Discussie over de emancipatie (van de vrouw) en de hoofddoek wekt mijn belangstelling, mede door mijn eigen ervaring, zodanig op dat ik de behoefte voel een ander licht hierop te laten schijnen. Enerzijds omdat ik de wens koester te bewijzen dat deze begrippen wel degelijk samen kunnen gaan. Anderzijds omdat ik mij verbaas over de denkwijze die velen hebben met betrekking hiertoe. Het taboe ‘de hoofddoek’ viert kennelijk nog steeds hoogtij vanuit een onbegrepen kader. Acceptatie van iets dat velen niet willen kennen is daarom ver te zoeken. Velen beangstigt de hoofddoek, daarom is het mijns inziens nodig om tot discussie te komen, daar waar kennis en dus acceptatie tekort schiet. Er moet duidelijkheid worden verschaft over dit onderwerp, pas dan zullen de gewenste effecten teweeg worden gebracht.
Kunnen de twee eerstgenoemde begrippen niet samengaan? Is een Moslima die bewust heeft gekozen voor het dragen van een hoofddoek meteen ook niet geëmancipeerd? Kennen wij de exacte betekenis van het woord ‘emancipatie’ wel? Weet men waar de hoofddoek eigenlijk voor dient en waarom de vrouw hier bewust voor kiest?
Emancipatie wordt ook wel omschreven als het vrijmaken uit slavernij of het toestaan van gelijke rechten. Wat op zijn beurt weer inhoudt dat een persoon pas geëmancipeerd is als zij vrij beweegt, participeert in de samenleving. Men beweert vaak dat een hoofddoekdragende Moslima minder rechten worden toegekend als een vrouw die er geen draagt en dus alle hulp nodig heeft die rechten terug (participatie in de samenleving) te vinden.
Een sarcastische glimlach siert mijn gezicht als ik dit zo neerschrijf, dus een vrouw die de hoofddoek (en bedekking van haar uiterlijk) kiest als een religieus onderdeel van haar leven, kan niet op de juiste wijze deelnemen in de samenleving?!
Nu vraag ik mij af wie deze rechten nu juist toekent aan de vrouwen. Het is de omgeving (en niet de draagster van de hoofddoek zelf) die emancipatie zoekt, terwijl het in overvloed aanwezig is. Het is de omgeving die een dergelijke vrouw ongeëmancipeerd maakt door haar minder rechten toe te kennen!
Daar waar de westerse samenleving geen andere weg weet met het genoemde onderdeel van geloof en dit als onstabiel beschouwt, ervaart een Moslima de hoofddoek als een eer te kunnen dragen, hetgeen verplicht is vanwege haar geloof. Vanwaar kunnen wij de zoektocht voortzetten naar een fenomeen dat ons allen intrigeert maar eveneens beangstigt? Naar mijn mening kunnen veel mensen geholpen worden en is het nodig vanuit de kracht de chaos te beschouwen. Wellicht is de tijd wel aangebroken voor een geheel nieuwe visie, zoals het toestaan van verschillende visie’s binnen deze kortzichtige samenleving.
Het lijkt alsof we de strijd opgeven en als verloren beschouwen als het gaat om acceptatie van de hoofddoek. Het gaat ons te boven, en vanuit de angst de werkelijkheid te verliezen grijpen we naar oplossingen die het probleem -waar wij mee kampen- niet baten, maar juist schaden.
Soms wordt er met de verkeerde bedoelingen over gepraat, zoals vaak het geval is als het onderwerp emancipatie weer naar boven komt. En soms praten we er niet over, maar laten we het gewoonweg langs ons glijden.
Nu is het wel zo dat binnen de westerse samenleving de invloeden van Islam niet meer zijn weg te denken door enerzijds de verschillende onderdelen binnen deze religie die spiritueel, maar ook uiterlijk (bijvoorbeeld de hoofddoek) hun deel teweeg brengen. Anderzijds lijkt het erop dat het groeiende aantal moslims zorgt voor meer openlijkheid en de Islam dus ook zijn intocht doet om vanuit verschillende invalshoeken bekeken te kunnen worden. Maar deze weg is erg lang en wordt al sinds lange tijd bewandeld.
