IJsdromen aan de Maas

De sneeuw valt al de hele dag uit de lucht. Met bakken zeg maar. Het verkeer is ontregeld en de auto’s die bij Hedel de Maas oversteken rijden beheerst. Langzaam is een beter woord. De uiterwaarden van de rivier zijn bedekt met een dik pak sneeuw. Een bijna oneindig witte vlakte. Maagdelijk wit nog. Slechts sommige plekken zijn beroerd door vogelpootjes. Ik probeer te achterhalen wat voor soort vogels het zijn geweest, maar kom niet verder als een wilde gok. Ik weet niks van vogels. Het is eindelijk weer eens echt winter in Nederland.

De Maas zelf heeft maling aan de winter. Langzaam kabbelt het water richting de zee, nergens door gehinderd. De wind maakt kleine golven in het water. Wie de rivier met zijn ogen volgt ziet grote wijde bochten in het lint van water. Af en toe glijdt een binnenvaartschip traag voorbij, vast op weg naar Rotterdam. In gedachten heb ik even het grote roer in mijn knuisten en gooi een blik op het kompas. Recht zo die gaat. Pleziervaart is er nu niet, het is winter en nu even écht winter.

In Friesland ontstaat met deze barre tijden altijd de schaatskoorts. Hier misschien ook, maar je merkt er in ieder geval nog niets van. In dit gebied leerde ik het rijden op die dunne ijzers. Nou ja, krabbelen is misschien een beter woord. Wij hadden ook van die onderbindschaatsen net als de Friezen, botjes genaamd. Althans, zo herinner ik het me. Het was, zeg maar, een Friese doorloper zonder die doorloper. In ieder geval lukte het mij niet om erop te schaatsen. Mijn enkels zwikte direct om en zo ploeterde ik voort op de bevroren Brabantse watertjes. Pas echt schaatsen leerde ik op nieuwe Noren. Nieuw voor mij dan. Het waren de afdankertjes van mijn oudere broer. Ard Schenkmuts, wanten en een sjaal. Een mooie tijd op bevroren sloten.

Op de Maas heb ik eigenlijk nooit ijs gezien. Mijn moeder wel. En daaraan moet ik denken als ik in de luwte van de brug over het water staar. Ik herinner me dat mijn moeder eens vertelde dat ze de Maas overgestoken was, te voet. Lopend over het ijs dus. Dat moeten echte winters zijn geweest, denk ik dan. Ik kan me er niets bij voorstellen. Is ook lang geleden. Eind jaren dertig, misschien veertig. Vandaag heeft het heel veel gesneeuwd, meer dan ooit in de afgelopen vijfentwintig jaar. Uniek voor mijn dochter, zoveel sneeuw kent ze niet. Zelfs ik moet lang terugdenken. Schaatsen op natuurijs komt niet veel meer voor. Toen ik jong was schaatste ik elke winter, maar nooit op de Maas. Lijkt me bijzonder. Een echte rivier en helemaal bevroren. Siberië denk ik dan, echt koud. Toen mijn moeder jong was, kwam het dus voor. Toen nog wel.

Zelfs de meest verstokte milieufreak moet nu toegeven dat het echt winter is, even weliswaar maar toch. Mijn schaatsen liggen al jarenlang op zolder, dik in het vet. Hoelang is het geweest dat ik echt geschaatst heb. Best lang. Zoveel strenge winters zijn er niet meer. Nu is het vaak nat en guur, maar niet koud. Het woord winter is voor die periode eigenlijk verkeerd. Schaatsen doen we tegenwoordig op een kunstijsbaan, eindeloos rondjes draaiend. Ach, het is schaatsen maar voelt gewoon niet als écht schaatsen. Dat doe je buiten met je kop beukend tegen de koude en snijdende wind. Het snot dat in marstempo uit je neus loopt en een mouw die dat snel en vakkundig oplost. Koek en zopie, erwtensoep en een bakkie chocolademelk met rum. Dát is schaatsen.

De aarde warmt op, dat is een feit. Lopend op het ijs de Maas oversteken? Ik probeer het me voor de geest te halen. Het zal nooit meer gebeuren zoals het de afgelopen zestig jaar, of meer, niet is gebeurd. Heel soms mogen we buiten nog even snel de ijzers onderbinden. En soms valt er wat sneeuw. Nu eindelijk eens wat meer. Een Hollands kind moet elke winter rauzen op het ijs en in de sneeuw. Een kind verdient dat, want het hoort bij Nederland. En dus moeten we iets doen aan de opwarming van de Aarde. Moeten doen ja. Ik weet alleen ook niet hoe. Maar die sneeuw, dat ijs en dan die twinkelende ogen van de kinderen. Dat moeten we toch elke winter hebben.
Ja toch?