Grafrede

Wat kon je mooi voorlezen, Pa. Een van de eerste dingen, die ik me herinner. Je ging er ook heel lang mee door: sprookjes, W.G. van der Hulst; en het groeide mee: De Scheepsjongens van Bontekoe en Niels Holgerssons Wonderbare Reis. Al die stemmen van scheepslui en dieren zaten in je repertoire. De fabeltjeskrant werd door drie acteurs ingesproken; ze waren met jou nog voordeliger uit geweest. Urenlang kon ik naar je luisteren. Zelf zei je, dat je geen vader bent die gaat voetballen met zijn kinderen. Ach pa, ik snap dat voetbal niet. Toen niet en nu niet.

Ik was niet de enige die lang naar je kon luisteren. Altijd vond je ademloos gehoor als je vertelde over Indonesië, waar je je dienstplicht hebt volbracht bij de politionele acties. Sommige verhalen had ik vaker gehoord. Sommige verhalen vertelde je maar één keer, en heel veel dingen vertelde je nooit. Je ging naar Indië en deed je plicht. Het was wel een plicht die je door hogere machten op je pad werd gegooid. Je deed hem, en het veranderde je voorgoed. En het offer is zwaar geweest.

We groeiden op in een huis waar je omheen kon lopen en van dat kasteel was jij de heer. Dat zullen ook die twee rijkswachters niet licht vergeten zijn, die langskwamen omdat jij het je plicht had geacht, aangifte te doen van een gevonden handtas. De dienders vroegen of je een 18-jarige zoon had en insinueerden vervolgens dat Peter de eigenares van die handtas had aangerand. Ik was een trots jochie van twaalf toen ze het huis verlieten met hun respectievelijke pet in de hand.

Plicht was ook iets, wat je van ons verwachtte. Je liet ons huiswerk maken tot we erbij neervielen. Als consequentie maakte ik helemaal niks meer en zat avonden met Reve en Belcampo onder de bureaulamp.

Je zou ervoor zorgen dat ik het zoveel beter had dan jij en dat is ook zo. Jij groeide in de ene oorlog en vocht mee in een tweede. Voor mij is oorlog een verhaal, van jou of van de TV.

Wat je graag had willen doen versus wat je moest doen: jij had daar niet, zoals ik, een woud van keuzes. En in dat woud ben ik grondig verdwaald, vader. Dat is jouw schuld niet en het is ook niet erg; niet met Belcampo onder je arm.

Je hebt je plicht gedaan en meer dan dat. Goede reis, oude vechtjas.