De weg die ik zelf gevolgd heb ten behoeve van mijn geloof, wordt niet altijd ondersteund of geaccepteerd door diegenen die het onderdeel van het geloof als onstabiel of ongeëmancipeerd zien. Ik wil hiermee niet suggereren dat eenieder mijn bewuste keuze in de weg staat, maar wel, dat beschouwen op een andere wijze -dan tot heden gedaan wordt- verrassende resultaten tot gevolg kan hebben. Waarom ziet men de hoofddoek niet als een onderdeel van het leven van een Moslima? Als één die onmisbaar is?!
De negatieve beleving van het dragen van een hoofddoek wordt veelal toegeschreven aan het woord ‘onderdrukt.’ Eer men dit begrip aan een ander toekent, is het verstandig eens goed stil te staan bij de exacte betekenis van dit woord. Onderdrukt worden, oftewel: ‘in bedwang worden gehouden door een ander,’ is dit werkelijk het geval bij een Moslima die bewust voor de hoofddoek kiest?
Laat ons nu afvragen wie haar dan onderdrukt. Is dit haar religie waar zij diep in gelooft? Is dit haar God die zij aanbidt? Of is dit de omgeving die haar belemmert in haar keuze er een te dragen! Het antwoord is wat mij betreft in de laatste vraag te vinden!
😉
14 reacties
Ion · 11 maart 2003 op 19:39
Mooi verhaal. Heel goed om eens de kant te horen van een moslima zelf.
Ik denk dat er niets mis is met vrouwen die een hoofddoek dragen, zolang zij hier maar zelf bewust voor gekozen hebben. Het dragen van een hoofddoek kan wat mij betreft net zo bij een geloof horen als het op zondag naar de kerk gaan of bidden voor het eten. Zelf met het dragen van spirituele sieraden of een bepaalde opmaak van het gezicht.
Maar ik denk dat over de hoofddoek veel onduidelijkheid bestaat die tot vooroordelen leidt. De centrale vraag is: waarom draagt een vrouw een hoofddoek. Wat is de betekenis daarvan, met betrekking tot het geloof.
Het valt te relateren aan onderdrukking en anti-empancipatie als je het opvat dat de vrouw haar haar niet mag laten zien aan andere mannen. Want was is dat voor reden? (ik zeg niet dat dit de reden is, maar wel wat veel mensen dat denken)
Wat mij betreft is de islam een geloof zoals vele andere geloven, die ik allemaal accepteer. Elk geloof heeft een (mooie) geschiedenis, tradities en regels. Maar ook z’n eigenaardigheden. Want een hoofddoek dragen, tot welke grens? Ook bij de dokter, op het toneel en tijdens gym? Dat zou ik namelijk net zo vreemd vinden als Jehova’s die geen bloedtransfusie mogen accepteren.
Bedankt voor de stof tot nadenken.
gast · 11 maart 2003 op 19:42
Hoofddoek, theedoek tjeezus wat kan het mij nou schelen wat je op je hoofd draagt.
Maar ga mij nou niet lastig vallen over het gezeik dat wij Nederlanders jullie moslim gewoontes niet accepteren, Want dat deden wij wel totdat het ons duidelijk werd dat jullie ons niet accepteren in onze eigen kikkerlandje.
En of het samen gaan van hoofddoek en emancipatie wel of niet kan zou me een rot zorg zijn.
Ik zeg altijd doe wat je wil zolang je een ander er niet mee lastig val.
