De oude blauwe bus van de ‘African Expedition’ hobbelt ons door de kuilen in de straatjes van zand. Een Gambiaanse reisleider in felgekleurd T-shirt geeft in bijna onverstaanbaar Engels informatie over alle plekken in het stadje waar we stapvoets doorheen worstelen. We zien de open riolen in het midden van smalle zijstraten vol met afval. Een man op een stoeltje zit met zijn voeten op de rand ervan een sigaret te roken.
Zoveel mensen, kleuren, koopwaren, bewegingen en geluiden bij elkaar. Het is bijna een bewegend abstract schilderij waarin ik de afzonderlijke elementen door de veelheid niet meer kan registreren. Als we uitstappen en op nadrukkelijk verzoek van de reisleider flink doorlopen en hem in een rijtje volgen zonder te fotograferen, voelt het nog heftiger nu het glas van de bus er niet meer tussen zit en wij zelf deel uitmaken van deze wriemelende, kolkende mensenmassa. We wringen ons via trappen naar beneden, naar kelderachtige ruimtes waar een onbeschrijflijk doordringende geur hangt tussen de volle vis-en vleeskramen, waaronder magere katten stukken afval verslinden. Talloze vliegen zitten overal op. De vloeren zijn glad van vet en bloed in dit inferno. Het is er kokend heet.

Terug bij de bus, zet de scherpe geur zich vast in mijn neus en vervolgens in mijn geheugen. Het blijft een poos opvallend stil tussen de twaalf medepassagiers. De rest van de ochtend doen we een paar geïmproviseerde musea aan, een batikbedrijf en een krokodillenpoeltje in een mini oerwoud. Wie wil mag de duffe met mos begroeide krokodillen aaien. Op de kleine toeristenmarkt waar we even worden losgelaten, ben ik niet in staat om af te dingen. Ik begin me hier in dit land steeds meer te voelen als de bezoeker van een paviljoen op een wereldtentoonstelling. Gambia: een voormalige slavenkolonie, met bijna geen oerwouden, maar wel met een oerwoudpark. Het moet zich noodgedwongen profileren voor de toeristen. Het bezit geen natuurlijke grondstoffen en de meeste inwoners zijn ongelooflijk arm. Het opkomende toerisme aan haar kusten vormt de voornaamste bron van inkomsten en haar hoop.

De dag voor de terugreis maken we nog een tocht op de rivier de Gambia, niet spectaculairder dan de Biesbosch, met mangroven aan de oevers en een weids uitzicht. De ondertussen opgelopen buikloop bij echtgenoot en mij bepalen grotendeels deze tocht. Om het eentonige uitzicht wat te compenseren is een kok de hele dag lekkere hapjes aan het maken, die vervolgens in handgesneden houten bootjes worden geserveerd aan de passagiers. Aan ons dus duidelijk niet besteed. We frequenteren om de beurt vooral de WC, eerst overboord een emmer water scheppend voor in de stortbak met echte doortrekker.

De dagen op het witte strand brengen ons tussendoor rust en de oceaan is uitnodigend lauw. Onze vaste vriend op het strand, Alex, komt elke dag even praten. Noteert ons voor een barbecueavond en wil niks hebben, omdat het strandrestaurant hem daarvoor al een tip betaalt. Hij is in tegenstelling tot veel anderen, totaal niet opdringerig.
We mogen hem graag.
Omdat de werkeloosheid bedroevend hoog is, heeft hij weinig mogelijkheden iets te bereiken.
Dat geldt voor bijna alle jongeren hier, zelfs als ze goed zijn opgeleid. Graag zou hij een taxibedrijfje willen beginnen, vertrouwt hij ons toe. Wat kun je je rijk voelen en wat is dat soms ongemakkelijk. Cliché natuurlijk. Maar daardoor niet minder waar.
Alex staat erop de dag dat we vertrekken, afscheid te komen nemen. Als hij er niet is lang na de afgesproken tijd gaan we nog even wandelen. We laten we een briefje en een deel van onze kleren voor hem achter bij de receptie. Als we terugkomen heeft hij de spullen intussen opgehaald.

Nu, twee weken later en weer thuis, zijn we aan het informeren of het mogelijk is Alex een oude auto te bezorgen, voor zijn droom……

Categorieën: Reisverhalen

pally

Genieten van leven en mensen en natuur om mij heen. Schrijven als belangrijke drijfveer om te ordenen, te relativeren en te communiceren.

