De multiculturele samenleving, er is geen andere!

De een roept tegenwoordig nog harder dan de ander dat het nu maar eens afgelopen moet zijn met de multiculturele samenleving. Van degene voor wie cultuur op zich al een lelijk woord is tot de intellectueel wiens kennis van die ‘andere cultuur’ tot voor kort alleen gebaseerd was op troetelallochtonen die Allah ver achter zich gelaten hadden, ook in de grachtengordel woonden en dus helemaal niet zo anders waren. Dat het een verrijking van de eetcultuur is, verder is het in de perceptie van de multiculturele samenleving zelden gekomen. Maar inmiddels is het bestaan van hoofddoekjes tot alle lagen en gordels van de bevolking doorgedrongen. En als symbool van de achterliggende, plotseling gewantrouwde andere cultuur, ligt het hoofddoekje in de vuurlinie. Aan argumenten geen gebrek. “Het hoofddoekje is symbool van de onderdrukking van de vrouw”. Jammer alleen dat niet alle islamitische hoofddoekdragende vrouwen daar mee zitten. Sommige ‘moslima’s, zelfs slimme, houden halsstarrig vast aan de uiterlijke symbolen van hun “achterlijke” cultuur. En ze versmaden de uiterlijke symbolen van de cultuur van het vrije westen, het naveltruitje, de minirok, en de ‘Lecolook’. En mannen lopen liever in een jurk met bijpassende baard dan in een pak met bijbehorende stropdas.

Toch is die stropdas, een symbool van westers cultureel erfgoed, nauwelijks moderner dan het hoofddoekje en de baard. De hardnekkigheid van de das in de westerse mode evenaart moeiteloos die van hoofddoekje en baard in de moslimcouture. Een modeontwerper heeft wat te verantwoorden als hij een kledinglijn voor mannen uitbrengt waaraan de stropdas ontbreekt. Het ding behoort namelijk tot de traditie. Dat is de eindfase van gewoonten en gebruiken, hoe merkwaardig ook, als ze voldoende uithoudingsvermogen bezitten. Het naveltruitje, een symbool in opkomst in de westerse cultuur, is nog niet zo vast verankerd in de traditie als de stropdas. Het naveltruitje wordt daarom een beetje meegesleurd door het hoofddoekje en is nu ook onder vuur komen te liggen, vooral op school. Om het verlies van traditionele normen en waarden een halt toe te roepen gaan zelfs stemmen op om het schooluniform in ere te herstellen. Misschien wel compleet met stropdas. Daarmee wordt duidelijk uit welke hoek de wind waait. Alleen de heersende cultuur kan met uitzicht op enig succes proberen de culturele speelruimte in te perken. Westerse mannen met stropdassen moeten niets hebben van multiculti. Of ze de culturele speelruimte nu met Allah of met Girlpower moeten delen.

Alsof trouwens niet elke samenleving multicultureel is. Dat is meestal geen probleem omdat alle levensvatbare culturen en subculturen de belangrijkste regels gemeen hebben. De regels die regelen hoe je met elkaar samen leeft. Dat je niet zomaar iemand mag vermoorden bijvoorbeeld. Uitgezonderd vijanden, die mogen onder bepaalde voorwaarden een kopje kleiner gemaakt worden. Daarvan maken alle culturen, niet in het minst de westerse, zo af en toe graag gebruik zoals ook de geschiedenis van de laatste eeuw nog laat zien. Het is misschien wel verstandig om geen vijanden van elkaar te zijn.

Het verbieden van hoofddoekjes lijkt soms een optie te zijn. Bijvoorbeeld om meisjes en vrouwen die hoofddoekjes niet uit vrije wil dragen de kans te geven om ervan af te zien. Maar zouden er geen elegantere oplossingen zijn? Een cultuur wordt het makkelijkst verspreid door stukjes cultureel erfgoed van concurrerende culturen te importeren. Hoofddoekjes kunnen best hip zijn. Als dat geen leuke uitdaging is voor de modeontwerpers!? De volgende uitdaging is nog spannender: de burka!