Dokter B. Smitz

Dokter Bartolemeus Smitz was een van de eerste wetenschappers die de belangrijke eerste mensenjaren onderzocht en naar mogelijkheden speurde om het opgroeien positief te beïnvloeden.
Omdat het vrouwdom in de 12de eeuw veel minder interessant werd geacht dan tegenwoordig spitsten de onderzoeken zich voornamelijk toe op het mannelijke geslacht. Dokter Smitz onderzocht per leeftijdsgroep welke mogelijkheden er aanwezig waren om het opgroeien enigszins te sturen. Zeer bekend in de wetenschap Apologie van het Speelgoed zijn de onderzoeken en de experimenten van Smitz op het gebied van speelgoederen om een duidelijk onderscheid te verkrijgen in de verschillende jongenstypes.

In de 12de eeuw maakte Smitz al een onderscheid tussen jongetjes die enerzijds speelden met kar en paard en anderzijds jongetjes die speelden met Vikingfiguurtjes. Deze laatste groep verkleedde zich vaak als Viking die op de zolder van hun ouderlijk huis de lage landen gingen beroven. Of die achterin de tuin de vrouwen verkrachtte en de dorpen in brand staken.

Toen de Psychoanalyse in de 19de eeuw een rol begon te krijgen in de onderzoeken van opgroeiende peuters en kleuters was het speelgoedkarakter inmiddels drastisch veranderd. Ondanks de ‘Verlichting’ in de 19de eeuw waren de vrouwelijke kinderen helaas nog steeds minder interessant om er dure en tijdrovende experimenten op los te laten.
Met inachtneming van de bevindingen van Freud werden de verschillende types mannelijke speelgoedpeuters verdeeld in de twee belangrijkste onderzoeksgroepen.
Enerzijds de groep ‘Techniek en rollend materiaal’ en het ontwerp daarvan. Anderzijds de groep die warm liep voor het spelen met Columbusfiguurtjes en vrouwelijke Indianenfiguurtjes. Ontdekkingsreizigertje spelen waarbij Columbus bij elke speelsessie weer Amerika ontdekte en daarna alle vrouwelijke Indianenfiguurtjes misbruikte.
Bij de onderzoeksgroep ‘ontdekken’, ‘vechten’ en ‘domineren’ was het rollenspel ‘schoutje bij nacht’ en beul zeer in trek. Uiteraard werd er met regelmaat chirurgijntje gespeeld waarbij vrouwelijke peuters en kleuters onontbeerlijk waren.

In de 12de eeuw was het overigens diezelfde dokter Bartolemeus Smitz die de voorloper van de bekende kindervriend Sinterklaas introduceerde. Die middeleeuwse goedheilig man werd als Clerus Surprisus aangesproken en was bij zijn verschijning altijd in gezelschap van Indische slaven die zakken met echte spekken meebrachten voor de gelovigen.

De Apologie van het Speelgoed en dan specifiek het gedeelte van opgroeien tot begin puberteit werd steeds belangrijker in het algemeen.
Er zijn drie verschillende stromingen ontstaan.
De Apologie Speelgoed vanaf de 12de eeuw tot aan de komst van de Psychoanalyse, de Apologie Speelgoed van Freud tot periode 1ste en 2de wereldoorlog en de periode vanaf de twee wereldoorlogen.
De tweede periode, vanaf de psychoanalyse, was nog steeds zonder vrouwelijke experimenten maar werd wel beïnvloed door wederom een grote kentering in het gebruik van speelgoed.

Zoals gezegd spelen met veel verschillende rollenspelen waarbij een groot deel van de onderzochte kleine mensjes graag Bokkerijdertje speelde. Liever een roofbende uitbeelden dan zich bezighouden met een of ander bouwwerkje in elkaar knutselen. Zeer geliefd was het bekende ‘galgje’ of ‘brandstapeltje’ spelen waarbij regelmatig vrouwelijke slachtoffers vielen. Het was in die tijd nog steeds eerder een uitzondering dan een regel dat er meisjes mochten meespelen. Maar sommige rolletjes in het spel zoals overspelige boerin of een van hekserij verdachte vrouw konden moeilijk door een jongen worden uitgebeeld.

Na de wereldoorlogen was er weer een bijzondere verandering naar boven gekomen bij al die onderzoeken naar het speelgedrag en de daarbij behorende kleuterindeling. De automobiel deed ook haar intrede in het speelgoedpatroon van de jonge mensjes. De automobielkinderen stonden regelrecht tegenover de ridder, cowboy, Indiaan en het soldaatkind. Soldaatje uitbeelden of spelen met kleine soldaatjes was nog meer in trek dan het kruistochtspel in de middeleeuwen.
Dit kruistochtspel ging mede door de onderzoeken van de dokter Smitz kliniek als zoete broodjes over de Westerse toonbanken.

De 2de wereldoorlog heeft veel kinderen in de latentiefase aangespoord tot het spelen met soldaatfiguurtjes. Vooral de Amerikaanse uitvoering vond gretig aftrek onder de opgroeiende bengeltjes. Om een of andere reden werd er weinig met Duitse soldaatjes gespeeld. Het figuurtje van de verzetsheld was niet zo geliefd als de Amerikaanse Marinier maar geliefder dan het NSBfiguurtje dat al snel uit de rekken werd gehaald.

Uit de onderzoeksuitslagen met betrekking tot het verschil tussen techniek, vervoer en uitvindingkinderen enerzijds en de jongens van het vechten, heersen en jagen anderzijds, zijn belangrijke conclusies voortgekomen die later konden worden gebruikt om bepaalde daden en karaktertrekken te kunnen onderscheiden en klasseren.

Zowel in psychiatrische instellingen, penitentiaire inrichtingen als bij het leger en politie worden nog steeds de onderzoeksresultaten van dokter Bartolemeus Smitz gebruikt om verschillende maatschappelijk meer of minder geaccepteerd gedrag te analyseren en zo de juiste latente competenties in kaart te brengen.