Vloekuh!

‘Dit is verdomme toch echt zwaar om te doen’, roept echtgenoot zuchtend vanaf zijn klus op ons dak. ‘Ik krijg er zere poten van’. En als ik niet uitkijk, donder ik nog naar beneden ook, want veel houvast heb ik hier niet. ‘Ik weet het, geef ik terug, je klauwen doen zeer, je riskeert je kop en als je niet uitkijkt breek je je poten ook nog’ .
Een verbouwereerde blik volgt.
‘Wat zeg jij nou?
‘Hoezo, wat bedoel je?, geef ik terug, zonder een spier te vertrekken.
‘Nee, dat past niet bij je, dat moet jij niet gaan doen’.
‘Och, op de duur neem je het gewoon over, hè, als je het steeds hoort’. Je hebt er toch zeker geen last van, neem ik aan?’antwoord ik.

Ik ga maar naar binnen om thee te zetten. Ondertussen denk ik na. Vind ik dat taalgebruik en gevloek nou echt nog steeds heel erg storend? Zelfs na zoveel jaar?
Vooral in het heetst van de strijd tijdens klusjes, waar iets fout gaat, bij schrik of bij groot enthousiasme vliegen de verdoemde goden over de tafel.
Bij hem, komend uit een gezin van veertien kinderen, werd op zulke kleinigheden niet gelet, denk ik. Een groot katholiek gezin. Ik ken het fenomeen in een iets minder sterke versie ook uit eigen ervaring: er werd veel gebeden, gevloekt en gebiecht en dat slijt er nooit meer helemaal uit. Een goede opleiding, een grote intelligentie: het doet er niks aan af. Het is, verdomme, ja, ik doe gewoon even mee, ingesleten of ingegroeid en er nooit meer uit te slaan.

Er komt een herinnering boven aan mijn schooltijd. Ik zat op de Middelbare Meisjesschool. Natuurlijk ook een katholieke, zelfs met nonnen. Daar gaf Meneer Visser, een ‘bekeerde’ dominee, ons godsdienstles. Vloeken was in zijn jeugd echt absoluut taboe geweest. Iets waar je in het hiernamaals door een strenge God op zou worden afgerekend en dat sleep je een heel leven met je mee. Hij vertelde in de les dat hij eens onverwachts aanbelde bij een katholieke familie voor een bezoek. Een kind keek door het voordeurraampje en riep naar achter : ‘Verdomme, daar heb je de dominee’. Hij moest daar altijd erg om lachen, dus wij leerlingen vonden hem toch wel echt bekeerd. In ieder trimester vertelde hij dit voorval minstens een keer. Daar zeiden wij nooit iets van, want dan vergat hij te overhoren.

Maar terug. Vind ik het werkelijk zo storend? Zelf vloek ik eigenlijk weinig. Als ik erover nadenk waren het vroeger vooral mijn vader en mijn broers die deze gewoonte hadden. Mijn moeder en zussen veel minder. Ik weet inmiddels uit ondervinding dat het wel met beschaving te maken heeft, maar niet persé met innerlijke beschaving. Ik ken genoeg mensen die nooit zullen vloeken of ruwe taal bezigen, maar die ik heel onbeschaafd vind, innerlijk dan, in hun denkwijze of standpunten. En andersom ken ik vloekbeesten die zachtmoedig, intelligent en innerlijk beschaafd zijn, zoals echtgenoot.

‘Dat heb je Goddomme ook snel voor elkaar gekregen’, zegt hij glunderend, als ik met het theeblad in de tuin verschijn. Tja…