Vutkisjes

Vandaag was het de dag van de ‘markkinat’ in Salo, de stad die ik met enige regelmaat als ‘saaiste van Finland’ betitel. De plaats, waar zich een hoofdvestiging van Nokia bevindt, ligt in een vriendelijk maar saai landschap, vertoont niet de architectuur waardoor Finland beroemd is en heeft een uitgaansleven dat alleen aantrekkingskracht heeft op de grootconsument van alcohol. De enige plek die ik voor het genieten van een (goed) glas Fins bier benut, ligt op het terras van hotel Rikala, aan de rivier de Salonjoki (Salo-rivier) en dicht bij het grote marktplein. Op dat marktplein wordt de ‘markkinat’, een najaarsmarkt gehouden. Dat was vroeger een hoogtepunt van het jaar, heel traditioneel en slechts in enkele steden van Finland ‘vertoond’. Ook de huidige versie brengt nog drommen mensen uit Salo en omgeving op de been. Het is een mengeling van een kermis en een uit honderden kraampjes bestaande markt.
De Heer van Sinkel, alom bekend van de beroemde Nederlandse winkel, zou rode oren krijgen bij het zien van de breedte van het hier aangeboden assortiment. Op de ‘markkinat’ van Salo is namelijk écht alles te koop; voeding (van bes tot fles), kleding, meubels, walgelijk goedkoop speelgoed, drogisterijartikelen, gereedschap en muk. Jazeker, muk, muk, muk en muk. Zoveel afschuwelijke muk dat de gedegenereerde traditionele markt ineens heel leuk wordt. Je blijft lachten, al is dat tussen de serieuze bezoekers eigenlijk onbeleefd.

Voor de keuringsdienst van waren ligt hier een prima doel voor een studiereis. De hygiëne, die in Finland overigens voorbeeldig is, lijkt hier ver te zoeken. Overal zijn kleine kraampjes of tentjes met koffie, gebak, worst, Finse specialiteiten, vis (in algemene zin) en vutkisjes.
Die vutkisjes zijn een traktatie voor mijn familie alhier en mijn (naar Nederland geëmigreerde) echtgenote, maar ook de grootste culinaire straf die voor mij en mijn kinderen door de rechtelijke macht kan worden uitgesproken.
En…..laat nou de verkoop van vutkisjes per traditie op deze markt de boventoon voeren; al vanaf 1800! In de ene kraam na de andere liggen de vutkisjes in een wokgelijke schotel, smeulend te wachten op de liefhebber van deze soort ‘sprot speciaal’.
Na deze uitleg zal de goede lezer de letterverdraaiing binnen ‘vutkisjes’ hebben ontdekt en mij enige grofheid verwijten. Ik schaam me een beetje, maar het is niet anders.

Voor één van de kraampjes zag ik een liefhebber van vutkisjes, een lange vlot geklede senior met een pet die ooit gedragen moet zijn door Bush Sr., die de licht walmende kisjes aandachtig stond op te nemen.
‘Mag ik er één proeven?’
Neem van mij aan: dit is alhier een ongewone vraag. Na enige discussie binnen de kraam, kreeg hij het voor elkaar. Hij greep het kisje bij de staart en verorberde het zoals een Amsterdammer dat doet met een haring bij een kraam in de Jordaan. Hij proefde intens, smakte wat na en schudde toen mistroostig zijn hoofd. Nee, niet lekker genoeg.

Ik slenterde door en bekeek muk, na muk, na muk. Maar, jullie voelen ‘m al, er kwam weer een kraam met vutkisjes en ……daar was hij weer. ‘Mag ik er één proeven?’. Dezelfde ceremonie en hetzelfde resultaat.
Lachend informeerde ik mijn familie en even lachend zeiden ze: ‘zeker een gepensioneerde!’.
Toen wist ik het zeker en zonder schaamte: VUT-kisjes!!