steentjespaden, buiten, lijken te zijn vastgelijmd. Zwarte palen erlangs. Duidelijk nooit betreden, deze binnentuin, die dat woord belachelijk maakt.

De lift sluit ons nog meer in dan liften kunnen doen. Vierde verdieping. We hebben geen beweging gevoeld. De deuren oliën open.’ Daar is ze, Eva, kijk, daar in haar rolstoel!’ roept een van de vriendinnen. Vanuit de gang kijk je zo de huiskamer in. Tegen ruggen aan van rolstoelen met onbeweeglijke achterhoofden. Ja, we zien haar zitten, onze vriendin en oud-collega met MS. Ze kijkt een klein beetje verrast naar ons vieren. Als je het wilt zien, tenminste.
We kussen haar een voor een. Ze laat het over zich heen gaan. De meegebrachte cadeaus legt ze neer. Dan gaat ze weer aandachtig door met het eten van haar stukje appeltaart, alsof we er niet zijn. We schuiven een paar stoelen bij en gaan zwijgend zitten.

We vragen maar of het smaakt. Ze knikt mat en zegt iets wat we na drie keer herhalen pas kunnen verstaan. ‘Zelf gebakken’. Ze beweegt, maar zo stil. Hoe kan iemand zo bewegingloos bewegen? De huiskamer is groot en hoog en licht. Een enorme TV herhaalt ‘Pauw en Witteman’ van de avond ervoor en niemand kijkt of begrijpt. Een man in rolstoel staart wezenloos in het niets. Op een lichte kast staan twee fel oranje kooien. De hamsters zitten verscholen onder het zaagsel. Zou ik ook doen als ik hier hamster was.

Een verzorgster brengt ons thee. Zij is de enige die praat, behalve de TV. Ik help Eva met het uitpakken van het meegebrachte schetsboek en de doos pastelkrijt, omdat ik het dichtst bij haar zit. Zelf maakte ze geen aanstalten. Ze kijkt ernaar zonder interesse.
Dan doe ik iets voor, geef haar het krijt en ze gaat voorzichtig wat kleuren en uitwrijven. Haar vingers wil ze meteen schoonvegen. Of ze er plezier in heeft kunnen we niet zien.

Als een van de anderen over haar zoon van veertien begint, wrijft ze over haar hart en geeft een ahh-geluid. De eerste duidelijke emotie die ze toont. Het pakt ons aan. Dan zitten we in de weg. Er worden placemats neergelegd. Rolstoelen naar de tafel gereden. We besluiten te vertrekken om niet te storen. We kussen Eva weer allemaal. Wensen smakelijk eten in het luchtledige.

Voor we de lift naar beneden nemen, kijken we nog even hoe Eva’s eigen kamer in dit zorgcentrum eruitziet. We schrikken van de pikzwarte stoffen panter op ware grootte, op haar ziekenhuisbed. Een smalle kamer met glanzend spierwitte wastafel. Door het raam de bouwput.

We vluchten naar beneden de auto in en rijden snel weg.’ Twee jaar geleden’’, zegt iemand ‘zaten we nog gewoon in een restaurant met zijn vijven’.’Drie jaar geleden kon ze nog fantastisch skiën’ zegt een ander. Als we later rond de tafel zitten in een intiem eettentje, grijnst de lege stoel, die aan het hoofdeinde staat me aan. Eva zou met een lachend gezicht nog even de ober roepen om toch maar een ander gerecht te nemen.
Ze kon nooit goed kiezen.


pally

Genieten van leven en mensen en natuur om mij heen. Schrijven als belangrijke drijfveer om te ordenen, te relativeren en te communiceren.

26 reacties

arta · 24 februari 2009 op 13:27

Al is de vorige column over jouw vriendin een tijdje geleden (ik ben even zo vrij om hem te [url=http://examedia.nl/columnx/modules/news/article.php?storyid=6848][b][i] linken[/b][/i][/url]), hij staat nog in mijn geheugen alsof hij vorige week op de hoofdpagina stond. Dit stuk is (minstens) net zo pakkend. Sfeervol sfeerloosheid neerzetten, dat kun jij!
Mooi verhaal, Pally, over een wel erg trieste realiteit.

