Ondanks dat alles is Andrew meestal een vrolijke jongen, die het heerlijk vindt om mij uit te lachen als ik weer eens ergens tegenaan bots met zijn rolstoel en als ik moeite heb met het aan- of uittrekken van zijn jas. In die ondeugende ogen zie ik soms dat hij best wel graag een kwajongensstreek zou willen uit halen, iets wat hij alleen nooit zou kunnen, misschien ga ik hem daar binnenkort wel bij helpen. In het vrijwillig werken met Andrew kom ik steeds vaker hindernissen tegen, het zijn meestal heel simpele zaken. Zoals ook deze ochtend, ik ben bij hem op bezoek, het regent steeds dus blijven we binnen en kijken we samen foto’s van zijn vakantie’s en uitstapjes van voorgaande jaren. Omdat hij zelf niets kan zeggen of aanwijzen, zijn wij afhankelijk van een taal zonder woorden, hij spreekt alleen met zijn ogen.
Ik merk aan zijn manier van reageren dat er iets niet helemaal naar zijn zin is, maar wat is dan de vraag. Gelukkig ben ik niet helemaal alleen met hem en Ilse merkt het ook op. Zij is net binnen en heeft de begeleider van de nacht afgelost.
We drinken koffie samen, Andrew blijft maar moeilijk kijken, Ilse vraagt hem wat er is en of hij dat kan aangeven met zijn ogen. Met een vertrokken grimas op zijn gezicht kijkt hij naar de grond, richting zijn voeten. Als zij dan vraagt of zijn schoenen verkeerd zitten richt hij zijn ogen omhoog en dat betekent ‘Ja.’ Zij maakt zijn schoenen los en we zien dat zijn linkertenen dubbelgevouwen in zijn schoenen zitten, dat moet pijnlijk geweest zijn.
Zo deden we pas ook dagelijkse boodschappen bij een supermarkt en ik mocht met Andrew tandpasta uitzoeken. Nu kan je denken dat is toch niet zo moeilijk. Nee, voor ons valide en sprekende mensen is dat niet moeilijk. Wij kunnen wijzen en zeggen wat we willen en zelfs vragen aan een medewerker als we iets niet kunnen vinden.
Met Andrew is dat even anders. Ik weet op dat moment alleen dat hij teletubbie tandpasta lekker vindt, dat vertelde een van de begeleidsters. Maar nu samen voor het schap met vele tandpasta’s kom ik er achter dat er wel vier soorten teletubbie-tandpasta zijn.
Even moet ik logisch nadenken, dan pak ik alle vier de tubes en houd er in iedere hand twee, dan vraag ik hem met zijn ogen aan te geven welke hand de goede tandpasta zit, zijn keuze is duidelijk. Ik houd de twee overgebleven tubes ieder in een hand. Nu mag hij weer kiezen en we hebben de juiste. Hoe simpel het dus voor ons is, zo moeilijk is het voor hem.
Hoe vaak heeft hij een keuze in wat hij wil eten of welke kleren hij wil aantrekken, hoe vaak begrijpen anderen wat hij bedoeld?
21 reacties
Domicela · 16 juli 2005 op 17:52
Andrew boft met een vrijwilliger als jij. Helaas hebben invaliden vaak geen keus, of wordt er over hun hoofd heengesproken met de begeleider alsof ze er niet zijn. Lijkt me echt vreselijk!
champagne · 16 juli 2005 op 18:08
Wat nemen wij toch vaak dingen als vanzelfsprekend aan, bedenk ik me bij het lezen van jouw column, Pepe.
Mooi geschreven en Andrew heeft tenminste 1 meevaller in zijn leven: hij heeft jou op zijn pad gekregen! 🙂
Kees Schilder · 16 juli 2005 op 18:11
Ja, de vanzelfsprekendheid valt pas op als je met dit soort zaken te maken krijgt. Hij boft met jou, Pepe
sally · 16 juli 2005 op 18:37
Ach….Dat van die schoenen.