21 reacties

trawant · 23 februari 2008 op 17:53

Goed geschreven mix van couleur locale, het ongemakkelijke gevoel waar je als tourist mee achterblijft en de ontmoeting met Alex waarmee je dat extra persoonlijk maakt.
Drie niveau’s in 1 mooi afgewogen stukje.. :wave: :wave:

klapdoos · 23 februari 2008 op 18:36

En wij maar klagen dat wij het hier zo slecht hebben. De opgetekende sfeer die je als het ware kon voelen en ruiken laten bij mij een idee achter van het feit dat wij niet zo moeten zeuren als iets niet lukt. Daar zit een jongen een droom proberen waar te maken zonder een cent op zak…
Een warm en teder en toch enigszins vreemd aandoenlijk verhaal, zo dubbel en toch zo waar.
groet van leny

Prlwytskovsky · 23 februari 2008 op 21:35

Mooi verslag Pally. Ik zou bijna vragen: wanneer ga je weer? 😉

Mosje · 24 februari 2008 op 13:04

Het heeft even geduurd, maar in dit derde stukje geef je er, in sommige alinea’s, eindelijk blijk van dat je even achter de voor toeristen opgetrokken facade hebt gekeken.
Ik blijf echter alle drie de delen bij elkaar niet erg geslaagd vinden. Ik vermoed dat het komt door je schrijfstijl. Net als in andere stukjes van jouw hand, observeer en beschrijf je. Registreren en verhalen zijn ook wel goede woorden hiervoor. Het is alsof je een foto maakt, in je hoofd dan, en vervolgens het opgeslagen beeld aan ons uitlegt. Maar juist als je in een ontwikkelingsland past deze stijl minder goed.
Vermeng de dingen die je ziet met de kennis en gevoelens die je hebt over de derde wereld. Prik met je “camera” door de beelden heen die zich aan je opdringen, en beschrijf wat er achter schuilgaat. Graaf ook in je eigen bewustwijn. Laat zien hoe Pally denkt over armoede en ellende.
Nogmaals, dat doe je wel een beetje in dit deel, maar in het verhaal als totaal is het toch niet erg prominent aanwezig.
Tja, en dan Alex. Gambia telt vele Alexen. Afrika heeft er miljoenen. En allemaal hebben ze een droom. Het is best lastig om mensen een steuntje in de rug te geven, zonder hen die droom te ontnemen…

Teunis · 24 februari 2008 op 13:16

Heel mooi. Het dilemma is ook erg herkenbaar.
Toch heb ik van mijn tijd in afrika overgehouden dat a: elke vergelijking met je eigen situatie niet opgaat en b: ‘schuldgevoel’ dus niet nodig is. Het schuldgevoel dat ik aanvankelijk had stond een normaal contact met mensen daar zelfs in de weg. Toen ik dat los liet werd het pas interessant.

Groetjes Teunis

Dees · 24 februari 2008 op 14:00

Mooi geschreven Pally, registratie hand in hand met je goede bedoelingen…

Maar, eerlijk is eerlijk, ik heb wel wat moeite met het uitdeelgedrag. Pennen en snoepjes die uit toeristenbusjes naar buiten worden gegooid.

Een auto is anders (toekomstperspectief) en Alex was dus ‘anders’, maar is dat uiteindelijk echt zo?

Ik vraag me wel eens af waar hulp eindigt, wat [i]zuiver[/i] is en wat niet. Niet dat ik daar een antwoord op heb trouwens.

Iig veel succes.

pally · 24 februari 2008 op 14:17

Ik heb je reactie met belangstelling gelezen, Mosje, en ik kan er wel inkomen, dat je er zo over denkt. Ik vond het zelf erg moeilijk om van deze drie delen een evenwichtig geheel te maken, waarin ook mijn gemengde gevoelens goed tot uitdrukking konden worden gebracht.
Dat is volgens mij ook maar gedeeltelijk gelukt.
De titel geeft het eigenlijk al aan : Afrika voor beginners.
Het heeft me soms erg in verwarring gebracht om daar te zijn, vooral ook door de heel korte tijd.
Overigens zal het moeilijk zijn mijn verhalende stijl, waar volgens mij niet alleen fotografisch geregistreerd wordt, maar het gevoel ook vaak in de beschrijving verpakt zit, te veranderen.
Het blijft toch voornamelijk een reisverhaal.
Combineren is lastig, maar wel iets om over na te denken.
Blijkbaar vraagt een derde wereldland om een andere vorm van kijken en schrijven. Dat was mijn gevoel ook.
Bedankt voor je uitgebreide en genuanceerde analyse,

groet van Pally

pally · 24 februari 2008 op 14:25

Ha Dees,

ja, het pennen-en potlodenuitdeelgedrag in derde wereldlanden heeft mij ook nooit een goed gevoel gegeven. En hoewel een auto voor Alex perspectief zou kunnen bieden voor de toekomst aan hem en zijn familie, krijg ik er net zo goed een beetje hetzelfde niet helemaal aangename gevoel bij.

