Een luxe buitenlander?

Ik vind discussies en verhalen over integreren altijd boeiend want ze zetten me aan het denken over mijn eigen situatie. Zo’n vijfentwintig jaar geleden vertrok ik naar Frankrijk, de liefde achterna. Die is inmiddels op de loop maar ik woon daar nog steeds. Ik heb er ook flink moeten integreren en nu probeer ik dat weer andersom in Nederland en zo blijf ik aan de gang. In het kader van mijn wens zoveel mogelijk Nederlander te blijven had ik me laatst voorgenomen om telkens als ik in Nederland kwam een Nederlands boek te kopen om op de hoogte te blijven van de cultuur- en mentaliteitsveranderingen. Vorige week was ik op stap met een vriendin, die bibliothecaris is, en liet me door haar adviseren bij de keuze van een boek. Ze raadde me verhaaltjes van Nilgün Yerli aan omdat ze mooi zijn en je er van alles uit kunt leren over de Nederlandse samenleving. Dat is echt zo. Ook herken ik er allerlei dingen in over hoe het is om buitenlander te zijn en dus anders te zijn. Ik vertelde dat aan mijn schoonzus en die vroeg me wat eigenlijk het franse woord voor allochtoon is. Ik moest even nadenken en zei: ‘étranger, buitenlander dus’. ‘Ja’ zei ze, ‘maar jij bent misschien wel buitenlander in Frankrijk maar geen allochtoon want daar hoort een uitgesproken cultuurverschil bij’. Het deed me denken aan een voorval enkele jaren geleden. Op mijn werk was ik bevriend geraakt met enkele Algerijnen en een Senegalees. We aten vaak samen tussen de middag en dat was heel gezellig. Ik voelde echt een band met hen en stelde voor een clubje “buitenlanders van de zaak” op te richten. ‘Ja maar’, zeiden ze, ‘dat kan niet want jij bent blank en blond, je bent geen echte. Je bent een « émigrée de luxe »’. Ik was behoorlijk teleurgesteld want ik wilde er graag bij horen. Ze bedoelden waarschijnlijk dat ik wel buitenlander was maar geen allochtoon en dat was iets aparts en daarom kon ik niet bij hun club.

Mijn franse klomp brak toen ik er achter kwam dat ik de enige echte buitenlander van het gezelschap was. Het was paradoxaal maar betekenisvol dat mijn vriendjes vonden dat ik niet in de club van buitenlanders paste, terwijl ze zelf al lang de Franse nationaliteit hadden en een Frans paspoort op zak. Dat was overal geldig, behalve in hun hart.