*edit* Onder de vorige column schreef jij: [quote]Delen om te kunnen verdragen.[/quote]Ik hoop zo dat dit stuk (met reacties) dezelfde werking heeft…

Mien · 24 februari 2009 op 14:04

Sfeervol en aangrijpend neergezet Pally.
Wat ik alleen jammer vind is dat je werkelijk ieder sprankje hoop hebt weggegegumd.
Behalve in gedachten en herinnering dan.
Dat vind ik jammer ondanks de ironische afsluiter.
Ik heb me meteen tijdens het lezen afgevraagd, waar zit toch nog dat beetje geluk, hoop en liefde dat doet leven. Had naar mijn gevoel de column nog sterker gemaakt. Want dat is ie ongetwijfeld.

Mien wekt een beetje op

Mosje · 24 februari 2009 op 14:27

En dan nu de hamvraag, of eigenlijk de hamstervraag.
Zorgtehuizen roepen vaker de gevoelens op die jij weergeeft. Waarom laten we dat eigenlijk toe? Waarom zorgen wij niet beter voor mensen die niet voor zichzelf kunnen zorgen?
Em om de vraag dan maar heel persoonlijk te stellen: waarom vluchtten jullie en reden snel weg? Was het niet een collega/vriendin?

trawant · 24 februari 2009 op 14:50

Prachtig beschreven Pally,beeldend en ontroerend..Van mij had er nog wel een laagje onder gemogen..nl wat het met jezelf en de band met je vriendinnen doet. Je zegt niet voor niets ‘vluchtten’.
Angst, schuldgevoel, wat compenseren jullie met zo’n bezoekje..
Maar misschien verwacht ik teveel, als dat zo is dan komt dat door de verwachtingen die je zelf wekt met zo’n pakkende schets.. :wave:

Dees · 24 februari 2009 op 15:05

Dit stukje bezorgt me kippenvel van de verkeerde soort. Ik kan het me heel goed voorstellen, het vluchten, weg van het onverdraaglijke, het hopeloze, het volstrekte gebrek aan uitzicht en en vind het ook echt heel mooi en eerlijk dat je dat zo opschrijft. Want zo is het, of kan het zijn. Niet alles heeft een happy end, of een zonnestraal van hoop.

Petje af.

doemaar88 · 24 februari 2009 op 16:43

Erg mooi geschreven Pally. Ontroerend, en goed verwoordt. Deze zin vond ik minder mooi
[quote]Zij is de enige die praat, behalve de TV.[/quote]
Omdat deze naar mijn idee niet klopt. Zelf had ik bijvoorbeeld gekozen voor ‘Naast de TV is zij de enige die praat’ of zoiets. Past voor mijn gevoel beter. Verder echt prachtig!

Neuskleuter · 24 februari 2009 op 21:51

Door je eigen emotionele betrokkenheid snap ik dat je voor de afstandelijke schrijfstijl kiest, door te vluchten in verleden tijd en in veel beschrijvingen van de omgeving. Die omgeving heb ik in minder zinnen al duidelijk; uit de reactie van Mosje blijkt ook wel dat verondersteld mag worden dat veel mensen hier bekend mee zijn.

Het begon traag, maar de tragiek van Eva vond ik heel boeiend, treurig. Ondanks dat het in verzorgingstehuizen niet altijd lijkt, mag jouw aandacht in de column wél meer om de mens daarin gaan. Heftig, in ieder geval.

