Uit- en inzicht

De zaterdagcrypto uit het AD. Een Ristretto op een terras in ‘mijn’ dorp. Gesprekken afluisteren en peinzend staren in het niets, gedachtenkronkelen.
Ineens een flashback naar de tijd van [i]‘Dances with Wolves’[/i]. Toen was het de kruiswoordpuzzel uit de Telegraaf, de enige Hollandse krant verkrijgbaar in ‘mijn’ dorp. Gewoontegetrouw schuifelde ik op zaterdag na mijn ochtenddienst bergafwaarts richting de hoofdstraat. Onderweg groette ik collega’s en hotelgasten van allerlei nationaliteiten. Nadat ik de Zwitserse bank waar mijn salaris gestort werd gepasseerd was, snelde ik iets verderop de kiosk in voor dat bewuste krantje. En dan ‘ziehen’, om Gianotti – een cafeetje met spuuglelijke, scheefhangende schilderijen aan de schrootjesmuren, en tafelkleedjes die in je ellebogen prikten – binnen te vallen.

Gianotti: mijn thuishaven, waar ik bij de Hollandse Marina aanlegde. Het uitzicht over berg en dal ondergaand probeerde ik de gesprekken te volgen die om mij heen in het Duits, ‘Schweitzerdeutsch’ en Italiaans gevoerd werden. Van de puzzel kwam meestal geen spaan terecht. Hoe verder het seizoen namelijk vorderde, des temeer ik puzzelde met mijn eigen taal.

Nederlander en buitenlander zijn smeedt een band. Marina en ik hebben dit vanaf de dag dat ik mijn Hollandse klompvoeten op Zwitserse bodem zette. Toen ik als een berg tegen bepaalde zaken opzag, trok zij mij uit een dal. En nu is het mijn beurt om haar te laten zien dat er een horizon is.

Hier zit ik dan, 16 jaar later, met mijn cryptogram. Er is veel gewijzigd, maar onze vriendschap heeft nog dezelfde diepgang.

Ik heb ons de vraag gesteld wat er is veranderd tussen toen en nu. Welke gewoonte van toen geweken is voor een nieuwe, echte bodem vanuit jezelf.
Sommige dingen zijn aan beide kanten burgerlijk gelijk gebleven. Aan mijn kant is dat bijvoorbeeld het kopen van een krantje, de puzzel eruit grissen en verdwalen in gesprekken die om mij heen gevoerd worden terwijl ik in ‘mijn’ dorp bediend word. Zonder van haar antwoord op mijn vraag gekregen te hebben, weet ik dat als Brian Adams klinkt, zij soms denkt aan het concert dat zij in Zürich bijwoonde.
Calvinistisch ingesleten gewoonten zijn aan beide zijden – in een ander format – werkmateriaal voor het heden.

In ‘ons’ Zwitserse dorp staat een oud, uit de rotsen gehouwen kasteel. Decennia geleden is het failliet gegaan. Mensen hebben eraan gewerkt om het uit te houwen, op te bouwen, te laten floreren. Anderen verruïneerden het. Niets menselijks is dat kasteel vreemd. Nog steeds staat het er: verlaten, gelaten maar nog altijd imposant, dominant. Mensen – vooral mannen – raken er door geïnspireerd, geïntrigeerd. Fantaserend over hoe het zou zijn, berekenen en tekenen zij op de achterkant van een bierviltje hun aanpassingen en te behalen winsten. Vervolgens… laten zij het daarbij. Hun angst overwint, en zij verliezen een kans.

Marina en ik zouden het hotel succesvol kunnen runnen. Op een bierviltje uitgetekend en berekend werkt het perfect. Maar wie wil er nou samenwerken met twee eerlijke, spontane, hardwerkende vrouwen, die de boel – laat staan de persoon – niet belazeren?