Kerst 1988

Vrolijk kwetteren de kinderstemmetjes naast haar. Vier en acht zijn ze, haar dochter en zoon. Ze helpen mama met het vasthouden van de kerstboom, die over de bagagedrager en het stuur ligt. Mooi boompje. Met kluit. Mocht ze komen uitgraven bij kennissen, die het achter in hun tuin vanaf vorig jaar in leven hadden weten te houden. Geld voor een andere boom heeft ze niet. De rekening is geblokkeerd. Haar aanvraag voor gemeentelijke bijstand is nog in behandeling. Hoe ze aan eten moet komen voor de feestdagen; ze weet het niet. Maar een boom in huis moet er komen. Het moet voor de kinderen toch kerstmis zijn.

Het schemert en het is snijdend koud. De wandeling naar huis lijkt zonder einde. Ze zingen kerstliedjes van het ezeltje dat naar Betlehem sjokt en Maria die zo moe is, zo moe…
De laatste maanden waren haar niet in haar koude kleren gaan zitten. Onverwacht had haar man aangekondigd dat hij een vriendin had met wie hij verder wilde en voor ze kon reageren vertrok hij. Enkele dagen daarna kwam er een meneer aan de deur met een bord ‘te koop’ dat hij in de voortuin pootte.

Als in een droom had ze overleefd en de tranen van haar kinderen gedroogd als ze dicht tegen haar aan in slaap vielen in het grote bed. Haar armen om hun smalle schoudertjes. De blonde koppies langzaamaan tot rust komend. “Nee, papa komt niet meer terug.” Hoe vaak had ze dit als antwoord moeten geven? Hoe vaak hadden de kleintjes die vraag gesteld? Hoeveel pijn kan een hart van een moeder aan als ze zoveel verdriet ziet in de ogen van haar kinderen? Veel. Het hart verstilt en versteent vanzelf. Je moet immers verder. Samen. Met zijn drietjes. Je moet je hoofd erbij houden en een nieuw huis gaan zoeken, zien dat je brood op de plank krijgt, zien dat het leven zoveel mogelijk doorgaat op de oude voet. Ze bracht ze naar school en had de boterhammetjes tussen de middag klaar staan. De vriendjes kwamen spelen en zij, ze kon het opbrengen allemaal. Vraag niet hoe, maar het lukte.

De boom staat. De lichtjes fonkelen en de vertrouwde spullen hangen erin. Voor de laatste keer in dit huis. Het stalletje is in aanbouw. Zorgzame kinderhandjes leggen het kindje in de kribbe en tellen de schaapjes. De herdertjes, de koningen, Maria, Jozef, de os en de ezel; ieder krijgt zijn plaats als in een gezellig gezin. De kinderen zijn tevreden. Hun oogjes weerspiegelen de lichtjes. Rode wangen. Kerstliedjes klinken door de kamer.
“Mama, het is mooi geworden hè,” zegt de zoon. “Ik denk, dat papa nu wel terug zal komen, omdat het zo gezellig is.”
En voor de zoveelste keer draait haar hart om en stamelt ze, terwijl ze weet dat ze liegt, omdat ze hem deze keer zijn hoop niet wil ontnemen: “Misschien…”

Het wordt een gelukkige kerst voor de kinderen en daarom ook een beetje voor haar. Vol hoop, dat papa weer terug zal komen. Vol kerstliedjes, vol vrienden, die kerstpakketjes komen brengen en lieve woorden schrijven op kaarten. En hieruit put ze kracht. Hoop op toch een goede toekomst.

Papa is nooit meer teruggekomen, maar ze hebben het gered. De toekomst is mooier geworden dan ze toen kon dromen. De realiteit drong langzaam tot de kinderen door. Elk op hun eigen manier en in hun eigen tempo hadden ze het verdriet verwerkt.

En de kracht daartoe was geboren tijdens die laatste kerst in het oude huis. Waar ze leerde dat hoop doet leven…