In een middelgrote stad in het centrum van het land zou onlangs de jaarlijkse prijs voor de meest veelbelovende jonge kunstenaar uit de regio worden uitgereikt. Op de grote avond was het cultureel centrum gezellig vol en de gebruikelijke hapjes en drankjes stonden klaar. Een wat mollige mevrouw gekleed in een sexy setje dat bij haar iets minder uit de verf kwam dan bij een ranke tiener, voerde de onvermijdelijke openingsact uit die het midden hield tussen ballet en breakdance. Toen ze klaar was volgde het gespannen afwachten op het oordeel van de jury. Het was pas de tweede keer, veel meer kandidaten dan het vorige jaar hadden zich aangemeld zo meldde de juryvoorzitter, een grijze rijke kunstverzamelaar. Ook kwalitatief had de jury een stap voorwaarts vastgesteld. Dat was echter het laatste goede nieuws dat hij te melden had, mede namens de twee andere juryleden, een kunsthistorica met een “ik kan er ook niets aan doen” blik in haar ogen en een ouder meisje, ‘autonoom kunstenaar’ zo vermeldde de informatiemap. De jury voelde zich een beetje op het verkeerde been gezet door de elf genomineerde finalisten die zo gelijkmatig van goede kwaliteit bleken dat niet eentje zich speciaal onderscheidde. Iets dat eigenlijk een kolfje naar de hand van een jury zou moeten zijn. Bij voetbal wordt in zo’n geval verlengd en vervolgens worden zonodig tot het bittere einde penalty’s genomen. Maar deze jury haalde haar neus op voor het doorhakken van knopen. Zij voelde zich niet geroepen tot een Salomonsoordeel. De voorzitter maakte bekend dat de jury na lang wikken en wegen tot het besluit was gekomen om de prijs een jaartje in de kast te houden. Monter bleef hij de verbijsterde zaal inkijken waar een paar kunstenaarsmeisjes hun tranen van verontwaardiging over zoveel incompetentie niet de baas konden.
Het komt vaker voor, jury’s die niet doen waar ze voor zijn ingehuurd, het maken van een keuze. Dit slag jury begrijpt haar rol niet helemaal. De rol van een jury is een ondankbare, nooit zal haar hulp ingeroepen worden als het mogelijk is op een objectieve wijze, bijvoorbeeld door te meten, een prestatie op waarde te schatten. Een jury is per definitie tweede keus en van haar wordt verwacht zich daarin te schikken. Haar taak is een schijn van objectiviteit te verlenen aan een beslissing die in principe aanvechtbaar is. Iedereen weet tenslotte dat een andere jury heel goed tot een ander oordeel zou kunnen zijn gekomen. Want jury’s bestaan ook maar uit mensen met hun eigen nukken, voorkeuren en liefhebberijen.
Sommige jury’s nemen geen genoegen met hun tweederangsstatus, ze willen een duidelijk stempel drukken. Ze geloven in staat te zijn tot het vellen van een werkelijk objectief oordeel. In deze valkuil was de jury van de prijs voor jonge kunstenaars kennelijk gevallen. Ze hadden schilderijen met foto’s en ruimtelijke objecten met videokunst vergeleken. En ze kwamen tot de opmerkelijke conclusie dat als een appel niet per definitie beter is dan een peer en vice versa het beter is ze allebei te laten verrotten. De jury slaagde waar alle deelnemers faalden, van zich te laten spreken. Jury’s worden ook beoordeeld, zij het achteraf, als het kwaad al geschied is. Benieuwd wie volgend jaar de kunstprijs mogen toekennen.
15 reacties
Tasz · 10 juli 2004 op 17:16
Het zit goed in elkaar, maar ik kon niet echt een clou, hoogtepunt of een hele duidelijke stelling ontdekken. Je maakt wel mooi gebruik van woorden. Maar als ‘fan’ van jouw columns valt deze mij eerlijk gezegd een beetje tegen.
Bye
Tasz
Li · 10 juli 2004 op 21:20
Tja, jureren is ook een kunst.:-(
Ik ben met Tasz eens. Ik heb het gevoel dat je een bepaalde boosheid/verontwaardiging van je af wilde schrijven. Het eerste gedeelte belooft veel maar het tweede gedeelte is te lang en te zuur.
Li
Maurits · 11 juli 2004 op 00:13
Hm Tasz en Li,
Ik begrijp jullie commentaar niet helemaal. Deel 2 bevat juist de essentie van de column. Dat jury’s bescheiden moeten zijn en niet hun eigen ego op de voorgrond moeten plaatsen. Mijn column was niet bedoeld als verhaal, dat is een column van mij nooit. Ik was trouwens niet boos over de jurybeslissing. Ik was er voor een TV reportage en dit leverde mij een veel spannender item op dan wanneer het gewoon volgens plan was gegaan. Maar ik was net zo verbijsterd als de andere aanwezigen over de jury die zichzelf te serieus nam.
Li · 11 juli 2004 op 01:05
[quote]Maar ik was net zo verbijsterd als de andere aanwezigen over de jury die zichzelf te serieus nam[/quote]
Dan had je die verbijstering kunnen uitbuiten door het te overdrijven. Dan wordt het luchtiger en daardoor prettiger om te lezen, 🙂
Als je de lezer weet te boeien dan komt de boodschap beter over.
