Wel eens nagedacht over de macht die architecten over jouw leven hebben? Ik eigenlijk nooit, totdat ik deze week op tv een bouwmeester hoorde orakelen over hoe hij in zijn ontwerpen de gedragspatronen en gevoelens van mensen bewust richting geeft. Ik ben er eens op gaan letten. En verdomd, hij heeft gelijk. Het begint al bij het opstaan, wanneer ik me een weg duizel richting toilet. De route die ik daarvoor afleg is door een ander bedacht. Het feit dat dat toilet achterlijk schuin in een hoek van de badkamer is weggedrukt zou absoluut niet mijn eigen idee zijn, maar toch neem ik de dichtstbijzijnde pot en niet die beneden en stoot ik me met mijn slaapdronken hoofd bijna dagelijks braaf weer aan de scherpe rand van radiator die er veel te dicht bij staat. Welke idioot heeft dat eigenlijk zo ontworpen en me al veel kleinere en grotere blauwe plekken bezorgd? Dat is dezelfde idoot die mij mijn fiets in een achterlijke bocht de schuur in doet draaien en oorzaak is van de slijtplekken op mijn parket, waar ik me al jarenlang in vaste figuren op beweeg. Ik bepaal zelf helemaal niet waar ik heenloop! Dat bepalen de studie van architecten naar ‘gemiddelde’ leefgewoontes van mensen en de daaruit voortvloeiende bouwtekeningen. En wij sufkoppen gaan ons daarom steeds meer ‘gemiddeld’ gedragen.

Zo liep ik vorige week door een stadsdeel van Arnhem met hoge torenflats. In zo’n wijk ben ik helemaal gedesoriënteerd en voel me piepklein, onbestemd en onbehaaglijk, plattelandskind als ik ben. Onmiddellijk versnelt zich dan mijn pas en begin ik me als een zombie te gedragen. Ik wil hier zo gauw mogelijk weer weg, dus ik kijk niet op of om en mensen om me heen worden schimmen die in de weg lopen. Ze verliezen hun persoonlijkheid.
Dat bepaal ik dus niet zelf, liet ik me bij monde van die architect vertellen, dat heeft de ontwerper van zo’n wijk bepaald. Zakelijkheid, tempo, doelgerichtheid. Het is allemaal verzonnen achter de tekentafel.
In mijn eigen stadje is alles te overzien en heb je als mens menselijke proporties. Hier ziet men elkaar en groet elkaar op straat vaak met een glimlach. Ook dat schijnt niet vanzelf te ontstaan maar is meegecalculeerd bij de planning van een woongebied. Op zich vind ik dit soort planning nog wel te accepteren, overigens.
Maar tussen die flats en al dat beton ben ik mijn menselijke proporties helemaal kwijt en doe blindelings wat kennelijk van me verwacht wordt: onpersoon wezen.

Ik weet niet waarom, maar ik word er toch een beetje triest van, te bedenken dat ik eigenlijk het grootste gedeelte van de dag paden bewandel die anderen voor me bedacht hebben. Dat ik gewoontes en gevoelens heb, die logischerwijs volgen uit de architectuur van mijn omgeving.
De macht van de architect. Wie had daar nou aan gedacht? Ik schrok er toch wel van, omdat ik het me nooit bewust was. Ik heb dan ook ineens een enorme behoefte om hieraan te onstsnappen, maar hoe doe je dat als al dat voorgeprogrammeerde gedrag zo ingeslepen is?

Het is tijd in mijn leven om botte gewoontes te veranderen, denk ik. Morgenvroeg ga ik in elk geval mijn eerste plasje in de tuin plegen. Dat zal me zeker opluchten en een gevoel van meer vrijheid geven. De architecten mogen dan een groot deel van mijn leven bepalen, een keer flink naast de pot piesen moet kunnen. Toch?

Klik hier om deze column te horen
[i]Deze audio-column werd mede mogelijk gemaakt door ReadMe[/i]


29 reacties

Dees · 24 april 2005 op 10:30

Hmm. Je komt de supermarkt in en wordt bestookt met allerlei geursprays om bepaalde lusten op te wekken. In je brievenbus landt materiaal om allerlei lusten op te wekken en als je een stuk gaat lopen, word je dus nog geprogrammeerd om je op een bepaalde manier te gedragen.

Is je tuin er niet op ontworpen om rebels piesgedrag te bewerkstelligen?

Serieuzer, om die redenen vind ik Nederland soms erg benauwend! En dat gevoel heb je mooi gevat in deze column.

