Inteelt van de wetenschap

Mijn eerste aanraking met het wetenschappelijk onderzoek was tijdens het project ‘Tussen Geld en Geluk’ uit het eerste blok van het eerste jaar van de opleiding Sociologie aan de Rijksuniversiteit van Groningen. De opdracht was het uitvoeren van een literatuuronderzoek. Wel was het noodzakelijk dat het eindverslag iets toe zou voegen aan de huidige literatuur. Met als argument: Als het al eens gezegd is, heeft het weinig zin datzelfde nog eens te zeggen.
Allemaal heel logisch. Ikzelf verkondig dezelfde boodschap: “Als je niets te zeggen hebt, zeg dat dan ook!” Als een ander het al eens heel mooi heeft kunnen verwoorden, is de toevoeging “vind ik ook” meer dan voldoende.

De vraag die in mij op kwam, was: Hoeveel moet het toevoegen om het verslag daadwerkelijk een toevoegend karakter mee te geven?
Toen ik het toevoegende criterium te horen kreeg, dacht ik vernieuwend en of baanbrekend te moeten zijn. Ideeën die een ander nooit eerder bedacht had. Ik zou verantwoordelijk zijn voor een nieuwe stroming binnen de sociologie, of misschien wel de gehele wetenschap. De nieuwe Marx of Weber worden, maar dan beter. De gehele wereld zoals wij die nu kennen, moest verbeterd worden. En als je dat niet kan, moet je zwijgen en een onvoldoende incasseren.
Je snapt dat ik de neiging kreeg in de stress te schieten.

Mijn vrees bleek onterecht. In plaats van nieuwe theorieën, was het, voor een goed resultaat, slechts nodig een opsomming te maken van andere onderzoeken. Argumenten van anderen herhalen. Het enige dat wellicht vernieuwend zou kunnen zijn, was de conclusie. Ik snap dat er een bepaalde voorkennis meegegeven moet worden om de conclusie begrijpelijk te maken. Maar ik vraag me af hoeveel deze conclusie, die gebaseerd is op herhaling, toevoegt.
Ik heb zelf mijn eigen gedachten over geluk aan de kant gezet. Ik merkte dat mijn ideeën over geluk niet te rijmen waren met die van de wetenschappers. En omdat ik geen onderzoek gedaan had en geen filosofisch werk uitgegeven had, kon ik mij eigen ideeën niet wetenschappelijk onderbouwen. Ik ben objectief de verhalen van anderen gaan herhalen. Niet met als doel een toevoegend werk neer te zetten, maar om een voldoende te halen.
Niet bepaald vooruitgang, want het resultaat was een grote literatuurlijst. Het zag er indrukwekkend uit, maar toevoegend was het desondanks niet. Maar blijkbaar is dat de norm. En dan vind ik het helemaal niet raar dat alle studenten met een dronken hazzes tentamens kunnen halen. Zelf denken is niet nodig. De enige kwaliteit die je jezelf aan moet leren, is het reproduceren van andermans werk.

Ook moet je je realiseren dat de werken die in de literatuurlijst staan zelf ook een literatuurlijst hebben. Deze onderzoekers hebben hun argumenten dus ook niet zelf bedacht. Van wie zijn de argumenten dan eigenlijk? Al deze herhaling is de inteelt van de wetenschap. En deze inteelt stompt af.

Ik stel voor alles om te draaien. Ga eerst zelf eens nadenken. Bedenk eigen theorieën, leg alle verbanden zelf. En ga ze pas daarna toetsen aan de bestaande argumenten.

Door inteelt ontstaan er fouten bij het nageslacht. De gemeente Urk wordt vaak als voorbeeld gegeven van inteeltgebied. Dit komt omdat het tot de inpoldering van de Noordoostpolder in 1942 een eiland geweest is. Een persoon die tegenwoordig korter dan drie generaties op het ‘eiland’ woont, wordt een ‘vreemde’ genoemd. En een vreemde bedrijft ook vreemd de liefde, dus als goede Urker ga je niet vreemd. Ironisch, want de inteelt zorgt op haar beurt voor vreemde kinderen.

Ik zit nu in de bibliotheek van de faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen, tussen de grijze literatuur. Allemaal scripties met grote literatuurlijsten. Ik vraag mij af hoeveel mongooltjes in de rekken te vinden zijn.

[i]Cor Jan van Zwol[/i]

[i]Dit verhaal is tevens verschenen in in de SoAP (Sociologisch Atropologisch Periodiek, Jaargang 37, nr.1, januari 2006). Dit is het blad van de vakgroep Sociologie van de Rijksuniversiteit Groningen.[/i]