Li
Maurits · 11 juli 2004 op 11:28
Leuk, eindelijk weer eens een zinnige discussie over stijl. Toch vreemd dat daar zo weinig interesse voor is op een schrijfsite.
Bijtend cynisme is een stijlvorm. Het is een keuze om die toe te passen. Ik heb dat deze keer gedaan omdat het de vorm was die zich aan mij opdrong om de beelden en formuleringen die in mij opborrelden op (virtueel) papier te krijgen. Misschien had het anders gekund maar ik denk niet dat het perse anders moet. Moet een column altijd lekker makkelijk weg lezen? Niet alleen op deze site maar ook in allerlei bladen is het babbelgehalte van columns erg hoog. Leest makkelijk weg maar er beklijft ook weinig. Als het echt ergens over gaat blijft er soms niets anders over dan het beestje maar bij de naam te noemen.
Tasz · 11 juli 2004 op 11:58
Hoi Maurits,
Ik heb niet zoveel problemen met de tekst, maar meer met de stijl. De vorm die jij gekozen hebt om deze column te vertellen. Ik ben het ermee eens dat een column niet altijd makkelijk hoeft te zijn, maar een column moet wel een richting hebben en deze mis ik een beetje. Ik denk dat je hier meer uit had kunnen halen.
Maar goed, het blijft slechts een mening van een lezer. Er zullen vast lezers zijn die het helemaal niet met mij eens zullen zijn.
Bye
Tasz
P.s. wat mij betreft mogen er best meer inhoudelijke discussies komen en niet alleen op het leerforum. Ik zelf heb maar heel weinig vrije tijd en dus geen tijd om e.e.a. flink te gaan uitdiepen op het leerforum. Gelukkig weet ik dat jij dit wel op prijs stelt. Wat mijzelf betreft. Ik wil leren en niet alleen maar horen… leuk, grappig, mooi… maar goed deze mening ken je al…
Maurits · 11 juli 2004 op 12:29
Hoi Tasz,
Discussieren over schrijven valt niet mee omdat er allerlei verwante begrippen zijn die elkaar overlappen maar zeker een relatie tot elkaar hebben. ‘Richting’ is er ook weer zo een. De richting van deze column is, en nu kaap ik het begrip richting even, een praktijkvoorbeeld van het functioneren van een jury geven en aan de hand van dit praktijkvoorbeeld dieper ingaan op het verschijnsel jury. Ik denk dat het idee dat ik met deze column wilde uitwerken wel duidelik is: Het van een voetstuk trekken van het concept jury!
Misschien is deze discussie wel een leuk praktijkvoorbeeld van het verschijnsel jureren. Jij en Li proberen jullie ‘onlustgevoelens’ bij mijn column in woorden te vangen. Maar onlustgevoelens zijn per definitie niet objectief. En ook niet altijd objectiveerbaar. Ik zie nog niet wat jij precies wil zeggen met het ontbreken van richting. Ik zie wel een soort stijlbreuk halverwege. Maar die is bewust gekozen. Een verhalende inleiding en vervolgens de diepte in. Ben benieuwd of je je bezwaren nog iets nader kan toelichten.
Li · 11 juli 2004 op 13:26
Met het prettiger en luchtiger bedoel ik niet dat jouw column inhoudsloos is.
Wél bereik je een grotere groep lezers die niet voortijdig afhaakt. Persoonlijk vind ik het prettiger als ik zelf een mening kan vormen over een onderwerp. Het eerste gedeelte van je column zegt al genoeg over het disfunctioneren van de jury, zonder dat je dat expliciet beschrijft, dat was tussen de regels door te lezen. En persoonlijk spreekt mij dat meer aan dan het tweede deel. Maar dat je jouw mening ( of noem het een beschouwing) beschrijft is natuurlijk een goed recht.
Ik werk in de journalistiek en kom regelmatig zaken tegen die ik te belachelijk voor woorden vind. Maar dat is dan mijn mening. In het artikel probeer ik objectief te blijven zodat de lezer zelf kan bepalen wat hij of zij ervan vindt. Waar ik benieuwd naar ben; hoe doe jij dat als je een film maakt?
Li
Louise · 11 juli 2004 op 13:28
Hi Mauritz,
Voor mij is het duidelijk wat je wilde zeggen met dit stukje, en ik vind het ook lekker geschreven. Maar te lang.
Je eerste alinea is sterk; je zet een sfeertje neer, start een spanningsboog en nodigt hiermee uit tot doorlezen.
In de tweede alinea ga je er dieper op in en is ook duidelijk.
Dan kom je in de derde alinea met een conclusie of mening en ook dat is duidelijk, alleen kom je dan nog met een vierde en dat is jammer.