Louise · 24 april 2005 op 11:06

Ma3, ik vind dit een topcolumn; je teaser, de manier waarop je de lezer aan de hand nuchter door iets heel verrassends, maar tegelijkertijd zoiets alledaags leidt…
Nuchter en beschouwend en dan toch dat rebelse erdoorheen (moet dat aan elkaar eigenlijk?) gevlochten.

Raindog · 24 april 2005 op 11:28

Ma3, geweldige column en je hebt ook helemaal gelijk. Toch is het niet sec architectuur die bepaalt of jij iedere ochtend je hoofd stoot. Meestal is het juist een gebrek daaraan dat daarvoor verantwoordelijk is. Evenzo blijft het onmiskenbaar de architectuur die dat anders bepaald zou kunnen hebben. Je hoofd stoten in je woning is het resultaat van de combinatie overheidsbeleid, grondspeculanten en hypotheekrenteaftrek, ook als je je woning niet zelf bezit. Het meeste is doorsnee en middelmaat en dat is wel degelijk kenmerkend voor de tijd en voor een land, net zoals folk bij de sixties hoort en grunge bij de nineties. Architectuur is een kunstvorm; het is in veel gevallen alleen zo jammer dat we er zo verschrikkelijk lang mee opgescheept zitten. Van een plaat in de kast die niet meer gedraaid wordt heeft niemand last. En de architecten hebben dat niet van een plasje in de tuin. Ondertussen worden er tegenwoordig vele flats afgebroken. Terecht ook als je het mij vraagt.

champagne · 24 april 2005 op 12:12

[quote]De macht van de architect. Wie had daar nou aan gedacht? [/quote]

Uh…ik in ieder geval niet. Leuk, om middels zo’n mooie column me weer bewust te worden van iets dat ik me tot voor kort nooit realiseerde.

sally · 24 april 2005 op 13:36

[quote]een keer flink naast de pot piesen moet kunnen. Toch? [/quote]
Natuurlijk
Kerels doen dat elke morgen…

Maar ik zou gewoon op de wasbak gaan zitten. Een stuk behaaglijker en de buren kunnen er niet van meegenieten.

Bakema_NL · 24 april 2005 op 14:16

Inderdaad, enorm veel is zo gemaakt en verzonnen met als doel je er in te luizen. Maar zoals met alles geld dat je daar zelf bij bent. Je bepaalt zelf in hoeverre je je daarin laat meesleuren.

Mup · 24 april 2005 op 18:03

[quote]Wel eens nagedacht over de macht die architecten over jouw leven hebben?[/quote]

Nee, en dat beviel eigenlijk goed, tot ik de column gelezen had. Toen ging ik daarover nadenken, en me diep schamen. Tijd voor wat rebels Mup-gedrag,

Groet Mup.

Kees Schilder · 24 april 2005 op 19:03

[quote]Morgenvroeg ga ik in elk geval mijn eerste plasje in de tuin plegen. Dat zal me zeker opluchten en een gevoel van meer vrijheid geven[/quote]

Zeker doen! Je kunt het, ik weet het zeker.
Geweldig geschreven

WritersBlocq · 24 april 2005 op 20:28

[quote]Het begint al bij het opstaan, wanneer ik me een weg duizel richting toilet. De route die ik daarvoor afleg is door een ander bedacht. [/quote]
Tsjónge, het is gewoon waar! Bizar idee eigenlijk, dat iemand anders heeft bedacht hoe ik me thuis moet bewegen… Ja, bizar, gèdver. Ik had er nog nooit bij stilgestaan.
[quote]De architecten mogen dan een groot deel van mijn leven bepalen, een keer flink naast de pot piesen moet kunnen. Toch? [/quote]
Gelukkig kunnen we voor dit soort alternatieven kiezen!

KingArthur · 24 april 2005 op 21:53

Kijk maar uit dat je niet in de brandnetels gaat zitten. 😀
Een aparte en leuke visie met een serieuze kern van waarheid. Erg leuk!

viking · 25 april 2005 op 08:45

Maandcolumn!

Wright · 25 april 2005 op 14:38

Je levert veel stof tot nadenken, Ma3anne!
Ik ben het helemaal met Viking eens.

pepe · 25 april 2005 op 22:04

[quote]Ik weet niet waarom, maar ik word er toch een beetje triest van, te bedenken dat ik eigenlijk het grootste gedeelte van de dag paden bewandel die anderen voor me bedacht hebben.[/quote]

Nu begrijp ik plots mijn eigenwijze gedrag als ik door bossen en velden ploeter wil ik niet op het pad, maar middendoor.

