Het ontstaan van een terrorist

Gisteren zag ik in Netwerk een reportage over Tsjetsjenië. Een anonieme jonge vrouw gaf te kennen dat ze bereid was haar leven te geven voor haar land, bijvoorbeeld met een zelfmoord aanslag op Russische burgers. Waarom dacht deze jonge vrouw, in de bloei van haar leven, aan deze gruwelijke daad? In eerste instantie is de gedachtengang van een terrorist voor mij ongebrijpelijk. Bij een aanslag vallen altijd onschuldige slachtoffers. Maar wat is de definitie van onschuldig? Iemand die de terrorist zelf niets heeft aangedaan? Iemand die voor vrede is? Iemand die van dezelfde afkomst is? Het maakt allemaal niet uit zo lijkt het. Niet als je het bekijkt vanuit een godsdienst (‘Allah heeft het zo gewild’) en ook niet als dit voor zo iemand de manier is om de tegenpartij dezelfde pijn te laten voelen als de terrorist zelf.

De jonge vrouw in kwestie had haar hartsvriendin verloren tijdens het [url=http://www.netwerk.tv/index.jsp?p=items&r=deze_week&a=57359]gijzelingsdrama[/url] in oktober 2002 in een theater in Moskou (waarbij ook een Nederlanse vrouw omkwam – haar zoontje overleefde het). Die hartsvriendin was een van de terroristen met een bundel explosieven om haar middel! Hoe heeft het zo kunnen komen? Voelde ze de pijn niet van de onschuldige moeders en kinderen die in dat theater gegijzeld werden? Mensen die misschien wel vóór de Tsjetsjeense onafhankelijk waren en anti-Poetin? Nee, dat voelde ze niet. In haar ogen wordt haar volk veel leed aangedaan door de Russen, terwijl de Russische theaterbezoekers zich daarvan afsloten met een gezellig uitje. Dit was dé manier om de Russen te laten voelen hoe haar volk zich voelde. Haar familie, van wie van de negen kinderen er vier niet meer in leven waren.

Is zij een terrorist? Ja? Nee? Ja en Nee waarschijnlijk; in de ogen van de Russen wel, maar voor haar eigen volk is ze een vrijheidsstrijder, een held. En hoe kijken de Nederlanders er tegen aan? Is zij een terrorist? In eerste instantie neig ik naar ‘ja’ omdat er in mijn ogen onschuldige burgers de dood in gejaagd zijn. Maar in tweede instantie is er begrip voor haar situatie – ook al zou ik moorden nog steeds keihard afkeuren.

Hetzelfde geldt voor het Palastijns-Israëlisch conflict. In een uitzichtloze situatie waarbij jou en je familie veel leed is aangedaan kan ik me voorstellen dat mensen aan zelfmoordacties denken. In dat kader past zelfs Al Qaïda, die zich verzetten tegen de eeuwenlange macht van het Westen, al speelt het geloof daar nog een grotere (en extremere) rol.

De uitzending eindigt en de anonieme jonge vrouw geeft te kennen een zelfmoordactie tegen de Russen voor te bereiden. Haar leven heeft geen enkele zin, ze voelt zich zeer ongelukkig en zou graag willen bereiken dat de Russen haar land eindelijk de vrijheid schenken – en als ze dat niet doen dan hoopt ze dat zij zich straks net zo ellendig voelen als zij.

Als we weten hoe terrorisme ontstaat, kunnen we het dan ook niet stoppen?