Edit: Arta, bedankt voor de link! De combinatie van deze twee verhalen maakt dit mooier, omdat personificatie in het vorige deel heel makkelijk ging. Die stijl vind ik daarin mooier. Als je zelf eens een bundel maakt, zou ik deze twee er zeker in opnemen…

pally · 24 februari 2009 op 21:52

Jij vroeg waarom wij vluchtten, Mosje, terwijl het een collega/vriendin was? Omdat het zo voelde op dat moment, omdat we niks aan haar situatie konden veranderen. Om onze onmacht. Niet de schuld van de zorg, maar van de ziekte.
En omdat we daar even helemaal geen raad mee wisten. De omgeving was de metafoor voor de ziekte, snap je?

groet van Pally

pally · 24 februari 2009 op 21:58

Ja, hoop doet leven, Mien en zonnestraaltjes zijn fijn. maar die waren voor mij even geheel uit beeld en dan wil ik ze er ook niet bijplakken.

groet van pally

pally · 24 februari 2009 op 22:01

Ik heb geprobeerd, Trawant, door de manier waarop ik het geschreven heb, te laten zien wat het met ons deed, zonder het te benoemen. Misschien is dat niet gelukt.
groet van Pally

Ma3anne · 24 februari 2009 op 22:30

Ik heb deze column vanmiddag al gelezen en bleef rondlopen met een rotgevoel over dit verhaal. Ik bleef zitten met de vraag: wat klopt hier niet?

Het is moeilijk er de vinger op leggen, maar ik vind dat je te veel de omgeving beschrijft. In je reacties lees ik, dat je het als metafoor voor de ziekte van je vriendin bedoelt, maar voor mij is het meer een metafoor van jullie eigen gevoel van onmacht en zelfs een ietsjepietsje zelfmedelijden.

Dat wegvluchten en snel wegrijden zit me al helemaal niet lekker. En het etentje erna…

Kortom: je hebt me geraakt met deze column, maar niet op de manier zoals je waarschijnlijk bedoelde. Het is alsof alles wat jullie zien, doen en ervaren die vriendin in een nog groter isolement plaatst. Onbedoeld, maar voor mij erg voelbaar.
Jullie zijn samen en zij alleen… ik was nooit met een heel clubje naar haar toe gegaan.
Maar ja, wie ben ik…..

LouisP · 24 februari 2009 op 23:06

Hoi Pally,
wat ik zo bijzonder aan dit stuk vind is de combinatie. Allemaal mooie zinnen met ‘normale woorden’ die op de juiste plaats staan. Een zin vind ik persoonlijk een beetje storend.
“Een gang lopen we door met gladde vloeren en witte wanden.” Die overigens weer ruimschoots wordt goedgemaakt de vele andere pareltjes. Waar ken ik dat feloranje toch van.
bijzonder stukje
L.

maurick · 25 februari 2009 op 00:49

Wat een pakkende schrijfstijl heeft u. Ook al is dit niet een onderwerp waar ik erg in ben geïnteresseerd, toch boeit het me door uw schrijfstijl.

[quote]Zij is de enige die praat, behalve de TV.[/quote]

Dit is inderdaad een beetje een vreemde zin. ‘Met uitzondering van de tv is zij de enige die praat,’ zou misschien beter zijn geweest.

Verder top
😀

KawaSutra · 25 februari 2009 op 01:25

Ik kan mij de onmacht goed voorstellen. Als zelfs een contact of herkenning al onmogelijk is dan komt zo’n bezoek in een dergelijke omgeving echt op je af. Je zou wel verwachten elkaar daarin te kunnen sterken. Maar overdonderend moet het ongetwijfeld zijn. Zo is het ook op mij overgekomen. Dan is het niet vreemd dat je even met je mond vol tanden staat. Knap om dat gevoel zo onder woorden te brengen.

klapdoos · 25 februari 2009 op 08:34

Wat jij zo mooi omschrijft ken ik ook uit eigen ervaring, maar nooit op papier kunnen zetten omdat mijn eigen gevoelens té gevoelig waren op dat punt. Heel mooi verwoord.
groet van leny

Anne · 25 februari 2009 op 09:58

Op de eerste plaats, prachtig geschreven Pally. Maar vervolgens kan ik het niet anders zien dan in westerse context, waarbinnen niet alleen jullie snelle weggaan valt, maar alles eigenlijk. Van de plek waar zich dat afschuwelijke gebouw bevindt, tot de inrichting, tot de kwakende televisie met lelijke programmering, tot gezamelijk etentje met de andere vriendinnen, achteraf. Elk element in het verhaal maakt onderdeel uit van diezelfde schakel van beslissingen die hoe je dat ook wendt of keert voortkomen uit en te maken hebben met de onderliggende westerse mentaliteit.
Dat is wat dit stukje aantoont, dat iedereen gevangen zit in die ontmenselijking. Niet alleen de zieke.