Erg leuk geschreven 😛

Li · 25 april 2005 op 22:17

Wat moet ik nu nog toevoegen.
Je hebt gewoon helemaal gelijk 😮

Li

melady · 25 april 2005 op 23:39

Geweldige leuke invalshoek en mooi compact geschreven.

Ik heb het geluk dat ik (nog) een beetje in de rimboe woon en kan op elke plek in mijn tuin een plasje plegen of een ferme keutel draaien.

Maar ook hier beginnen ze te zeiken… we mogen onze afgedane zaken niet meer uitwerpen in een septic-tank..nee de beschaving eist een riool aansluiting, danwel een goedgekeurde tank)
Deze komt dan wel voor mijn rekening. (10.000-15.000 euro)

Kijk je morgenochten wel ff links en rechts Ma3anne voordat je je broek laat zakken:-D 😀 😀

Melady:-)

Hannah · 25 april 2005 op 23:43

Mag ik een linkje naar je column op mijn blog zetten? Ik wil graag meer mensen dit laten lezen. :o) Ik geloof dat ik het programma ook gezien heb, was dat vorige week zondag op RAM? Geweldig programma trouwens. En, het is inderdaad waar dat architecten deze macht bezitten. Daarom is het heerlijk om af en toe in de wasbak te plassen of je tanden onder de douche te poetsen, of de afwas in de wc te doen.. onee dat is wel erg vies heè?

Ma3anne · 26 april 2005 op 09:21

Bedankt voor de leuke reacties.

@Hannah. Ja hoor, je mag een link leggen naar je weblog, volgens de regels van CX. Schijnt altijd te mogen, hoef je me niet te vragen. 🙂
Het was inderdaad het programma RAM van die meneer die telefoonboeken schrijft.

ignatius · 27 april 2005 op 21:52

Chapeau!

WritersBlocq · 1 mei 2005 op 18:04

De Column van de Maand! Gefelicitaart Ma3anne, dit is zowel voor jou als de lezers een traktatie!
Groetje, Pauline.

Dees · 3 mei 2005 op 19:18

Beutje laat, maar gefeliciteerd Ma3!

vanlidt · 16 mei 2005 op 09:52

Je doet me aan Bordewijk’s Blokken denken…. .

Mien · 1 augustus 2011 op 07:40

Gelukkig is er ook nog altijd het [u][url=http://www.youtube.com/watch?v=LIRmSnhnydo&feature=related]tuinpad[/url][/u] van de vader.
Goede column Ma3!

Mien

arta · 1 augustus 2011 op 11:36

Een column uit de oude doos!
En wat een mooie!
🙂

sylvia1 · 1 augustus 2011 op 15:14

Goede aktie van de redaktie! Leuke column, met plezier ook anno 2011 gelezen!

Libelle · 1 augustus 2011 op 18:42

Het onbeschreden pad! Het werkt verslavend. Te mijnent stierven drie buxusci, alleen bij regen doe ik het nog. Ik maak mezelf dan wijs dat mijn klompen natgeregend zijn.

WritersBlocq · 2 augustus 2011 op 08:42

Onwijs leuk naar boven gehaald door de redactie, dit. En Ma3, pies je nog steeds naast de pot af en toe? Vast wel 😀

Liefs, Pauline.

Harrie · 2 augustus 2011 op 11:13

Zucht … waar zijn al die megagigatera’s toch gebleven? Wright, viking, pepe, KingArthur, Mup, Bakema_NL, sally, champagne, Raindog, Louise, vanlidt. Wel leuk om Ma3anne’s piespotje weer terug te zien. Bedankt redactie.

Ma3anne · 8 augustus 2011 op 19:29

Redactie, een hele eer om hier nog een keer te mogen staan met deze column. Dank!
Iedereen die heeft gereageerd (toen en nu) ook dankjewel.

Het wordt tijd dat ik weer eens naast de pot ga piesen. Ben errug braaf tegenwoordig. 🙄

pally · 10 augustus 2011 op 17:21

Hé, wat leuk, deze zeer goede ouwe, Ma3! Ik kwam wat later bij CX, dus had hem niet gelezen. Echt de moeite waard. Enne, hij blijft actueel…een klassieker dus! :wave:

Groet van Pally

Geef een reactie

Avatar plaatshouder