Maar wat is zuiver, Dees? Niks doen?
Er niet heen gaan?
Misschien is onze kleine druppel wel gedeeltelijk het afkopen van schuldgevoel… ik weet het zelf ook niet precies.
In elk geval bedankt voor je, wel zuivere, reactie.

groet van Pally

lagarto · 24 februari 2008 op 14:31

Ik heb evne de andere reacties gelezen. Ik vind dat je deze ervaring op veel manieren had kunnen beschrijven. Je hebt voor deze vorm gekozen, ik heb er geen moeite mee en heb het vol belangstelling gelezen. Ik vond het mooi en voelde en zag mee.
Groeten Niek

arta · 24 februari 2008 op 20:17

Ook hier met belangstelling en bewondering jouw verhalen gelezen. Ik kan me voorstellen dat mensen die er wel eens geweest zijn er anders tegen aan kijken, maar ik ben nooit zo zuidelijk in Afrika geweest en vond ze helemaal geweldig!
🙂

lisa-marie · 24 februari 2008 op 21:40

Elke keer nam je mij mee op reis en elke keer heb ik genoten! 😀

Neuskleuter · 24 februari 2008 op 22:26

Als individueel stuk is het geslaagd en als geheel ook zeker! Je weet de sfeer steeds weer mooi neer te zetten en kijkt goed om je heen.

Dat verder kijken, waar Mosje het bijvoorbeeld over heeft, vind ik eigenlijk ook wel. Maar dat idee kwam pas in me op nadat ik dat commentaar had gelezen. Tijdens het lezen had ik er dus geen last van! Integendeel, het is weer goed neergezet, met de zachte toon die jou eigen is.

Alleen bij het einde, je persoonlijke overweging om een auto te verschaffen, dat zit me niet helemaal lekker. Misschien is het cliché, je leert iemand een beetje kennen en wilt er gelijk een persoonlijk project van maken. Dat is natuurlijk ook dat schuldgevoel. Dit hoor je vaker en daarom denk ik al snel dat iedereen graag zijn droom aan een westerling verteld. Misschien zal er ooit een dag een gek genoeg zijn om het waar te maken…

Ik snap je, zeker, maar dan kan je nog beter op een ontwikkelingshulpreis gaan, waarbij je een groep helpt, dan een individu.

Siebe · 25 februari 2008 op 09:53

Raar is dat, een column(serie) die je eigenlijk alleen samen met de reacties op zijn merites beoordeelt. Ik heb beide – het geheel – als waardevol ervaren.

Gr.
S

pally · 25 februari 2008 op 10:31

Bedankt voor de reacties, op die van Dees en Mosje heb ik al uitgebreid en zo eerlijk mogelijk gereageerd.
Het is me wel opgevallen dat bijna iedereen, zoals Siebe ook al signaleerde, niet meer sec vanuit zijn eigen gevoel op de column reageerde maar de (voornamelijk negatieve) reactie van Mosje daarin meenam.
Dat geeft mij toch wat gemengde gevoelens, dat zeg ik eerlijk.

groet van Pally

Mosje · 25 februari 2008 op 11:41

Jammer Pally, dat je mijn reacties als “voornamelijk negatief” beschouwt. We publiceren hier op CX, en hopen – dacht ik – op kritiek zodat we er beter van worden. De kritieken die ik op je stukjes gaf zijn opbouwend bedoeld, en ik verwachtte eigenlijk dat je er wellicht iets mee zou kunnen. Vanuit die verwachting heb ik zo gereageerd. Zou ik die verwachting niet hebben dan had ik het er wel bij gelaten. Blijkbaar vat je het niet op deze positieve manier op.
Tja, dat anderen soms niet meer helemaal vanuit hun eigen gevoel reageren, het is niet anders. Ik zie dat niet als negatief, Het is gewoon zo, we beinvloeden elkaar. Zou je dat willen uitschakelen, dan zouden we louter nog met persoonlijke berichtjes moeten reageren. Dodelijk saai toch?