pally · 25 februari 2009 op 10:06

Ja, Ma3, ik begrijp je reactie en eigenlijk had ik eerst nog een paar zinnen over onze reactie tijdens dat (ook behoorlijk treurige etentje)eronder geschreven. Ik heb ze toch geschrapt. Op de een of andere manier voelde het eerlijker om alleen vooral onze verbijstering en onmacht te laten zien. Met zijn vieren gaan was het idee om ‘Eva’ nog bij ons groepje te laten horen, zoals vroeger. Onhaalbaar natuurlijk.
groet van Pally

pally · 25 februari 2009 op 10:15

Precies, Anne, je legt de vinger op de zere plek. het feit dat we er geen raad mee wisten en blij waren dat we nog even bij elkaar te kunnen blijven om erover te praten, hielp ons niet er nog dagen mee bezig te blijven. Maar inderdaad in de westerse maatschappij worden deze dingen weggepoetst op een cleane manier, waar we dan zelf ontredderd en verbijsterd over zijn. Geen raad mee weten.
Overigens heb ik “Eva’ toen beloofd samen met haar te komen krijten, binnenkort. Ze gaf met een glimlach aan dat ze dat wel wilde.

groet van Pally

Anne · 25 februari 2009 op 10:18

Dat is een goed idee Pally, samen krijten. Goed van je. Want er is altijd wel íéts dat je kunt doen, we hoeven ons niet in die mate te laten verbijsteren dat we er totaal moedeloos van moeten worden.

Dees · 25 februari 2009 op 10:23

Eigenlijk vind ik het jammer dat je je impliciet een beetje gaat verdedigen nu. Het is jouw beleving en jouw stukje en jouw vriendin. En daar kan een ander niet over oordelen. Of je nu opnieuw gaat krijten met Eva, of niet.

De kracht van je stukje zit hem in het waarachtige.

Ik moest het nog even kwijt en het is niet bedoeld om je af te zeiken.

Ik vind het hier wel eens jammer dat er een soort dwang van hoe het hoort kan verschijnen in reacties. Terwijl er in schrijven geen ‘hoe gedrag of beleving hoort’ thuishoort. Vind ik.

Overigens, wel fijn dat er nog een glimlach kwam. Toch een zonnestraaltje in de reactie…

Mien · 25 februari 2009 op 10:26

Pally schreef in reactie:
[quote]Ja, hoop doet leven, Mien en zonnestraaltjes zijn fijn. maar die waren voor mij even geheel uit beeld en dan wil ik ze er ook niet bijplakken.[/quote]

Zonnestraaltjes zijn altijd fijn. Maar heb ik die genoemd in mijn reactie? Volgens mij niet. Maar misschien heb je dit gedestilleerd uit mijn reactie.

Wat ik bedoel te zeggen met ook een beetje ‘hoop, geluk en liefde’ in jouw column te brengen is alleen maar een geste om het contrast aan te scherpen. Misschien is dit niet zo bij je over gekomen. Mijn excuses daarvoor.

Donkerte en wanhoop, in welk gevoel dan ook, komt sterker over als je daar lichtheid tegenover stelt. The unbearable lightness of being.

Ik heb ook MS meegemaakt in mijn omgeving. Wat mij bij is gebleven zijn de pijnlijke gebreken en de aftakeling. Die zijn heel zwaar … zeker als ze in een glijdende schaal aan je voltrekken.

Jullie hadden als vriendinnen geen besef of weet van de impact van MS op een mensenleven. Met die shock had je iets kunnen doen. Lichte humor erin zonder afbreuk te doen aan lijdzaamheid.

De lichtheid helpt in verwerkingprocessen. En dat heeft niets te maken met zonnestralen, wel met hoop, geluk en onvoorwaardelijke liefde.
Een contrasterend sprankje licht verscherpt de somberheid. Alleen maar somberen verzuurd.

