Met een tientje en een schrift

Op een maandag trok ik de stoute telefonische schoenen aan en belde voor informatie om ‘les di Papiamentu’ te gaan volgen. De dinsdagavond daarop kon ik al terecht, om zeven uur. Veel te vroeg stond ik voor de deur, doordat ik bij hoge uitzondering de weg nu wel in een keer gevonden had. De woning van mijn lerares is omgetoverd tot les/woonruimte. Je voelt je er dan ook direct thuis. Aan de muren hangen lesmaterialen. Geen mooie schoolborden met stoffige borstel, projectoren met spreadsheets, maar functionele pamfletten zorgvuldig op de muur geplakt. Gerda stelt zich met een ferme handdruk voor; ‘Gerda, kom binnen dushi, ga zitten!’
De tafel waaraan we zitten is nog een familie-erfstuk, beschermd door een tafelkleed. Een prachtige tafel, zo heb ik enkele weken later ontdekt. Gerda is energiek en enthousiast, broodmager en met een bril op het haar die alleen uit plakband en glazen bestaat. Je kunt Gerda niet omschrijven, Gerda moet je beleven!

Ze heeft een zelfstudie pakket gemaakt. De lessen volg je alleen maar om de uitspraak te kunnen leren. Voor mij zijn de lessen een stok achter de deur om de lessen ook daadwerkelijk te bestuderen, wetende dat Gerda je overhoort en er een stevig tempo in houdt. Het liefst zou ik iedere dag wel een uur in haar gezelschap willen zijn. De eerste les maak ik kennis met het hart van de cursus, een schema op een A4, met daarop een vier-stappen plan. Je kunt daarmee in alle tijden al snel een aantal eenvoudige zinnen maken.
‘Onze spons is vol’ roept ze, ‘daarom moeten we het eenvoudig maken en goed te onthouden, ja toch? We zijn op een dusdanige leeftijd gekomen dat dat nódig is!’
Had ik al vermeld dat Gerda ook pijnlijk eerlijk is?

Organisatorisch bleek het voor mij, als taxi-mom niet handig de lessen op de dinsdagavond te blijven volgen. ‘No problem dushi, kom je toch op de woensdagochtend, ja toch?’ Omdat in die uren een wat kleinere groep de lessen volgt, is er nog wel eens tijd om ook wat van de Antilliaanse gebruiken te bespreken, of de politiek. Gerda is ook politica, multifunctioneel dus, en mijn stem heeft ze.
Bij het bespreken van een van de gebruiken binnen de Antilliaanse cultuur, bleek dat ik mijn buren nog een excuus verschuldigd ben.
Als mensen je een schaal met een maaltijd aanbieden, en dat heb ik dus gehad, geef je die schaal niet alleen netjes schoon terug, maar ook niet leeg! Al stop je er maar een appel of mandarijn in, maar nooit leeg! ‘Dat is onbeschoft, simpel toch! Dat doe je niet, dat in ondankbaar!’, legt Gerda uit. Het hoeft niet zelf bereid te zijn. Dat scheelt weer, ik ben namelijk meer een eter dan een koker.

Het Papiaments si waarschijnlijk ontstaan in de slaventijd. De slaven ontwikkelden deze taal om vrijuit met elkaar te kunnen communiceren. Een taal vol expressie, een mooie taal. Als de achtergronden van het ontstaan van de taal niet zo triest waren, zou ik het ontstaan bijna romantisch willen noemen. Het is een fonetische taal, erg gunstig voor mijn spons. Een van de woorden die ik meteen zonder problemen onthield: mi kasá. Mijn echtgenoot. Mijn kassa dus.

Telkens als ik denk dat ik de taal een beetje onder de knie krijg, en Gerda’s tip volg, dat ik niet zoveel moet denken, ga ik de fout in. Zoals bij het woord bòter.* Dat moet natuurlijk boter zijn. Het krantenartikeltje dat ik moet vertalen gaat over het recyclen van een botervlootje, ik weet het zeker! Mooi niet, Gerda vind het erg leuk! Wilt u weten wat het wel betekent? Bel dan Gerda, en zij zal zeggen; ‘Dushi, kom met een tientje en een schrift!’

*bòter betekend fles, die recycle je ook wat makkelijker 😉