De groeten,Elain
Mr. Moderator · 11 maart 2003 op 19:57
Anoniem: Het is altijd wel prettig als je anderen in hun waarde laat. Ik heb altijd geleerd dat je nooit kunt en moet spreken van ‘wij’ en ‘zij’, want dan ga je alles in hokjes stoppen (b.v. [u]alle[/u] moslims, [u]alle[/u] Nederlanders). Immers, iedereen is anders. ‘Wij en zij’ gaat dus niet op, de wereld is breder dan dat.
Kobus · 11 maart 2003 op 20:03
Ik woonde jaren in een wijk waar ook veel allochtonen woonden. Er was in de buurt ook een multicultureel centrum. Regelmatig zag ik daar dames (en heren) in de meest exotische gewaden.
Dames vaak in het lang en gesluierd, soms met een pukkel op het voorhoofd.
(Deed me denken aan vroeger tijden tijden, toen ik nog een dag met een askruisje op mijn voorhoofd moest lopen na de carnaval). Ik vond het altijd prachtig. Voor zover ik me herinner droeg mijn moeder buiten altijd een hoofddoek. En bij regen zelfs iets doorzichtigs van plastic. Mijn vader een hoed. Ik ben wel een jaloers op Turken en Marokkanen. Want waarom staat zo’n muts of hoed hun wel altijd goed. IK loop er mee voor gek.
Misschien heeft het wel allemaal niks te maken met emancipatie. We willen hier niet al te veel herinnerd worden aan situaties die ook bij ons 25 jaar geleden normaal waren. Bang eens weer teruggeworpen te worden naar iets waar in sommige gevallen echt voor geknokt is om het weg te krijgen. Zelfs ik heb nog zwembaden meegemaakt, met een gescheiden dames- en herenbassin. Overigens: elkaars cultuur delen is meestal een verrijking voor de omgeving en bepalend voor de manier waarop we met elkaar omgaan.
MBB · 11 maart 2003 op 20:53
Zeer interessante en informatieve column! Zelf heb ik er geen problemen mee, en ik zie ook het probleem niet, zolang de vrouwen (en mannen als Arafat) er maar zelf voor gekozen hebben.
Wat dat betreft, je zegt ‘Het is een eer voor Moslima’. Bedoel je daarmee dat je moslima die het NIET dragen als ontrouw beschouwd?
Ook vind ik dat in bepaalde gevallen werkgevers verplichtingen mogen stellen, maar niet anders dat piersingdragers en nudisten voor bepaalde beroepen niet in aanmerking komen. Maar dit schuijn tin Turkije al eeuwen normaal te zijn, dus ou hier dus ook geen problemen moeten opleveren.
Wat betreft ‘de normen en waarden’, het bevreemd mij zeer dat vooral Balkenende her moeilijk over doet, aangezien er nogal wat overeenkomsten zijn tussen christelijke, moslim-standpunten en andere religies.
Wat betreft het invoeren van Islamitiesche feestdagen: Vrije dagen zijn altijd welkom, en alhoewel ik geen flauw idee heb wat ‘Suikerfeest’is, klinkt het lekker. Bovendien denk ik niet dat er ook maar één Katholiek is die vast voor het carnval, dus ook tegen de Ramadan heb ik geen bezwaar.
Kees · 12 maart 2003 op 16:45
Ik heb vaker in columns aangegeven met hoofddoekjes geen probleem te hebben, sterker nog, het vaak mooi te vinden staan.
Vrije keuze vind ik belangrijk en dat ligt in dit geval helaas wat moeilijk . Want in hoeverre zijn wij écht vrij? Iemand heeft geschreven dat een hoofddoek hoort (was het God / Allah zelf, of (heel aannemelijk) een mens die dacht wel te weten wat Hij-met-een-hoofdletter wil??). Je omgeving heeft bepaalde verwachtingen van jou en het wellicht kan het een belangrijk deel deel van je opvoeding zijn geweest. Kortom: ben je geheel-onbevooroordeeld-vrij?
