Great Escape

Ik ben mezelf kwijtgespeeld. Het gebeurt, ik verlies wel vaker dingen. Niet goed opgelet. Jezelf verliezen is ook gemakkelijker dan mensen denken. Je vouwt je zo klein mogelijk op, geeft je over aan een ander – altijd wel iemand in de buurt die het wil overnemen – en kijkt niet om. Voor je het weet, ben je niets meer. Niemand meer. Nergens meer. Of in mijn geval: in een flatje in een buitenwijk van een universitair plattelandsstadje in Engeland. Naar de overkant van de plas gevaren in het kielzog van mijn intellectueel begaafde lief (vriend, verloofde) als een mossel vastgezogen op een tanker. Ik probeer er een roman te schrijven – dat vond hij een goed idee. Herfst- en winterdagen lang buig ik me over spoken uit het verleden, ingesloten door een enorme eik (met inwonende eekhoorn – is hij ook zo eenzaam?) en een snel verduisterende wolkenhemel. Het is alsof iemand een zak over mijn hoofd getrokken heeft. Een hele tijd al houd ik me hier stil, in de grijsgroene coulissen van Cambridge – in de onzichtbare pakhuizen van het leven, klaar voor weer een overstag of – indien ik werkelijk te ver zoek ben – een leven in de loods, ver uit het oog van familie en vrienden. Af en toe kom ik nog wel eens buiten – uncertainty in disguise en pretendeer dat het goed met me gaat – met ons, het grote project, het grote leven. Met succes; ik ben te goed voor mijn eigen bestwil.
Deze expeditie naar nergens – de Great Escape – was grondig voorbereid. Drie jaar geleden al ben ik begonnen met de ontmanteling van mezelf – kleren, hobby’s, vrienden: wat niet paste, ging. Wat niet paste, was hij, maar dat wilde ik niet toegeven – te mooi, te lief, te knap, te intellectueel, te veelbelovend. Te overtuigend, vooral dat. Of ik mezelf wel was?, vroeg ik hem geregeld. Natuurlijk was ik mezelf, natuurlijk hield ik van hem, stelde hij me gerust. Ik onderdrukte het angstige stemmetje. Hij wist de weg, dacht ik. (Alsof er maar een was, de zijne.)
Dé weg bleek niet te leiden naar de kalme wijsheid waarop ik hoopte. Langs ‘niet meer naakt door het huis lopen’, over ‘mijn stem niet meer verheffen’ tot ‘niet langer te hard lachen’ of ‘te fel op zijn schouder tikken’ bracht hij mij in geen tijd waar ik niet wilde zijn: in de verstikkende greep van controle en beheersing, naar een krampachtige rust die de mijne niet was. Naar onophoudelijke spanning in mijn buik. Naar hysterische huilbuien als kortstondige ontsnappingen. Naar meer en meer aanpassing. Meer en meer inspanning. Naar ademnood in een keurslijf van goede smaak en conventies. Naar leven volgens normen en waarden die ouder zijn dan ik. Een relatie als een verdwijntruck. Ik zie je graag, dus ik los op. Of is dat geen liefde? Mijn leegte vult zich met schaamte. Ik verstop me erin. Nog even en ik ben weg. Het is nu of nooit.
Hij begrijpt het niet. Hij heeft niet het gevoel dat hij me gevraagd heeft te veranderen. Met tranen in de ogen – die mooie, bruine reeënogen -, kijkt hij toe hoe ik mijn koffers pak. De donkerblauw klassieke stukken gaan een voor een de boot in – hij zal ze meer missen dan ik. Zijn tranen vallen in mijn leegte.
Ik ga naar huis. Al ben ik “ik” nog niet en is thuis misschien “thuis” niet meer. Even is er niets meer. Maar alles kan terug. De vergelijking met een mossel op drift dringt zich op, maar ik doe het vast wel beter dan dat.