Schichtige, nieuwsgierige, angstige, verbaasde blikken voel je langs je heen gaan als je door de stad rijdt in je rolstoel. Mensen die in een grote boog – je van top tot teen bekijkend – om je heen lopen, om vervolgens tegen een – niet gezien – vrolijk reclamebord of een grijze lantaarnpaal aan te botsen (omdat ze je uiteindelijk achterstevoren aan lopen te gapen). Enerzijds iets om je dood te lachen, anderzijds iets om je vreselijk aan te irriteren. Dit is iets dat de meeste rolstoelgebruikers ‘bijna’ – te belachelijk voor woorden eigenlijk – dagelijks meemaken. Je rijdt in je rolstoel door de stad, op zoek naar iets leuks in een bepaalde winkel, gewoon onderweg ergens naar toe of zonder enig doel, maar onbekende mensen om je heen gaat dit niet ongemerkt voorbij. Starende blikken voel je prikken in je rug, je vóélt dat hun monden zowat op de grond hangen, om over wijzende vingers en fluisterende stemmen nog maar niet te spreken. ‘Moet je hém/háár zien,’ of ‘Aah, dat vind ik echt zielig,’ of ‘Wat zal hij/zij hebben?’ zijn dingen die je dan vaak om je heen hoort.

Je probeert te doen alsof je het niet op merkt en gaat gewoon door, maar in werkelijkheid zou je naar ze toe willen schreeuwen dat ze normaal moeten doen, dat je ook maar gewoon een mens bent, dat er een persoon in die rolstoel leeft met precies dezelfde gedachtes, gevoelens en vragen als ieder ander misschien ook wel heeft.

Waarom gedragen mensen zich zo anders tegen over gehandicapten mensen? Zijn ze bang voor iemand met een handicap? Zijn ze het niet gewend? Weten ze niet wat ze moeten zeggen? En als dat zo is, waar komt dat beeld dan vandaan? Je hoeft niet bang te zijn voor mensen met een handicap, je hoeft je niet anders te gedragen tegenover iemand met een handicap, alleen doordat niet alles altijd mogelijk is, vergt het hier en daar van beide partijen af en toe nogal wat aanpassingsvermogen. Maar dat is toch niet zo veel gevraagd? Een persoon met een handicap is ook iemand die voorkeuren heeft, die misschien wel net zoveel van ‘metal’muziek houd als jij, misschien wel net zo ijdel is als jij, misschien wel van dezelfde sport houdt als jij en misschien ook wel net zoveel naar die lekkere boy of lekkere girl in de disco kijkt als jij.

Met andere woorden: ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.’

Categorieën: Maatschappij

9 reacties

Peer · 14 september 2006 op 13:56

Volgens mij hebben veel mensen moeite om het geestelijk- en lichamelijk gehandicapt zijn, los van elkaar te zien.
Het is voor de meeste mensen ook iets onbekends. Niet iedereen heeft een gehandicapt persoon in zijn familie of vriendenkring.
Begrijpelijk dat ze dan ook een keertje extra omkijken, dit helpt ze bij hun beeldvorming, iets wat ieder mens van nature doet. Echt kwalijk nemen kun je het ze dan ook niet.
Ik snap maar al te goed dat het voor de gehandicapte een frustratie kan zijn. Er zit volgens mij ook maar een ding op. Proberen het te accepteren en het zeker niet persoonlijk opvatten. Eigenlijk ontstaat het hele probleem door een beperking (ervaring tekort) aan de kant van de nieuwsgierige voorbijganger en niet aan de kant van de gehandicapte persoon.

Maar goed dat is natuurlijk wat makkelijk gezegd.

Mug · 14 september 2006 op 16:05

Op school hebben we nogal eens gebabbeld over dit onderwerp, video’s gezien en gediscussieerd.

Tja, waarom mensen staren, of juist angstvallig niet kijken en strak een andere kant op blijven kijken, blijft een interessante vraag. Ik denk niet dat iemand daar een allesomvattend antwoord op heeft.
Wat het misschien kan zijn: mensen zijn bang voor het onbekende, vandaar dat ze soms wat angstig kunnen zijn om een gehandicapte aan te spreken. En waarom het staren? Een docent Engels opperde eens de enigzins afschuwelijke, maar toch misschien wel zinnige theorie, dat mensen staren naar situaties waar zij zelf niet in zouden willen zijn, om te bevestigen dat een ander het wel overkomt, maar henzelf niet. Misschien ook de reden waarom er vaak een file staat met ‘kijkers’. Combineer dit met menselijke nieuwsgierigheid en ik denk dat je best een eind komt.

Het kan trouwens ook raar werken, je weet dat je je normaal moet gedragen naar gehandicapten (duh), en niet moet staren…maar ook niet stom een andere kant op moet kijken. Het kan gebeuren dat je zo bezig bent met normaal doen, dat het niet meer normaal overkomt..:-s

Goed, en toen over het stukje:-)Ik vind de zinnen over het algemeen lekker lopen. Ook goed onderwerp, je hebt compleet gelijk. Wel een paar opmerkingen: zinnen tussen streepjes of haakjes lezen in een column niet zo lekker, daar kun je beter bijzinnen van maken.
De zin ‘anderzijds iets om je vreselijk aan te irriteren’ klopt vologens mij niet. Je ergert je aan iets, of iets irriteert je.