Allemaal hebben we dingen met de paplepel ingegeoten gekregen. Dat geldt net zo goed voor de saaie stropdas-man. Is een man vrij om op zijn werk te beslissen of hij wel of niet een stropdas draagt? In veel functies wel. Maar kijk eens objectief naar zo’n groepje donker-blauw geklede mannen en huiver met mij mee. daar zit NIETS vrijwilligs aan! Neem dat van mij aan.
Overigens heb ik wel degelijk bezwaren tegen sluiers die het gehele gezicht bedekken. Op straat vind ik tot daar aan toe (is nog een twijfelgevalletje voor me), maar bijvoorbeeld als leerkracht voor mijn dochtertje is echt een absolute NEE voor mij. Aanvaard dat als je zo gekleed wilt gaan dat je je niet alleen beperkt in je kleding, maar ook in de werkzaamheden die je in de maatschappij kunt uitvoeren. Beperk dan jezelf en niet een ander.
Rachida · 12 maart 2003 op 18:16
Hallo,
Er bestaan soms inderdaad onduidelijkheden over de hoofddoek. Naar mijn mening is het dus ook erg goed dat hierover in dialoog wordt gegaan. Zo begrijpen verschillende mensen elkaars beweegredenen en opvattingen beter.
Waarom draagt een moslima er een?
Over het algemeen wordt een hoofddoek gedragen ten behoeve van het geloof (Islam). De Islaam schrijft ons (mannen en vrouwen) namelijk voor zo degelijk mogelijk gekleed te gaan. Degelijke kleding hoort daar dus bij. Het draait binnen de islaam overigens niet om de hoofddoek zelf, dit is mijns inziens slechts een aspect.
Je stelt de vraag: “tot welke grens?” Hierbij zou ik graag onderscheid willen maken tussen het functioneel en onnodig afdoen van de hoofddoek. Indien een moslima de arts bezoekt, zal zij zich inderdaad moeten bedenken dat haar hoofddoek wellicht af moet. (Functioneel bij bvb onderzoek van het hoofd/ haar).
Wat betreft het voorbeeld “tijdens gym” kan ik mede delen dat een hoofddoek zeker niet in de weg hoeft te staan. Er bestaan velerlei manieren om een hoofddoek op te doen en ik verzeker u dat een hoofddoek dus helemaal niet in de weg hoeft te staan. Bovendien wil ik u graag wijzen op het feit dat een moslima dan eigenlijk net zo goed haar hoofddoek in de klas kan afzetten, want zo verliest deze haar functie….
Ik ben blij dat mijn column je aan het denken heeft gezet 😉
Rachida · 12 maart 2003 op 18:27
Hierbij reageer ik op de volgende tekst:
“Hoofddoek, theedoek tjeezus wat kan het mij nou schelen wat je op je hoofd draagt”.
Ontzettend jammer dat je op deze manier je mening naar voren brengt… Ik heb in mijn column nog gezet dat ik niet wil suggereren dat eenieder mijn bewuste keus in de weg staat, maar dat het mijn bedoeling is het een en ander op een rij te zetten dat ik de laatste heb ondervonden.
Maar goed, laat ik maar niet al te veel op je intelligente bewoordingen 😛 ingaan.
Met vriendelijke groet,
Een moslima die iedereen respecteert! 🙂
Rachida · 12 maart 2003 op 18:45
Allereerst Mr. Moderator, bedankt voor je bijdrage!
Kobus: Een zeer interessante ervaring, wat mij en hopelijk ook anderen aan het denken zet.
Elkaars cultuur delen, is niet alleen een verrijking voor de omgeving, maar ook voor onze eigen – soms kortzichtige – gedachtengang.
Greetz
Rachida · 12 maart 2003 op 18:54
MBB: Om maar snel met de deur in huis te vallen..
“Het is een eer voor moslima’s een hoofddoek te dragen” Hiermee bedoel ik dat een moslima het waardeert dit onderdeel van het geloof te kunnen tonen. Ze is er trots op een moslima te zijn en met de hoofddoek is dit nu ook zichtbaar voor anderen..