Naar mijn idee was je stukje af na de derde alinea of misschien had je 3 en 4 kunnen combineren tot 1 slotalinea.
groetjes, Lou
Maurits · 11 juli 2004 op 14:13
[quote]Het eerste gedeelte van je column zegt al genoeg over het disfunctioneren van de jury, zonder dat je dat expliciet beschrijft, dat was tussen de regels door te lezen. [/quote]
Hoi Li, Ik suggereer in de eerste 2 alinea’s alleen maar dat het fout is. Bij de suggestie had ik het kunnen laten. Doe ik ook vaak maar dan heb je niets aangetoond. Als je die extra stap wilt maken moet je het wel uitleggen. Want je kan er over van mening verschillen, ik haal namelijk door het zo te stellen wel de basis weg onder de pretentie van een jury die geacht wordt objectief te oordelen.
Ik werk ook voor een deel in de journalistiek. In een TV item ga ik anders te werk dan in een column. Ik geef niet mijn mening. Ik vraag een geinterviewde om opheldering. En soms breng je hem dan in het nauw. Maar hij kan zich verweren. En de kijker kan oordelen. Een column is juist een medium om aanvechtbare visies en invalshoeken te ventileren. Dat kan vaak heel subtiel, wat mijn voorkeur heeft. Dan is het aan de lezer zelf om eventuele tegenargumenten bedenken. Dat is per definitie het verschil tussen een column een gewoon redactioneel stuk. En zelfs het bestaansrecht van de column. Ik vind dat columns die de kool en de geit sparen dat principe van de column ondergraven.
[quote]Naar mijn idee was je stukje af na de derde alinea of misschien had je 3 en 4 kunnen combineren tot 1 slotalinea.[/quote]
Hoi Louise, ik denk inderdaad dat alinea 3 en 4 gecombineerd zouden kunnen worden tot een kortere alinea 3. Misschien zou dat een paar bezwaren van Li en Tasz ook wegnemen.
Tasz · 11 juli 2004 op 15:04
Maurits, ik kom hier later deze week op terug. Ben het eens met Li. Nu ben ik te ziek om nog helder te kunnen nadenken en formuleren. Ik kom erop terug.
Cheers
Tasz
Li · 11 juli 2004 op 15:17
Natuurlijk is een column bedoeld om te prikkelen of een mening te ventileren.
Helemaal mee eens!
Maar ik denk dat we elkaar verkeerd begrijpen.
Ander voorbeeld dan: Een goede column is er (voor mij)eentje die bepaalde gevoelens oproept. Dat kan van alles zijn: boosheid, verontwaardiging, herkenbaarheid, een lach of een traan. De schrijver neemt me mee in zijn verhaal en weet één van deze emoties los te maken.
Net als in het eerste gedeelte van jouw column.
Maar dan ga je uitleggen, in net zoveel woorden, waarom ik verontwaardigd moet zijn en dat is het ‘voor mij’ geen column meer maar een nuchtere beschouwing.
Li
Tasz · 11 juli 2004 op 18:05
Beter had ik het niet kunnen verwoorden…
Dank je Li.
Cheers
Tasz
Maurits · 11 juli 2004 op 19:45
[quote]Maar dan ga je uitleggen, in net zoveel woorden, waarom ik verontwaardigd moet zijn en dat is het ‘voor mij’ geen column meer maar een nuchtere beschouwing.[/quote]
Hoi Li,
Ik leg niet uit waarom je verontwaardigd zou moeten zijn. Wat in de laatste 2 alinea’s staat is de verontwaardiging voorbij. Daar heb ik met opzet elke emotie weggelaten en ben ik overgeschakeld op een heel onderkoeld (of nuchter) taalgebruik, juist om nog een stap verder te kunnen gaan. Het geeft er een schijn van objectiviteit aan die heel verneukeratief is. Als het een of andere kunstpaus zou zijn die schrijft wat ik daar schrijf zou de hele kunstwereld op zijn achterste benen staan. Juist wat daar zonder enige terughoudendheid staat, dat een jury een tweederangs instrument is om tot een beoordeling te komen, is een frontale aanval op de waarde van elk juryoordeel en zelfs op het bestaansrecht van jury’s. Zeer discutabel natuurlijk maar daar is een column voor. De pijlen in mijn column zijn gericht op een bepaalde incrowd en daardoor is hij misschien minder effectief voor een algemeen publiek. Zoals ik al terugschreef aan Louise zou het met iets minder zinnen en voorbeelden kunnen maar ik sta wel achter de intentie om het zo te doen. Een moeilijkheid is ook nog dat ik jou en Tasz al niet meer verder hoefde te overtuigen na de eerste 2 alinea’s. Maar ik denk dat mensen uit ‘jurykringen’ juist door de laatste alinea’s geprikkeld zouden zijn (maar helaas, de kans dat zij ColumnX aandoen lijkt me zeer gering) Het hoogste wat ik i.h.a. met mijn columns nastreef is twijfel teweegbrengen op het niveau van de meest fundamentele onderliggende overtuigingen van mensen. Ik heb dus met opzet het gebeuren bij de niet uitreiking van de prijs naar een algemener vlak getild. Volgens mij wordt de impact daardoor veel groter.
Ma3anne · 11 juli 2004 op 20:38
Als dit een zinnige discussie over de vorm is, dan vind ik de reacties over de inhoud toch leuker. 🙂