John Cale en Nico

Nico. De ijskoningin. Ik heb haar één keer live gezien. In de Oosterpoort in Groningen. In 1983. Ze was in het zwart en rookte aan één stuk door. Achter haar harmonium was ze in haar eigen wereld. Ook op haar lp’s heeft ze een geheel eigen wereld gecreëerd. Mijn favoriet is Camera Obscura. Ik zou niet graag in haar wereld willen leven. Als jong meisje was ze de mooiste van de klas. En overal waar ze later kwam was ze de mooiste dame. Haar moeder heeft ze nauwelijks gekend. Ze wilde geen contact met mensen. De vader van haar zoon is Alan Delon. Maar ze kon haar zoon niet opvoeden. Die woonde bij zijn oma in Parijs. Als ze eens in het half jaar op bezoek kwam nam ze een pak koekjes voor hem mee. Eind jaren 60 raakte ze verslaafd aan de heroïne. Daardoor leefde ze niet alleen in haar eigen wereld, maar werd die wereld ook koud en cynisch. Ze was onhandig en vervelend lezen we in ‘Songs They Never Play On The Radio’ van James Young, destijds gitarist van The Faction. En toch was het voor hem moeilijk om kwaad op haar te worden. Het was alsof iedereen zich realiseerde dat zij er ook niets aan kon doen dat ze zo was.

Van James Young weten we ook dat Camera Obscura in drie weken is opgenomen. In een studio die net was geopend. En die ze daarom goedkoop konden huren. Want geld hadden ze niet. Ook John Cale niet. John Cale de man die net als Lou Reed op haar verliefd werd toen ze bij de Velvet Underground zong. En die later haar eerste solo platen produceerde. Camera Obscura zou haar laatste worden. Ze leefde al een tijdje in Engeland en tourde met een groep jonge Engelsen door Europa. Op een gegeven moment vond de manager dat het tijd werd voor een lp. Nico wilde perse dat Cale de plaat zou produceren. De muziekanten schrokken zich wild toen Cale kwam. Hij bleek een totaal opgefokte man te zijn die ontbeet met champagne en onder invloed van coke de hele nacht rusteloos ronddwaalde. Maar Cale was geen totaal ongeleid projectiel. In de studio kwam hij wel met ideeën. Nico had niet zo veel ideeën. Ze kwam de studio in met enkele teksten zonder melodie en melodieën zonder tekst. Toen zij op de eerste dag de teksten had ingezongen werd ze naar huis gestuurd. Voor de overige muzikanten was het nu de taak om muziek te creëren rond de onvast ingezongen stukken van Nico. Een probleem was bovendien ook nog dat ze slechts 6 min of meer afgeronde liedjes had, te weinig om een hele lp mee te vullen. Er moest dus nog wat bijkomen. Daarom nam ze twee covers op. Een troosteloos gezongen My Funny Valentine, met sfeervolle trompet en piano begeleiding. Juist het contrast tussen de diepe monotone zang van Nico en de mooie warme begeleiding geven de tekst een vervreemdende lading. De andere cover is een Duits nummer. Een nummer op het verlopen en uitgeleefde lichaam van Nico geschreven: Das Lied von einsamen Madchens. Om de plaat wat op te rekken duurt het intro een minuut of drie. De ijle synthesizers geven het de typische vervreemdende sfeer die Nico zo eigen is.
Weil sie einsam war
Und so blond ihr har
Und ihr mund so rod wie wein
Und keine konnte so kussen
Und doch so einsahm sein.
Dit is Nico’s levensverhaal. Het mooie blonde onbereikbare en dus zeer begeerde model, dat niet in staat is contact met anderen te maken en met een versteend hart nergens echt troost kan vinden. Het lijkt romantisch, het verhaal van een film, een halve waarheid. En dat is het volgens mij ook. Ergens is Nico een ikoon geworden. Het ikoon van het versteende hart, de kunstenaar die alleen in haar muziek troost kon vinden. Maar zo wilde ze zichzelf ook prortreteren. Zo stond ze daar ook op het podium in Groningen. Een oudere heer en dame die bij de garderobe werkten waren onder de indruk. Ze kon indruk maken. Met haar zware lijzige stem, met haar haast middeleeuwse geluid dat ze uit haar harmoniom haalde.
Ook op de andere nummers van Camera Obscura is de typische Nico sfeer aanwezig. Zelfs op het titelnummer een snel in elkaar gevlansde imporvisatie waar John Cale enkele woorden uit Tropic Of Capricorn citeert en de drummer een gamalanorkest imiteert met de potten en pannen van de studio. De woorden die Nico er in zingt komen uit My Funny Valentine, net als de piano en trompet. Maar dat geeft niet, er is sfeer, veel sfeer.
Camera Obscura is opgebouwd rond drums en keyboards. Alleen in het laatste nummer horen we Nico op haar oude afgetrapte harmonium.
Oh Köning lass Dich leiten
Lass mich Dich begeleiten
Auf dieser weiten Strand
Ergreife meine Hand
Ich will Dir alles geben
Das dich am Leben hält
Ein Hoffen und ein Streben
Dein blick ist in mein Zelt
Pastorale schoonheid. Gezongen in de taal van haar jeugd. Warm en majestueus. Want een koningin was ze: Nico de ijskoningin.