Helddolen

Iedereen heeft zo zijn helden en idolen. Is voor de één de Paus een held en is dat voor een ander Ghandi, Nelson Mandela, JFK of voor mijn part Geert Wilders, Rita Verdonk of Jan Smit, ook ik heb zo mijn ‘helddolen’ (dubbel d graag, maar altijd beter dan swaffelen) zoals Leonard Bernstein, Theo van Gogh en Steve Biko. Eerstgenoemde valt meer in de categorie ‘idool’, Van Gogh en Biko vind ik echte helddolen. Stephen Bantu Biko streed, overigens net als Mandela, tegen de verwerpelijke Apartheid dat Zuid-Afrika tussen 1948 en 1990 schandelijk in haar greep hield. Maar terwijl Mandela vanaf 1963 op Robbeneiland in gevangenschap monddood werd gemaakt, klom eind jaren zestig de jonge student Biko op de barricades om de zwarte gemeenschap zelfbewust te maken, dit tot algehele ergernis van het apartheidsregime hetgeen dan ook onvermijdelijk leidde tot uitschrijving aan de universiteit, verbanning, en het herhaaldelijk opgepakt worden door de uiterst racistische politie. Maar Biko liet zich de mond niet snoeren en bleef zijn snelgroeiende gehoor toespreken. Tot 1977, want in dat jaar werd hij voor de zoveelste keer opgepakt en langdurig, vooral hardhandig, verhoord tot hij uiteindelijk bezweek aan zijn tijdens de martelingen opgelopen verwondingen aan zijn hoofd. Op 7 september 1977 stierf Steve Biko op slechts dertigjarige leeftijd onder uiterst verdachte omstandigheden.

En of het nu mede komt omdat ik op die dag jarig ben, of omdat ik er een jaar later vragen over kreeg op mijn schoolexamen, sinds die tijd is hij mijn idool, mijn held, kortom mijn helddool. Gewoon een zwarte jonge man met idealen die het lef had om zich vreedzaam tegen een misdadig blank gewelddadig systeem te keren, nota bene nog geen twintig jaar na de opstelling van De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens door de Verenigde Naties welke juist tot stand was gekomen opdat er nooit meer rassen of volken om wat voor reden dan ook onderdrukt of vervolgd mochten worden. Immers, na de holocaust zou de wereld nooit meer toestaan dat een volk om hun geloof of hun ras wordt onderdrukt of, erger nog, wordt uitgeroeid.

Helaas heeft Steve niet meer mogen meemaken dat Mandela werd vrijgelaten, dat de Apartheid werd afgeschaft, en evenmin heeft hij getuige kunnen zijn van Mandela als president van Zuid-Afrika met als hoogtepunt in 1993 de Nobelprijs voor de Vrede.

En dan maar hopen dat Biko’s dood niet voor niets is geweest. Zuid-Afrika is er uiteindelijk beter op geworden, maar wanneer je het op mondiale schaal bekijkt lijkt er nog bitter weinig bereikt te zijn. Kijk bijvoorbeeld naar Rwanda waar Hutu’s en Tutsi’s elkaar nog steeds om etnische redenen naar het leven staan. En wat te denken van de genocide in Srebrenica? Daar werden mensen vermoord vanwege hun herkomst en hun geloof. Om van de Koerden in Irak nog maar te zwijgen.

En elke keer rent het vrije democratische westen achter de feiten aan met opgeheven vingertjes, dreigend met VN resoluties of berispend tegen op het matje geroepen ambassadeurs. Want zolang er ten minste geen economische belangen of olie op het spel staat, schreeuwen onze moraalridders verontwaardigd moord en brand, soms worstelend met de vraag welk standpunt ze moeten innemen, zoals momenteel met betrekking tot het oplaaiende geweld en de militaire interventie op de Gazastrook. Hamas of Israël?

Maar of het nu om ‘Nooit meer concentratiekampen’gaat of ‘Nooit meer Townships’, voorlopig ligt er in Cuba tot op de dag van vandaag een kamp, opgezet en gerund door Europa’s grootste westerse bondgenoot, dat qua schending van mensenrechten niet onder doet voor de rest: Guantánamo Bay!

Hoewel ik van mening ben dat je potentiële terroristen mag oppakken mits je zeker weet dat zij plannen smeden om aanslagen te plegen of om de maatschappij te ontwrichten, is het een schande dat het mogelijk is om honderden mannen op te sluiten zonder enige vorm van bewijs doch uitsluitend op grond van hun herkomst. Deze mannen worden zonder enig vooruitzicht op een proces vast gehouden en inmiddels is bekend dat zij ten prooi vallen aan stelselmatige vernedering en belediging van hun geloof tot aan marteling toe.

En terwijl Biko zich mogelijk omdraait in zijn graf heeft Barak Obama inmiddels toegezegd de basis tijdens zijn ambtstermijn te willen sluiten. Idool was hij al voor mij, maar wanneer hij deze belofte na komt dan wordt hij eveneens mijn held. De toekomst zal uitwijzen of hij mijn nieuwe helddool wordt. Net als Steve Biko.