Echt zielig.
En dit soort dingen gebeuren natuurlijk nog veel meer zónder dat er aandacht aan word besteed.
Op deze manier worden we weer even bewust gemaakt van het feit dat het een zegen is als je alles zelf nog kunt.
Mooi beschreven Pepe!
liefs Sally
Mosje · 16 juli 2005 op 19:48
Mooi verhaaltje weer pepe.
Tis trouwens wel van de gekke, vier soorten teletubby-tnadpasta, dat zou verboden moeten worden. Eén lijkt me al meer dan genoeg.
Troy · 16 juli 2005 op 20:15
Respect voor mensen zoals jij die met mensen als Andrew werken. Een mooi inkijkje in je werk.
Grt Troy
pepe · 16 juli 2005 op 20:29
*domicela* Of hij boft? Ik bof met hem! Ik weet ook dat veel leer met en van hem.
*champagne* Precies zoals jij tikt in je reactie, wij zijn ons vaak niet bewust van het goede en mooie in ons drukke leventje. Het is allemaal zo vanzelfsprekend. Ik ben blij dat zijn en mijn pad een stukje gelijk lopen.
*kees* Wij boffen beiden. Ik mag mee met hele leuke uitjes, waar hij anders niet heen zou kunnen.
*sally* Het is jammer van die schoenen, maar het valt niet mee als je alleen moet zorgen voor vijf mensen tegelijk, waarvan twee in rolstoel leven. Vaak is er gebrek aan tijd, waardoor dit soort dingen ontstaan. Andrew is niet zielig, ik geloof dat hij heel erg geniet van juist die dingen die wij zo vanzelfsprekend vinden!
*mosje* binnenkort verschijnt er mosjes-tandpasta, in vier kleuren en smaken 😉
*troy* Ik geniet van datgene wat ik mag doen, zie het niet als werk, ik doe het ook geheel vrijwillig. De beloning is zeer groot, namelijk de lach op het gezicht en de pretogen van Andrew! Dat is 1000 maal mooier dan een zak vol euro’s.
Eergister al met hem ondeugend geweest op het winkelplein, onder een warm zonnetje heb ik hem en mezelf nat gespat, met water uit de fontein, gelachen dat we hebben.
bert · 16 juli 2005 op 22:58
Ja pepe,
Veel respect heb ik voor de manier waarop je je werk met bijvoorbeeld Andrew weet vorm te geven.
Veel respect heb ik voor Andrew voor de manier waarop hij zijn leven samen met jullie weet vorm te geven.
Mooi om de liefde voor dit werk te uiten door middel van het schrijven van een column.
Petje af voor jullie samen. 🙂
klungel · 16 juli 2005 op 23:04
Ik moet gelijk denken aan het ‘lijpenrijden’ dat wij met de motorclub doen op de w.van den bergh stichting. Als je het eenmaal gedaan hebt ben je verkocht voor je leven. Ik kan iedereen, maar dan ook iedereen aanraden eens zo iets dergelijks te doen. Voor gehandicapten of oudere mensen of andersoortig hulp behoevenden. En als je dan gaat, let niet op wat ze zeggen, maar kijk in die ogen en naar de verandering van houding e.d. Je zult de dag van je leven hebben.