By the way, dat was ik nog vergeten te melden in mijn vorige reactie.

De titel van jouw column vind ik ijzersterk.
Het zegt alles over MS (zowel voor de bezitter als de ontvanger).
WAt een geluk dat in ons hoofd ook bloemen kunnen bloeien. Een schrale troost.

Groet,

Mien

pally · 25 februari 2009 op 12:49

Ik dank iedereen voor de uitgebreide reacties!
Ik vind het heel mooi dat het zoveel emoties oproept.
Maar ik wil toch nog even terug naar Dees. Ja, ik kan je helemaal gelijk geven. Je verdedigen omdat je eigenlijk niet wilt dat mensen je hardvochtig vinden is na zo’n column wel een zwaktebod.
Eigenlijk pakte jij het in je eerste reactie ook het beste op. Dank je wel, daarvoor :kus:

Liefs, Pally

Mien · 25 februari 2009 op 13:27

Deels ‘off the record’ @Dees & Pally:
Ik ben het niet eens met de laatste reactie van Dees.
Het staat vrij om je mening te geven in een reactie in welke vorm dan ook. Dat kan (liefst opbouwende) kritiek zijn, maar ook tips.
De auteur kan er mee doen wat ie wil.
De auteur heeft altijd de keuze om de reactie te aanvaarden of naast zich neer te leggen.
Een auteur hoeft zich mijn inziens nooit te verdedigen (of aangevallen te voelen) maar mag als reactie op reactie gerust zijn mening geven.
Evengoed mag een auteur zich ook het voorrecht behouden om niet te reageren en geen mening te geven.
Los van dit alles blijft het uiteindelijk ook nog altijd aan interpretatie onderhevig hoe een reactie overkomt op iemand.

Ik deel wel de mening van Dees daar waar gesproken wordt over de waarachtigheid die uit de column van Pally straalt.
Waarachtigheid is een groot goed.

Mien

Bitchy · 25 februari 2009 op 14:15

Wat ik heel goed tot zijn recht vind komen is de band die er tussen jullie was/is. De tegenstelling de kou en warmte (het grijze gebouw en jullie vriendschap).
Ook ik ben wel eens gevlucht uit het verpleeghuis, niet meer wetende wat te zeggen of te doen, om daarna van ellende de kroeg in te duiken. Je staat machteloos tegen zo’n ziekte, het enige wat je kan doen is idd bijvoorbeeld in het geval van *Eva* samen te krijten.
Wens jou en je vriendinnen, maar vooral *Eva* enorm veel sterkte, kracht maar nog veel meer liefde!

:kus:

arta · 25 februari 2009 op 14:47

Ik ga het gewoon nog een keer zeggen ter afsluiting: Wat een mooi stuk, puur, recht vanuit het hart! Nogmaals mijn complimenten!
🙂

Anne · 25 februari 2009 op 19:16

Ook ik deel de mening met betrekking tot de waarachtigheid, inderdaad een groot goed.
Maar een onderwerp dat (ook) maatschappelijk beladen is, behalve gewoon een goed geschreven verhaal, zal altijd reacties oproepen met betrekking tot normen en waarden. Dat is denk ik niet meer dan logisch, en ook passend. Want een verhaal mag best aanleiding zijn voor een discussie, en waar hier denk ik de discussie over zou kunnen gaan is niet alleen de mate waarin iedereen zich al dan niet kan herkennen in de gevoelens van vervreemding en machteloosheid – dat is makkelijk zat – maar vooral over hoe je verder zou kunnen gaan dan die constatering. Ik zeg niet dat er iets móét, en ik ben de laatste die zou beweren dat Pally haar verhaal moet veranderen, een al dan niet aanwezige hardvochtigheid eruit weg moet poetsen, om het verhaal voor ons acceptabeler te maken, integendeel. Maar de vragen die het oproept mogen best aangekaart worden. En suggesties over hoe eventueel anders om te gaan met machteloosheid, mij lijkt dat alleen maar een net zo groot goed als het waarachtige aspect van de column zelf.

Daarvoor is de reactieruimte een prima plek, vind ik.

Geef een reactie

Avatar plaatshouder