Vandaag las ik in de Leeuwarder Courant een recensie over het boek ‘De Gouden Regels van de opvoeding’ van gezinstherapeute Gitty Feddema. Er staan talloze tips en regels in die ouders de helpende hand kunnen bieden bij concrete vragen. Vele van deze tips lijken mij goed en behartenswaardig. Eén ervan is: ‘Beloon altijd positief gedrag, dat werkt beter dan het bestraffen van ongewenst gedrag.’ Men kan wel zeggen dat deze regel uitentreuren herhaald wordt. Deze bewering ben ik tenminste al heel vaak tegengekomen, hoewel ik niet eens veel kranten en tijdschriften lees en pedagogische boeken al bijna helemaal niet. Ik geloof zeker wel dat deze regel klopt en werkt, maar toch komt het mij voor dat het uiteindelijk een foute regel is.
Ik geloof niet in straffen, maar in belonen ook niet. Door streng optreden en straffen kan men misschien op korte termijn het kind wel in het gareel dwingen, maar uiteindelijk zal het kind een hekel krijgen aan zijn opvoeders en dan is er vroeg of laat helemaal niets meer mee te beginnen.
Beloning zal zeker goed werken, omdat het het kind wat oplevert. En daar zit hem volgens mij de fout. Het kind wordt opgevoed tot een grote egoïst, die zich wel goed wil gedragen, zolang het er zelf maar beter van wordt.
In het groot passen de mensen deze gedachtegang ook op zichzelf toe. We willen wel werken, maar we moeten er goed voor beloond worden en hoe belangrijker of moeilijker het werk, hoe beter we ook beloond willen worden. Het komt er maar al te vaak op neer, dat mensen niet werken omdat ze daarmee wat goeds doen of een bijdrage leveren aan de maatschappij, maar omdat ze nu eenmaal geld nodig hebben en dan liefst zo veel mogelijk. Weliswaar zijn er ook veel vrijwilligers die geheel belangeloos iets doen, maar men kan toch wel zeggen dat het eigenbelang bij werkers meestal een veel grotere rol speelt.
Ook vrijwel alle religies steunen op deze gedachte. Door goed te zijn, verwacht men een beloning in het hiernamaals. Er wordt wel liefde gepredikt in vrijwel alle godsdiensten, maar in feite werken ze het menselijke egoïsme in de hand. En naar mijn mening is egoïsme oftewel zelfzucht de wortel van alle kwaad in de wereld.
De gouden regel der opvoeding lijkt mij daarom ook niet de zojuist genoemde over beloning en straf, maar: het goede voorbeeld geven.
Als een opvoeder zichzelf goed gedraagt, zal het kind dat willen nabootsen en navolgen. Bovendien zal het respect en genegenheid voor zijn opvoeders ontwikkelen en alleen al daardoor zal het kind volgens mij graag doen wat de opvoeders van hem wensen, omdat het de liefde van zijn opvoeders niet wil verliezen.
12 reacties
Kees Schilder · 10 november 2005 op 17:09
[quote]Beloon altijd positief gedrag, dat werkt beter dan het bestraffen van ongewenst gedrag.’ [/quote]
Beiden zijn nodig.Als een kind ongewenst gedrag vertoont dient acuut met oom Outsider gedreigt te
worden gelijk Zwarte Piet in de vorige eeuwen.
maar zonder gekheid,alleen straffen is nooit goed.
Hoewel….
wendy77 · 10 november 2005 op 17:21
Ik had het op deze manier nog nooit bekeken, maar ik denk dat er een boel waarheid in zit hoor. Of het mij ook lukt om mijn kind niet te straffen of te belonen is een tweede natuurlijk.
Hele goede column wat mij betreft.
Trukie · 10 november 2005 op 17:43
Het probleem met al die deskundigen is. dat ze zo graag eenheidsregels voor iedereen tegelijk willen maken.
Terwijl ieder mens, en zeker ieder kind, zo uniek is.
