Mijn vriendin heeft MS

Als ik de ziekenhuisafdeling oploop waar ze moet liggen, zie ik haar echtgenoot en zoontje aan komen rijden met een rolstoel waarin een schim zit van de sportieve knappe vrouw die ik al een kleine dertig jaar ken. Haar kwijlende mond halfopen. Ik kan mijn ontzetting nauwelijks verbergen.
Haar ogen staan op ver weg. Er loopt een slangetje door haar rechterneusgat dat met een pleister op de wang is vastgezet. Ze kan niet meer slikken. Ik kus haar en zie dat ze me herkent. Ongearticuleerde geluiden komen uit haar mond. Praten lukt ook niet meer. Ze weet niet meer hoe dat moet. Haar spieren luisteren niet meer naar de normale commando’s of krijgen die niet meer door.
Met een doekje wordt steeds liefdevol en geduldig door man of zoon de kwijl op haar kin voorzichtig afgeveegd.

Een vlotte meid van net in de twintig was ze. We kwamen bijna tegelijk op dezelfde MAVO werken. Zij, een slimme lerares Engels, die ook nog eens vloeiend Frans en Spaans sprak. Ik als halverwege dertiger die een tweede carrière na mijn opleiding verpleegkunde startte, nu als docente tekenen. We trokken ondanks het leeftijdverschil veel met elkaar op.
Ze vertelde over haar avontuurlijke skivakanties en zwerftochten door Spanje. Over de vele vriendjes die ze aan elke vinger kon krijgen en die vaak wisselden.
In haar vrijgezellenflatje hebben we allerlei hartige taarten – haar specialiteit – weggespoeld met veel wijn terwijl we onze levens uitgebreid doornamen.

Anderhalf uur lang zit ik naast haar. Vraag zomaar wat dingen. Leg de lichtblauwe badstoffen hond in haar hand, die haar geluk moet brengen. Als een hopeloos gebaar.
Hoor opeens het eerste halfgearticuleerde woord dat ik duidelijk versta: ‘vreselijk’. Ik praat met haar kind – ze kreeg hem nog op haar veertigste – dat nu net naar de brugklas gaat. Voer een gesprek met zijn vader die alle moeite doet mijn vriendin erbij te blijven betrekken, wat nauwelijks lukt. Ik houd voorzichtig haar hand een poosje vast. Zeg, dat ik het vroeger zo grappig vond als ze ’s middags zei: ‘ik neem even wat hartigs’ en vervolgens chocolademelk uit de automaat op school pakte.

Opeens lacht ze dan en één moment zie ik weer mimiek op haar gezicht en een glimp van de oude uitdrukking in haar ogen. Daarna keert meteen de doffe wazig-starende blik terug. De handen liggen wit en spits in haar schoot en waar ze vroeger een trotse boezem bezat, zie ik bijna kuiltjes onder het aandoenlijke kleurige vestje met figuren. Als je ziektes kan haten, dan haat ik de ziekte Multiple Sclerose. Die mensen zó kan vernielen. Die komt aangeslopen en toeslaat met dit resultaat. Een vitale vrouw van net over de vijftig reduceert tot lappen pop.

Bijna in trance naar de uitgang lopend voel ik me misselijk door de combinatie van de warme weeë geur, de vals vrolijke aquarellen aan de muur en een enorme machteloze woede.