Gezelligheid…

Gezelligheid..

Het begint al een dag of vijf voor het heugelijke feit zelf.
Belangstellend informeren mensen jaar na jaar opnieuw naar de bekende weg. “Hoe oud werd je ook al weer…?” De vraag refereert aan een toekomstig evenement.
“Ik werd,.. toen je me die vraag twee jaar geleden stelde 35. Toen je hem vorig jaar stelde werd ik 36 je hoeft dus geen cognitieve hoogvlieger te zijn om vast te stellen dat ik dit jaar…. nou..?! vroeg ik quasi grappig, maar denigrerend na een korte stilte.

De wandelende interruptie van mijn dag was zichtbaar van slag door mijn directe blijk van onwil een gezellig gesprek tot stand te brengen. Hij wilde waarschijnlijk al een gezamenlijk voorschot nemen op de feestvreugde.
“Ze-ve-nen-der-tig” kauwde ik langzaam voor terwijl ik met mijn hoofd een klein stukje dichterbij kwam. De opgezette glimlach, die hij ten koste van alles probeerde vast te houden sinds onze ontmoeting, voorzag zijn gezicht van een krampachtige grimas. Mijn denigrerende antwoord op een goedbedoelde vraag deed deze glimlach
verdwijnen als sneeuw voor de zon.

Het hoopje geslonken enthousiasme voor me kon twee dingen doen. De eerste optie leek me, mij te confronteren met mijn onfatsoenlijke gedrag, me een (on)prettige dag wensen en me mede te delen dat mijn feestelijk gebeuren het zonder zijn aanwezigheid zou moeten stellen.
Dit zou tot een beschadiging van onze (in mijn ogen niet bestaande) relatie leiden.
Optie twee was gladjes aan de opmerking voorbij gaan en vloeiend het scherpe randje omzeilen door plotseling op de filosofische toer te gaan. Dit werd dan ook de strategie. De aanvankelijk opgetogen stem ging twee octaven naar beneden. “Ja,” klonk het melancholisch. Alsof ik zojuist iets had gezegd dat hij kon bevestigen waarmee de indruk werd gewekt dat we elkaar begrepen. “Ja,… de jaren beginnen te tellen hè..?”

Ik beet op mijn tong. Inderdaad, als je dagelijks een postuur uit bed moet rollen waar een neushoorn jaloers op is, me tijdens elke korte ontmoeting de afgelopen drie jaar aangeeft, dat je de pest aan je werk hebt en een scheiding overweegt, het met me over voetbal wil hebben, er een lichte vorm van paniek ontstaat bij de gedachte drie uur alleen te moeten doorbrengen. Ja, dan begrijp ik dat jouw jaren beginnen te tellen.
Tot overmaat van ramp is de gedachte aan mijn verjaardag het hoogtepunt van jouw week.

Probeer echter niet, door een suggestieve vraag mij deelgenoot te maken van je ellende en me mee te nemen in je veralgemenisering en te veronderstellen dat we in hetzelfde schuitje zitten.
Ik dacht het, maar om de schade te beperken zei ik het niet. Vragend keek hij me aan op zoek naar een bevestigingen van dit cliché.
“Wat jammer dat je dat zo ervaart”. was mijn antwoord waarmee ik me distantieerde van zijn negativisme.

Dit was overduidelijk zo’n dag dat het meedoen met het allerdaags sociaal verkeer teveel gevraagd was voor me. De nuancering die moest ontkrachten dat zijn leven hem wat teleurstelde. bleef uit omdat ik hem met een uitgestrekte hand een heerlijke dag wenste en mijn weg vervolgde. “Je viert weer geen verjaardag..?” riep hij nog na.
Er sijpelde iets van onbegrip door in zijn vraag. Hoe bestaat het dat ik zo’n belangrijke gebeurtenis niet wilde vieren in het bijzijn van een zo groot mogelijk gezelschap. ?
“Natuurlijk niet” antwoordde ik glimlachend, om de vanzelfsprekendheid van gezelligheid te ondermijnen.

Het beeld dat door veel mensen als gezelligheid wordt getypeerd is voor anderen beklemmend en geeft een claustrofobisch gevoel. Ik behoor met sterke overtuiging tot de laatste groep.
Dit uitleggen aan mensen die hun uiterste best doen hun huis vol te krijgen als de cavia verjaart, blijkt even kansloos als met een polsstok naar de maan springen.
Meerdere mensen samenvoegen in een beperkte ruimte, ze vervolgens volstoppen met voedsel en drank, is volgens deze groep, het nimmer falende recept voor gezelligheid.