Het goede voorbeeld is wel de hoofdmoot denk ik.
Daarnaast een beetje van dit en een beetje van dat. En ook een beetje kattekwaad goedvinden. Tenslotte moeten ze ook een keer meemaken hoe het is om eens goed op je snuffert te gaan.
Maar maak er aub niet allemaal dezelfde robotjes van.
Raindog · 10 november 2005 op 18:04
Het is echt zo, belonen werkt beter. De vergelijking met hoe je een hond traint gaat onvermijdelijk op. En beloning voor bepaald gedrag is slechts tijdelijk, uiteindelijk is dat gedrag dan eenmaal aangeleerd en wordt het vertoond zonder dat er perse iets tegenover hoeft te staan. Net zoals de hond eerst steeds een koekje krijgt als je hem leert hoe hij moet zitten, uiteindelijk doet ‘ie het gewoon zonder.
Ik heb zelf geen kinderen, tenminste niet dat ik mij bewust ben, maar heb op andere vlakken wel met het werkingsprincipe te maken. Hoewel, dat gaat in de praktijk vaak over ongewenst gedrag dat afgeleerd moet worden, dat kan jammer genoeg niet anders dan met sanctioneren, en geloof me maar als ik zeg dat je daar behoorlijk meer werk van hebt en dat het veel meer kost dan het belonen van goed gedrag.
WritersBlocq · 10 november 2005 op 21:11
Goed geschreven, ik denk ook dat belonen helpt, maar sancties of negeren, afhankelijk van de situatie, werkt ook maar ja ik weet het niet zeker want
[quote]Ik heb zelf geen kinderen, tenminste niet dat ik mij bewust ben,[/quote] 😀
Ma3anne · 10 november 2005 op 22:09
[quote]Beloning zal zeker goed werken, omdat het het kind wat oplevert. En daar zit hem volgens mij de fout. Het kind wordt opgevoed tot een grote egoïst, die zich wel goed wil gedragen, zolang het er zelf maar beter van wordt.[/quote]
Ja, en dat begint al op de dag dat ze geboren worden. Alles is erop gericht om behoeften bevredigd te krijgen dat zal nooit meer veranderen. Overlevingsdrang kun je het noemen.
Kunst is om het kind te leren dat dit op een aardige manier kan en niet negatief hoeft.
En dan werkt het principe van belonen geweldig en heel natuurlijk.
Straffen kan ook, maar heeft vaak niet het gewenste gedrag tot gevolg, omdat het kind een imitatiediertje is en het strafgedrag van de opvoeder als negatief ervaart en dit gaat imiteren omdat het er kennelijk bijhoort. (‘Als papa schreeuwt of slaat, doe ik dat ook’).
Ik ben een groot voorstander van belonen. Niet altijd met materiële zaken, maar met aandacht, een aai over de bol of een simpele glimlach of knipoog. Een kind wil lief gevonden worden en zich gewaardeerd en gerespecteerd voelen en zal de sterren van de hemel plukken voor mensen die hem zo benaderen. Lief gevonden worden is ook een overlevingsmechanisme, want zonder de ander kan een mens nu eenmaal niet.
Tot zover deze beknopte pedagogische verhandeling. 😀
Ik vind dit een leuke column. Ook omdat je één van mijn stokpaardjes bij de staart vat.
Geertje · 10 november 2005 op 23:19
[quote]De gouden regel der opvoeding lijkt mij daarom ook niet de zojuist genoemde over beloning en straf, maar: het goede voorbeeld geven.[/quote]
Alle drie zijn nodig en per kind verschillend. Je kinderen excuus maken net zo belangrijk, ook als ouder ben je niet volmaakt. Het mooie daarvan is dat zij ook sorry tegen jou leren zeggen.
Onder straf versta ik aanspreken op het gedrag, het kind als zodanig wel in zijn of haar waarde laten. En belonen idem, niet koppelen aan materiele zaken.
