Het milieu

Het schijnt dat er een eeuw geleden, rond het jaar 2000, al grote zorgen waren om het milieu. Toen waren er al allerlei onderzoeken gaande naar de veranderingen van het klimaat door het broeikaseffect met als gevolg het stijgen van de zeespiegel, de vervuiling en het opdrogen van allerlei energiebronnen. Ik heb mij als geschiedenisstudent aan de universiteit van Nijmegen aan Zee verdiept in de milieuproblemen van toen. Dankzij archiefmateriaal weet ik nu dat het bij mensen bekend was dat er van alles gedaan zou moeten worden om grote milieuproblemen te voorkomen. Problemen die wij nu ruim een eeuw later letterlijk aan de lijve ondervinden.
Er is zelfs – precies een eeuw geleden – een film gemaakt door een man genaamd Al Gore. Die film heette ‘An Inconvenient Truth’ en is door vele duizenden mensen bekeken. Deze man heeft zelfs de Nobelprijs van de Vrede gewonnen met deze film. Maar wat heeft hij er mee bereikt? Heeft deze film mensen dan onberoerd gelaten? Had hij een milieuramp kunnen voorkomen?

Dat is de reden waarom ik niet begrijp dat de geschiedenis zijn loop heeft genomen zoals hij die heeft genomen. Ik dacht altijd dat mensen in die tijd heel dom waren en geen idee hadden van wat er mis ging in de wereld. Dat ze nog niets wisten van milieuverontreiniging, laat staan wat ze er aan konden verbeteren. Een gewaarschuwd mens telt immers voor twee?

Ik heb me nog verder in deze materie verdiept en ben geshockeerd; in de 21e eeuw gebruikten mensen nog maar nauwelijks spaarlampen, afvalscheiding werd maar summier gedaan, elektrische apparaten stonden de hele nacht op de standby stand. Onbegrijpelijk toch?

Tijdens mijn zoektocht naar het milieubewustzijn van mensen kwam ik vele rapporten tegen, van milieuorganisaties en allerlei wetenschappers, rapporten waarin de problemen duidelijk beschreven werden zoals wij die nu ervaren.

Rapporten over duurzame inrichting, waarin de woon-, werk- en leefomgeving van de mens wordt beschreven. Over vergroting van de samenhang tussen verstedelijking en infrastructuur en tussen veiligheid tegen hoogwater en natuur- en landschapsontwikkeling, die de meeste meerwaarde zouden bieden. Maar het leek wel of iedereen in die tijd op zijn eigen eilandje het wiel aan het uitvinden was!
Wat een slappe overheden waren er toen. Waarom hebben ze van hogerhand niet veel meer verplicht gesteld? Hoe kan het, dat de overheid van toen het fileprobleem jarenlang bestudeerde zonder er daadwerkelijk iets aan te doen? Hoe kan het dat een eeuw geleden de natuur systematisch vernield werd door maar steeds weer nieuwe woonwijken aan te leggen en kantorencomplexen te bouwen? Waarom was er zoveel woon- werkverkeer, waarom gingen mensen niet dichter bij hun werk wonen?

Mijn onderzoeken geven mij bepaalde antwoorden, maar tegelijk roepen ze nog meer vragen op. Ik word er boos om. Mensen waren in die tijd kortzichtig en egoïstisch. Ze voelden zich al geweldig als ze het glas naar de glasbak brachten en het afval gescheiden aanboden. Milieuactivisten werden in die tijd gezien als een stelletje geitewollensokkentypjes waar mensen eigenlijk maar een beetje om moesten lachen. Schandalig!

Natuurlijk heb ik nu nog maar het topje van de ijsberg ontdekt. Milieu is nou eenmaal een veelomvattend onderwerp. Maar tot één conclusie ben ik wel gekomen: als mensen een eeuw geleden zorgvuldiger met het milieu waren omgesprongen, en als ook de overheid wat aan die problemen had gedaan, dan zou ik nu in een bos kunnen wandelen, in plaats van dat alleen maar van oude films te kennen. Dan hoefde ik nu niet de hele dag een zuurstofmasker te dragen. Dan kon ik vrij ademen. Net als de mensen konden die een eeuw geleden leefden.