Mooi geschreven en erg herkenbaar dus 😀
WritersBlocq · 17 juli 2005 op 00:01
[quote]In die ondeugende ogen zie ik soms dat hij best wel graag een kwajongensstreek zou willen uit halen, iets wat hij alleen nooit zou kunnen, misschien ga ik hem daar binnenkort wel bij helpen.[/quote]
[quote]Eergister al met hem ondeugend geweest op het winkelplein, onder een warm zonnetje heb ik hem en mezelf nat gespat, met water uit de fontein, gelachen dat we hebben.[/quote]
Jij leert snel! En ik ook, door het lezen van jouw column. Vandaag heb ik uitgebreid gepraat met een positieveling die na een hersenbloeding gehad te hebben ook nog een been moest missen en met alles wat hij, en zijn vrouw, wel hadden naar Turkije waren gegaan met bij elkaar gespaarde centjes om vervolgens trap na trap te krijgen van de afdalingen, beklimmingen en treden die veroverd moesten worden. Door jou Peep, echt daardoor, kwam ik in dialoog met hem en zijn vrouw. Ik zag de mens, niet de zielepoot die zat te zweten in een scootmobiel. Hij had lol door mijn gevatte opmerkingen, ik had lol omdat hij er was. Zomaar, op een terras in Leiden, waar wij met z’n vieren een tafeltje deelden. Met de nadruk op ‘deelden’. Dikke kus, bedankt voor de eye opener, van ons alle vier :kiss: want ook zij vonden het even lekker om geen ‘slachtoffer’ te zijn, maar voor vol aangezien te worden.
KingArthur · 17 juli 2005 op 00:42
Leuk stuk! Knap hoe je met beperkte ‘middelen’ goed kan communiceren. Andrew mag zich toch ook wel gelukkig prijzen met een vrijwilligster als jij. Het zal hem een gevoel geven begrepen te worden.
Louise · 17 juli 2005 op 07:45
Wat heerlijk om te lezen dit! En ik bewonder de manier waarop je op zo’n natuurlijke manier met de beperkingen omgaat. Soms heel practisch door iets te verzinnen dat hij kan kiezen. En soms ook nog verder zoals:
[quote]In die ondeugende ogen zie ik soms dat hij best wel graag een kwajongensstreek zou willen uit halen, iets wat hij alleen nooit zou kunnen, misschien ga ik hem daar binnenkort wel bij helpen.[/quote]
Petje af. Ook weer voor dit stukje.
pepe · 17 juli 2005 op 08:04
*bert* Ik ben nog maar een klein radartje in het geheel, ik heb zelf heel veel bewondering voor degene die daar fulltime of parttime werken en de echt zorg dragen voor 5 bewoners tegelijk. Het is absoluut mooi om te doen en net zo mooi om er over te mogen schrijven.
*klungel* (En als je dan gaat, let niet op wat ze zeggen, maar kijk in die ogen en naar de verandering van houding e.d. Je zult de dag van je leven hebben.)
Grappig dat jij zegt niet te letten op wat ze zeggen, ik heb juist de ervaring dat zij eerlijker zijn dan de meeste mensen, een van de bewoners daar was zeer sceptisch en wantrouwend tegenover mij, ik moest niet denken dat ik alles mocht weten van haar. Nu een paar maanden later, zegt ze spontaan: ‘Ik mag jou best wel en ik wil een keertje bij jou koffie komen drinken, mag dat?’
Absoluut waar dat als je eenmaal een keer heb mogen genieten(werken) met deze mooie mensen, dat het verslavend werkt.
*WB* Ik ben blij dat mijn kleine steentje deze bijdrage heeft geleverd. En weet zeker dat het voor hen en jou mooi geweest moet zijn.
*king arthur* Ik begin te leren communiceren, maar nog lang niet zo goed als de mensen die al jaren met hem werken.
Het blijft altijd de vraag of ik hem wel goed begrijp, wat zou ik graag eens in dat hoofd willen kijken en echt weten wat hij van alles vindt.
*loutje* Hou jij die pet maar op, staat je best goed. 😛 Het is soms even logisch nadenken hoe je iets oplost, maar we komen er altijd wel uit. Vaak is het simpeler dan je denkt.
Iedereen bedankt voor de reacties en mocht je eens tijd over hebben, meldt je dan aan als vrijwilliger. Er is altijd een te kort aan mensen. Je hoeft zeker niet tientallen uren per week mee te draaien, soms is het al leuk als je eens in de maand een uurtje of 2 met iemand iets kan doen.