pally · 25 februari 2008 op 13:21

Hallo Mosje,
ja, ik stel zeker prijs op je reacties, maar ik denk dat het goed is dat ik ook nuanceer in mijn reactie daarop. Dat wil jij toch ook? Dat maakt het interessant. En dat ik me, nu ik er over wat langer over nadenk misschien iets teveel gedicteerd voelde om hoe ik het had moeten doen, volgens jou. Dat aspect, daar had ik geloof ik het meeste moeite mee, en ja veel positiefs zat er echt niet in. Ook niet als ik het weer doorlees.
Ach, toch goed, houdt ons scherp, ga er gewoon mee door. Maar ik blijf ook zeggen wat ik denk en voel.
Zo brengt het ons allebei wat.
Want gelijk hebben dat bestaat niet , hè, Mosje, dat weet jij ook allang,
In schrijfvriendschap, Pally

Anne · 25 februari 2008 op 13:47

Ik denk dat het niet mogelijk is om in een week, tijdens een vakantie, achter de schermen te kijken. Het is als het met een vingertje een enorme plaat omhoog proberen te tillen. Dat lukt gewoon niet zomaar. Daarvoor is een langer verblijf en een ander reisdoel noodzakelijk. Juist daarom houd ik zelf niet van reizen, van ergens langer zijn des te meer. Maar dat terzijde. Ik vind het verhaal dan ook goed. Jij als schrijfster voelt het aan de rand staan, je ervaart daarvan de pijn en dat wordt mij duidelijk gemaakt.

Enne, die auto voor Alex; DOEN!!

Trukie · 25 februari 2008 op 23:40

Ik ben in Afrika nog niet verder gekomen dan Egypte. Daar zoog ik al veel van de indrukken op die ik later in verhalen en films van anderen zou horen en soms herkennen.
De één is lyrisch over de prachtige natuur. De ander is hevig onder de indruk van de armoede. Weer een ander is doodsbang voor het gevaar. En ook de creatieve handen, de vrolijke zangklanken en lenige dansen zijn bejubeld. Zelfs in een film als “Hotel Rwanda” wordt het verdriet weggezongen en toont de bevolking haar trots en veerkracht.
Wie ben ik om ergens verlegen mee te zijn of me er schuldig voor te voelen?
Afrika is van Afrika.
We doen indrukken op met onze Westerse ideeën. We gaan hen helpen met onze Westerse middelen. Onze spullen staan weg te roesten zodra we onze westerse hielen hebben gelicht. Onze financiële inbreng komt op de verkeerde plekken.
We kunnen iets voor het land doen, als we het kennen met alle riten en gebruiken en doorwerkingen van voorouders kennen en respecteren.

Ondertussen heb ik weer genoten van jouw indrukken en jouw manier van hoe je het aan ons Westerse zieltjes met Westerse ideeën hebt overgebracht.
Pally bedankt voor deze korte maar intensive reis door een markant deel van onze aarde.

KawaSutra · 26 februari 2008 op 00:47

Een reisverhaal moet ook wel een reisverhaal zijn. Het beschrijft de indrukken van de reiziger bij zijn bezoek aan een wereld die niet de zijne is en daardoor in allerlei opzichten nieuw en verrassend. Beschouwen en ervaren is over het algemeen de hoofdmoot van een dergelijke culturele vakantiebestemming. En dat heb je wat mij betreft prima overgebracht.

pepe · 3 maart 2008 op 19:45

Weer een mooi, maar tegelijk ook triest verhaal, je neemt ons lezers mee naar een voor vele nog onbekend land.
Je laat ons de armoe proeven en de rijkdom zien.
Soms heb ik wel eens het idee dat men rijker is als men minder bezit. Beetje lastig dit hier zo neer te tikken, ik hoop je begrijpt wat ik bedoel.

[quote]Nu, twee weken later en weer thuis, zijn we aan het informeren of het mogelijk is Alex een oude auto te bezorgen, voor zijn droom[/quote]

Wat zou dat mooi zijn, ik vind deze gedachte gewoon puur een eerste ingeving. Ik kan mij dat heel goed voorstellen. Anderen iets gunnen niet verkeerd, samen delen ook niet. Ik ben blij je dit verhaal met ons hebt gedeeld.

Ma3anne · 24 maart 2008 op 19:02

Eerlijk is eerlijk: in zijn totaliteit een prachtig reisverhaal! :kus:

Geef een reactie

Avatar plaatshouder