Vaak manifesteert zich op dit soort samenscholingen een persoon (meestal een man) die, al dan niet ten gevolge van alcohol, andere gezelligheidszoekers van commentaar voorziet. Aan het eind van de zin zit vaak een grap verpakt.
Dat de clou verloren gaat door onverstaanbaar gehinnik omdat de verteller zelf al erg moet lachen, mag de pret niet drukken. Integendeel ; de aanwezigen vinden deze situatie juist hilarisch en het aanvankelijke slachtoffer rest niets anders dan schaapachtig mee te lachen. Een schuchter lachje weliswaar, omdat de onverstaanbare opmerking over zijn uiterlijk blijkbaar door iedereen als erg grappig werd ervaren. Lacht het slachtoffer niet mee, dan krijgt hij het predikaat “niet tegen een grapje te kunnen” en erger nog, hij is ongezellig !

Een enkeling beschikt over iets langere sociale voelsprieten dan de afgestompte knopjes van de rest.
Als gevolg hiervan is de gezelligheid even om te snijden. Door wat langer met zijn allen te blijven lachen vindt men de oorspronkelijke gezelligheid weer terug. Drie tot vier van dit soort momenten zorgen er in de beleving van de gezelligen voor dat de avond als een van de gezelligste ooit in de boeken gaat. Uiteraard kan op een volgend evenement, waar de gezelligheid nog niet in alle hevigheid is losgebarsten, gerefereerd worden aan deze ervaringen. Zo kan men alvast een voorschot nemen op alle gezelligheid die straks gaat beginnen.

Verdoemenis en onbegrip voor degene die zich distantieert van deze samenscholing der gezelligheidsdieren en de gezelligheid aan zich voorbij laat gaan.
Met welk recht, onttrekt de ondankbare zich aan de eer uitgenodigd te worden ?! Onacceptabel is het, dat de heiden deze gezelligheid en het voorrecht deel uit te maken van deze groep verwerpt.
Dat de paria dit als het toppunt van ellende zou ervaren en liever in een zwembroek op een vlot bij min 15 in de Noordzee zou drijven, is voor de gepassioneerde voorvechters van gezelligheid geen argument niet aan te sluiten.
Sterker nog, misschien kunnen we hem door een overdosis gezelligheid wel genezen van zijn afwijking is vaak een onuitgesproken opvatting van de gezelschapsmensen.

Af en toe stap ik toch in de valkuil de gezelligheid weer eens te trotseren.
De gezelligheid komt me bij binnenkomst tegemoet in de vorm van een glas bier. Bier, zo is mij verteld, is het toppunt van gezelligheid. Sterker nog, ik heb bijeenkomsten bekeken waarbij het woord bier harder en harder ritmisch geschreeuwd moet worden door mensen in een kring. Als het maximale volume van de betrokkenen is bereikt, sluit men het ritueel af door zo snel mogelijk een glas bier naar binnen te gieten. Hoeveel bier er ook daadwerkelijk naar binnen gaat, blijkt geen graadmeter voor succes. Dit niveau van gezelligheid is slechts voor een enkeling weggelegd heb ik me laten vertellen.

Mijn afwijzing van het bier maakt me dan ook plotseling heel ongezellig. Dit wordt me letterlijk kenbaar gemaakt door een vrouw met een glas wijn in haar hand die ik nog nooit van mijn leven zag. “Doe niet zo ongezellig …!” is het bevel van een blond schepsel dat strijd voert tegen de effecten van alcohol. Gezien de wijn die ze tijdens haar advies op haar rok laat vallen staat ze overduidelijk achter op punten.
Pas nadat ik voorzichtig informeer of er een misschien een glaasje whisky te verkrijgen is, word ik bejubeld en op mijn schouders geklopt. Het is gelukt, volledige acceptatie door de vaandeldragers der gezelligheid.

Na een half uur vliegt de gezelligheid me aan, een primair gevoel van vluchten of vechten overvalt me. Ik trekt opnieuw de conclusie dat ik een hekel heb aan de geldende norm van gezelligheid. Ook dit jaar wordt dat weer keihard bevestigd. Mijn conclusie wordt onderstreept door een luide opdracht van iemand die ziet dat ik aanstalten maak om te vertrekken. “Pat, blijf nog even man, het is net zo gezellig…!”
Ik pareer de opdracht met een glimlach en een nietszeggende knipoog.
Tijdens het pakken van mijn jas hoor ik ergens achter me: “Misschien is hij niet lekker ofzo…”
Het gebrek aan reflecterend vermogen dat ten grondslag ligt aan een dergelijke opmerking vormt de basis van mijn onbehagen. Een kennis loopt met me mee naar het hek. We bereiken de afrondende fase van een leuk gesprek…. echter, net voordat ik het hek open en wil vertrekken zegt hij: “Kom gezellig eens eten bij ons, kinderen erbij, wat vrienden, voetbal, bier….”

Het was weer gezellig, daarom nu, de hoogste tijd om te gaan…….