Dees · 17 juli 2005 op 12:21
Mooi stuk. En je bent een goede ‘verstaander’, zo te lezen 🙂
Li · 17 juli 2005 op 12:40
Kom ik nog even aankakken met mijn reactie.
Ik wil jou en alle vrijwilligers een veer in hun achterwerk steken omdat ze mensen met een beperking voor vol aanzien en dingen met hun gaan doen die het leven veraangenamen. Niet alleen voor hen maar ook voor jezelf. Door het werken met mensen met een verstandelijke en/of een lichamelijke bepreking bekijk je ogenschijnlijk ‘normale’zaken met heel andere ogen.
Ben wel benieuwd welke ondeugende streek Andrew en jij samen gaan uithalen.
Li
melady · 17 juli 2005 op 17:21
Kom ik veel te laat aankakken met een reaktie maar oké.
Als Z-verpleegkundige een column naar mijn hart.
Je hebt het kort maar prachtig beschreven pepe!
KawaSutra · 17 juli 2005 op 18:38
Ik ben jarenlang bezoekvrijwilliger geweest van een geestelijk gehandicapte man van mijn leeftijd maar met het niveau van een 2-jarige. Wat jij beschrijft vind ik dan ook heel herkenbaar. Deze man was eigenlijk ook niet in staat om keuzes te maken op welke manier dan ook. Hij was ook erg onvoorspelbaar kon heel agressief worden. Ik heb altijd gedacht dat die agressie een uiting was van zijn onmacht om te kiezen. Maar het blijft zelfs ook voor de deskundigen een raadsel wat zijn grillige gedrag en zelf-mutilatie veroorzaakte. Toch zag je regelmatig een glimp van plezier en dankbaarheid in zijn ogen. En daar doe je het voor. 🙂
Ma3anne · 17 juli 2005 op 23:24
Verdomd mooi verwoord weer, Peep. Klasse, wat je allemaal voor Andrew doet en hoe je moeite doet hem te begrijpen. En ook het plezier dat je uitstraalt in het omgaan met hem.
Geweldige vondst van die tandpasta! Helemaal Peep! 😀
klungel · 18 juli 2005 op 11:07
@Pepe
Ik was denk ik te kort in mijn schrijven :-). Ik bedoel natuurlijk niet te zeggen dat je niet moet letten op wat ze zeggen. Maar (hoe zeg ik dit nu netjes) ik heb wel de ervaring dat niet alle gehandicapten een ‘normaal’ gesprek kunnen voeren. Schreeuwen en grof taalgebruik zijn voor mij niet zeldzaam, evenals handtastelijkheden. Laat ik als voorbeeld mijn allereerste rondje geven:
Een gehandicapte stapt op mijn motor voor een ritje over het terein. Mijn wielen beginnen te draaien, hij begint te schreeuwen en zijn armen worden als een bankschroef om mijn borstkas aangetrokken. Man wat is die man sterk. Snakkend naar adem maak ik het rondje af. Mijn wielen stoppen met draaien en hij is ook ineens weer stil. Ik vraag; Was het leuk? Hij zwijgt maar zijn ogen glimmen. Gaan we nog een keer vraag ik. Ik heb moeite mijn motor recht te houden als hij heftig ja begint te schudden. Maar al te graag liet ik nog een keer de lucht uit mijn longen persen :-D.
pepe · 18 juli 2005 op 11:17
Geweldig Klungel, ja die pretogen die zie ik ook geregeld, terwijl ze met woorden iets anders zeggen.
Doe je wel voorzichtig met jezelf 🙂
SIMBA · 30 december 2006 op 15:31
Een half jaar na plaatsing komt Simba nog eens aan met een reactie! Maar ik laat het toch lekker niet 😀 Ik heb jaren in de Z-zorg gewerkt en vond de “rolstoelers”lichamelijk erg zwaar maar geestelijk vaak een enorme verrijking!
Waar zouden we zijn zonder onze vrijwilligers?