Krijten

In het café dat nogal nadrukkelijk een soort vergane glorie uitstraalde, hing bij het biljart een bordje. “Piqueren verboden”, stond er in vergeelde letters. Jammer, ik moet dus op mijn woorden letten, want nogal wat personen aan wie ik regelmatig een paar woorden vuil maak voelen zich inmiddels ernstig gepikeerd. Maar weet u, wat ik in de krant las? Ook met de biljartsport gaat het bergafwaarts. Vroeger was biljarten een deftige en serieuze zaak. Heren in deftige pakken presteerden in rokerige etablissementen ware kunststukjes. En op de radio deed Bert Voorthuijsen in Langs de Lijn op gedempte toon verslag van de toernooien. Want biljarten was een sport waar het publiek zwijgzaam bij toekeek, om de topspelers niet uit hun concentratie te halen. Je kon niet alleen een biljartkeu, maar zelfs een speld horen vallen. En de spelers spraken een heel geheimzinnige taal.

Ankerkader. Eén van de mooiste woorden van onze taal. Maar wat het precies betekent? Iets met gekleurde vakken op het biljart. De kleuren? Groen, groen en groen, denk ik. Want ik heb tenminste nog nooit een ander biljart gezien…
Een andere geheime code luidt “Klassieke Fantasie”. Ik zal u de klassieke fantasieën die ik in mijn hoofd heb maar besparen. Wat voor biljarters een klassieke fantasie is? Geen idee, maar ik vermoed dat het iets is met extra ballen. Want dat kan ook. Dat heet “spel met vier ballen”. Eindelijk eens een begrijpelijke term.
Librespel, nog zo’n raar begrip. Dat betekent vrij biljarten. Maar ik ben daar geen voorstander van. Tegelijkertijd vrijen en biljarten? Mij lijkt dat echt niks. Voor je het weet raak je op het verkeerde moment de verkeerde ballen…
En de scheidsrechter spreekt toverwoorden uit, zoals entré en dedans. Men noemt hem natuurlijk niet “scheids” maar “arbiter”. En nooit scandeert de zaal teksten als “het is nog maar een kind, en ook nog stekeblind”. Nee, voor de arbiter heeft men ontzag.

Maar in de loop der jaren veranderde de sfeer rond het groene laken. De gezellige geur van verschaald bier werd ingeruild voor de damp van natte regenjassen. Gezellige schaaltjes bitterballen of blokjes kaas en stukjes leverworst moesten plaats maken voor vlammetjes, kipnuggets en andere nieuwerwetsigheden. Een mooi zwart pak wordt niet meer gedragen. En er valt een bijzonder fenomeen waar te nemen: spelers lijden aan concentratieverlies, of presteren juist bovenmatig goed. De tweedeling in de biljartwereld is een feit. Aan de ene kant mensen die er uitstekend mee om kunnen gaan en maat weten te houden, en aan de andere kant de echte biljartverslaafden, reddeloos verloren. En zo nu en dan stopt een poenige zwarte BMW voor het ouderwetse buurtcafé, waarmee een snelle jongen nieuwe krijtjes komt brengen.

En opeens snapte ik wat er aan de hand was. Het ziet er zo normaal uit. Zo vertrouwd. De spelers schuren regelmatig even met hun krijtje over het uiteinde van hun keu. Daarbij wordt een soort wittig poeder geproduceerd. En ja hoor: niets is meer veilig. De biljartbond heeft inmiddels de eerste spelers wegens het cocaïnegebruik geschorst …