Ik vind het zeker niet ontrouw als moslima’s er geen dragen. Het is een keuze waar je zeker volledig achter moet staan. Voor mij is het echter een onmisbaar accesoire.. I’m proud of wearing one!
Yannick · 12 maart 2003 op 22:33
Ik vind dat mensen zich niet druk moeten maken over wel of geen hoofddoek.
Als een moslima daar voor kiest is ze daar vrij in, net als sommige katholieken met een kruisje om hun nek lopen, en zeer strenge joden met een hoed en pijpekrullen rondlopen en monniken ook nog steeds overal komen in hun jurk.
gast · 13 maart 2003 op 01:07
Goedenavond allen,
Kees Krick..Zeer interessant wat je aangeeft. Zelf geloof ik dat de Koran niet gewijzigd is door een mens. De woorden van God zijn dus nog geheel in dezelfde staat als ruim 1400 jaar geleden. Door verschillende wetenschappers (ook niet-moslims) is er een onderzoek gedaan, waaruit blijkt dat dit inderdaad het geval is…Maar goed..
Als atheist is bovenstaande redenering misschien niet echt te begrijpen en is het moeilijker je in zo’n situatie als de mijne in te leven. Ik weet overigens niet of je gelovig bent, maar dat doet er eigenlijk niet toe.
Wat er wel toe doet is dat een persoon de mogelijkheid heeft ergens in te geloven, of dit nu in een God of een theorie is. Men wijdt zijn leven ergens aan en doet zijn best zich te houden aan de daarbij behorende handelingen of regels. Natuurlijk zal je opvoeding een rol spelen bij de persoon/ gelovige die jij in de toekomst zult worden…maar
De Islaam schrijft voor dat een moslim zelf volledig achter zijn geloof dient te staan, alvorens bepaalde handelingen uit de Koran te verrichten! Dit is net zo vergelijkbaar als een situatie waarin een student mag kiezen uit verschillende opdrachten. Indien deze keuze niet geheel vrij is en hij het absoluut niet eens is met de keuze, zal zijn motivatie minder zijn en hierbij hoogstwaarschijnlijk zijn cijfer ook.
Zo is het ook met de Islam, een persoon die zijn ouders of omgeving blindelings volgt, zonder goed te beseffen wat het geloof nu precies voor hem inhoudt…Eindigt vaak als iemand die zich als Moslim aanduidt, maar in feite niet praktiserend is. Dit kan overigens zeer verwarrend zijn voor zijn omgeving.
Het voorbeeld van de stropdas: Ik denk dat er zeker wel sprake is van een vrijwillige keus. Zodra een man kiest om bij een bepaald bedrijf te gaan werken, weet hij exact wat hem te wachten staat. Dus een vrouw die zich moslima noemt, weet dat zij ooit een hoofddoek dient te dragen.
Ik snap trouwens wel wat je bedoelt met de ‘onvrijwilligheid’ hiervan. Zo is deze situatie ook te koppelen aan een student op een school. Kinderen worden tijdens hun opvoeding (misschien onbewust) gestimuleerd vooral niet op te vallen. “Pas je aan je omgeving aan en je valt gegarandeert niet buiten de boot.”
Hier is inderdaad niets vrijwilligs aan! Het is inderdaad iets dat we (vaak onvrijwillig) hebben aangeleerd. Al merk ik vandaag de dag steeds meer dat kinderen dit ontgaan is en zij meer hun eigen gang gaan. Dit stimuleer ik zeker!
Godspeed · 13 maart 2003 op 12:22
Mooie Column, nog betere reacties.
Ik denk dat we hier met een Moslima te maken hebben, die voor zichzelf en haar overtuiging op komt.
Het zou me niets verwonderen, als we haar nog meer gaan horen, lezen en zien.
Godspeed,
:pint:
een Limbo met een zachte G
Rachida · 15 maart 2003 op 02:32
….