Verder: ik heb het idee dat het gestaar en raar gedrag minder wordt, maar ik kan het ook fout hebben, ik maak het niet dagelijks mee. Gelukkig is de tijd dat gehandicapten een bezienswaardigheid waren op een kermis wel voorbij…

pepe · 14 september 2006 op 16:10

Ik denk dat ik je wel een beetje snap. Zelf zit ik niet in een rolstoel, maar ik loop er geregeld achter. Toch zou het ook vreemd zijn als niemand meer naar de gehandicapte kijkt of probeert een praatje te maken.
Natuurlijk zijn gehandicapte mensen ook gewoon mensen met gevoel, een leven en een mening. Maar zeg nu zelf is het niet leuk gewoon vanaf een terrasje naar anderen te kijken? En ook dan zijn er gedachtes over de andere mensen. Niks vreemds aan.

Probeer eens in de schoenen van de valide te gaan staan (in gedachten dan) Hoe zou jij reageren, durf jij het gesprek aan met een gehandicapte. Vast wel omdat jij nu uit ervaring kan spreken, maar wat als je in je omgeving geen gehandicapte kent?
Ook niet ieder mens zit te wachten op een praatje met een ander.

Mocht ik je ooit eens tegen komen dan zullen we gezellig babbelen.
En blijf vooral schrijven, zo leren ook anderen jouw gedachtengang volgen en misschien een beetje begrijpen.

KawaSutra · 14 september 2006 op 18:05

Ik voel wel het meeste voor de verklaring van Peer. Zodra iets gewoon is dan heeft het ook niet meer die specifieke aandacht. Gelukkig (?) is het niet zo gewoon, want dat zou misschien betekenen dat er een veel groter deel gehandicapt is.
Jouw gevoel kan ik me heel goed voorstellen, lijkt me geen pretje iedere dag weer.

Li · 14 september 2006 op 19:38

De laatste zin vind ik een prachtige uitsmijter.
Tja en dan dat gestaar. Dat geldt voor iedereen die anders is of zich anders gedraagt of kleedt. Iemand van 2.10 of een volwassene van 1.35 krijgt al gauw het stickertje reus of liliputter opgeplakt.

En iedereen kan zomaar een handicap krijgen, maar dat wil nog niet zeggen dat je gehandicapt ben 😉

Li

DriekOplopers · 14 september 2006 op 22:11

In het stamcafe dat ik frequenteer komt regelmatig een zekere Martine. Rond haar 30e in Frankrijk gevallen met haar paard. Dwarslaesie. Rolstoel.

Maar ze straalt geen zieligheid uit. Ze is, al kan ze niet meer lopen, nog steeds een mooie meid. Een vrolijke, gezellige, aardige meid. Ze is duidelijk over wanneer ze wel, en wanneer ze niet geholpen wil worden bij iets. In een winkel heb ik weleens wat van een te hoge plank voor haar gepakt, maar ook tegen een helling op rijdt ze zelf. behalve als ze moe is, of het park modderig: dan wil ze graag een duwtje. Niemand in de kroeg vindt haar abnormaal, of staart. En áls er al wordt gestaard, is het wegens een iets te uitbundig decoleté.

Staren is fout, net als nadrukkelijk wegkijken, trouwens. Maar meestal is het niet lullig bedoeld, denk ik. Eerder onhandigheid van mensen.

De column, overigens, is mooi geschreven, ondanks enkele kleine minpuntjes die reeds zijn aangestipt.

Lezen we meer van je?

Driek

Mosje · 15 september 2006 op 11:43

Ik kijk graag naar mensen, ook naar gehandicapten.

Dees · 15 september 2006 op 18:27

Het om je dood te lachen is nog misschien de beste optie, denk ik zo. Ik kan me indenken dat het vervelend is, dat je af en toe zin hebt om mensen te wurgen erom.

Ik moet denken aan een dikke vriendin die altijd wordt aangestaard als ze op straat loopt te eten.

Waar de facsinatie vandaan komt, geen idee. Misschien wel omdat rolstoelen (als daar al sprake van is) onder het blikveld van staande mensen vallen. Maar weggaan zal die fascinatie niet. Misschien, als het in je karakter zit, kun je nog het beste van de nood een deugd maken en nog meer opvallen dan je toch al doet. Met je persoonlijkheid dus.

After all, niet gezien worden is ook niet prettig.

Overigens, even een zijspoor, ik vind ‘gehandicapt’ een vreselijk woord. En niet om politiek correct te willen zijn, maar gehandicapt, het klinkt meteen naar incapabel op de een of andere manier. Ik vind het overigens sowieso vreemd dat een enorm breed scala van lichamelijke en / of geestelijke afwijkingen onder één en dezelfde noemer vallen.

Zo, beetje lange reactie. Over je column, hij is ok. De uitsmijter vind ik minder, een beetje cliché. Mag ook best meer peper in.

Sowiej · 20 september 2006 op 16:06

Iedereen bedankt voor jullie leuke reacties 🙂
Bij volgende columns zal ik zeker op de genoemde minpuntjes gaan letten 😉
Ik ben alweer hard aan het brainstormen voor een volgend column, dus jullie zijn nog niet van me af 😛

Geef een reactie

Avatar plaatshouder