Ach, het allermooiste is de liefde van een warm en geborgen nest geven, en dat voor de rest van hun leven. Ze laten groeien in hun eigen innerlijke kracht en er intens van kunnen genieten.:-)
Leuke column!
Fred · 11 november 2005 op 00:09
Ik denk dat het niemand verbaast dat ik het er totaal niet mee eens ben en het geen goede column vind.
Je vergelijkt appels met peren, opvoeden met werken. Ik mis de overeenkomst. IK ken genoeg mensen die goed beloond worden, op de manier zoals jij ziet, maar zich in werkelijkheid niet beloond voelen. Het gaat helemaal niet om materiele zaken. Juist niet.
Het goede voorbeeld geven gaat ook niet op. Wel bij een rood stoplicht maar niet bij andere meer persoonlijke zaken zoals bv een politieke voorkeur. Alleen maar een voorbeeld nadoen betekent dat het kind geen eigen ik ontwikkeld en dat is wel nodig omdat hij op een gegeven moment alleen op de wereld staat. Je creeert dan kloontjes en laten we wel wezen een wereld vol Outsiders lijkt me ook niet alles.
Ik denk dat je ook een situatie moet creeeren waarbij een kind zichzelf kan ontwikkelen tot de persoon die hij of zij is. Met eigen verantwoordelijkheden en waarin het zelfstandig beslissingen neemt met alle gevolgen van dien. Dat proces stuur je als ouder op de achtergrond, en je steunt en begeleid het waar mogelijk.
Al die opvoedboeken zijn mijn inziens goed voor de open haard, dan heb je er werkelijk wat aan. Opvoeden kun je niet leren en zal altijd een combinatie van belonen en straffen zijn. Zie ook Raindog en Ma3. Waarbij zeker de nadruk op belonen ligt.
En daarnaast valt me op dat je een recensie leest van een boek en daar een zin/defenitie uitneemt en die verwerkt tot een column. Vraag me dan af waarom je niet het boek gelezen hebt om jezelf een goed oordeel te vormen of op zijn minst een of twee kinderen hun leven jarenlang hebt zuur gemaakt. Opvoeden kun je niet leren en moet je echt ervaren, of niet maar dan moet je er ook niks over zeggen.
Goed en dan kunnen we mijn motie in stemming nemen… Oh nee, ben alweer thuis. Sorry was nog even met mijn kop bij werk. En daar wordt ik goed voor beloond, al mis ik soms de beloning.
Troy · 11 november 2005 op 03:26
Ik vind je column een beetje zwart-wit gesteld, maar dat is wel vaker zo met columns.
Wat mij betreft bestaat er op het gebied van pedagogiek maar één boek dat echt zinvol is.
Ik zou het persoonlijk bijna een soort bijbel noemen zelfs.
In den beginne was er opvoeding geschreven door Alice Miller. Een ware eye-opener in mijn geval.
Outsider · 11 november 2005 op 07:20
Moest je even wraak nemen, Fred, omdat ik bij de column van Scepsis de euvele moed had iets te zeggen van jouw domme kritiek?
Verder iedereen bedankt voor de reacties.
Fred · 11 november 2005 op 12:56
[quote]Moest je even wraak nemen[/quote]
Zoek alsjeblieft een dokter neuroot, misschien is het nog niet te laat.
heupie · 25 november 2005 op 19:07
Lezenswaardig voor alle opvoeders. Het goede voorbeeld geven geldt altijd en overal. Toch sta ik achter positieve correcties ipv negatieve. Beloning werkt bij alle levende wezens eenmaal beter dan straf. Van mus tot mens. Van straf worden we defensiever en waarom zouden we onze nek uitsteken als deze meer risico op ’n tik dan ’n aai aangaat. We zijn gebaat bij initiatieven, durvers etc en niet bij meelopers, stoep schoon vegers etc. Respectievelijk gekweekt door beloning en straf. Beloning kan ook geestelijk zijn zoals erkenning etc, toch ?