Achterstevorenredeneren

Je hebt al min of meer een mening waar je je helemaal goed bij voelt. Het mooiste zou zijn als die mening de onontkoombare conclusie was van ijzersterke argumenten, aan elkaar gesmeed door logica waar geen speld tussen te krijgen is. Maar dat is een luxe situatie. Meestal gaat het anders. Bijvoorbeeld zo: “Jan, zou die soms homo zijn, je ziet hem nooit met een vriendinnetje?” vraagt Els. “Geen idee” zegt Tim. Els: “Ik zag hem laatst ook met zo’n apart shirt, zou me niets verbazen als homo’s dat soort shirts dragen. Jij zou het nooit aantrekken” Tim kijkt op. “Wat voor shirt?” Els, geïrriteerd. “Wat doet dat er nou toe, geen gewoon shirt zeg ik toch” Tim haalt zijn schouders op. “En weet je nog vorige week, toen we hem tegenkwamen, viel je niets op?” Tim heeft geen idee. “Jij ziet ook nooit iets, ik dacht gelijk al dat er iets vreemds was en nu weet ik wat het is. “Nou, kom maar op” zegt Tim met een zucht, hij kent Els langer dan vandaag. Els, triomfantelijk. “Volgens mij keek hij stiekem af en toe naar jou, zoals een gewone man naar vrouwen” Voor Els is het geen onoverkomelijk probleem dat ze Jan ook nooit met een vriendje ziet. Zoiets doen homo’s natuurlijk stiekem.

Els is een beoefenaar van het achterstevoren redeneren. Eerst de conclusie, dan argumenten en feiten, voorzover ze erbij passen. Het verschil met redeneren volgens de regels van de kunst is dat de conclusie geen conclusie is maar uitgangspunt. Geen werkhypothese die nog bijgesteld kan worden maar een onwankelbaar geloof. Vaak valt het verschil tussen achteruit en vooruit redeneren nauwelijks op. Want ten eerste wordt het er niet bijverteld en ten tweede ziet juist logica die achterstevoren tot stand gekomen is er het meest logisch uit. Als je al van tevoren weet waar je uit wilt komen laat je argumenten en feiten die niet van pas komen gewoon weg. Het is als met een legpuzzel. Daar zitten alleen puzzelstukjes in die passen.

Beoefenaars van het achterstevoren redeneren hebben een andere kijk op logica. Niet de kracht van argumenten maar een meerderheid van stemmen is doorslaggevend. Ze delen het liefst hun mening met gelijkgestemden. Maak niet de fout met een beoefenaar van achterstevoren redeneren in discussie te gaan. Discussie is voor hen het D-woord. In een echte discussie zijn namelijk alle argumenten toegestaan, dus ook als ze de gewenste conclusie ondermijnen. Dat is niet de bedoeling. Tim had het door, types als Els kan je beter niet tegenspreken. Het enige dat je daarmee bereikt is dat de sfeer er onder lijdt.

Ik ben niet altijd zo verstandig als Tim, een ondeugd die me met bepaalde kennissen met enige regelmaat in een lastig parket brengt. Als ik het openlijk met ze oneens ben, dan duurt het nooit lang voor me het verwijt voor de voeten wordt gegooid opzettelijk dwars te zijn. Zij gaan er kennelijk van uit dat ik net als zij ook achteruit redeneer. En dat ook mijn conclusie al vast stond zonder grondige feitenkennis en doorwrochte argumenten. In dat geval is het evident dat een openlijk dissidente mening een oorlogsverklaring is. Zelfs als ik niet van tevoren wist hoe zij ergens over dachten had ik het kunnen raden, vinden ze kennelijk. Klopt, zo goed ken ik ze wel. Ik ben de kwaadste niet. De volgende keer dat er onenigheid dreigt, zal ik de wijste zijn want vriendschap is ook wat waard. Ik pas mijn conclusie wel aan. Ik bedoel dus mijn werkhypothese maar dat hoeven zij niet te weten. U, de lezer neem ik in vertrouwen. Natuurlijk zou ik mij in mijn diepste, mijn allerdiepste zelf nooit bezondigen aan dit soort aanslagen op de hogere redeneerkunst. Ik redeneer nooit achterstevoren. Dat gelooft u toch? Ja toch!

Meer van me lezen? Ga eens kijken op mijn tekstensite: [url=http://wizzkaz.web-log.nl/]Foute teksten[/url]