Liedjes aan de lopende band

Hoe langer het succes van platenmaatschappij Motown achter ons ligt, hoe populairder de muziek wordt. De succesvolle nieuwe cd van Amy Winehouse, ‘Back to black’, is duidelijk geïnspireerd op de muziek van Motown. Ook de film ‘[url=http://www.dreamgirlsmovie.com/]Dream girls[/url]’ verwijst naar het muziekbedrijf uit Detroit. Het verhaal is gebaseerd op de geschiedenis van de houterig bewegende meidengroep The Supremes en hun dictatoriale platenbaas Berry Gordy. In de jaren zestig was Motown maar matig succesvol in Nederland. Met een handjevol hits voor The Supremes en The Four Tops hield het wel op. Hoe anders was het in Amerika. Daar leverde de platenfabriek uit de stad die bekend stond om zijn auto-industrie aan de lopende band hits af. Ze werden gezongen door een groot aantal (voornamelijk zwarte) artiesten. De combinatie van ritmische pop, soul en gospel zorgde voor een ware sensatie en beïnvloedde de muziekindustrie blijvend. De dansbare liedjes met een hoog meezinggehalte legden bijvoorbeeld het fundament voor de discomuziek in de jaren zeventig. Maar toen de discorage daadwerkelijk losbarstte, waren de sterren bij Motown al aan het verbleken (Michael Jackson zelfs letterlijk…). Door het schrikbewind van de geslepen eigenaar Berry Gordy begon een groot aantal artiesten het door hem zo geprezen familiegevoel als verstikkend te ervaren. Bij bosjes verlieten ze de veilige thuishaven. De leegloop werd compleet toen Motown begin jaren zeventig verhuisde van het arme Detroit naar het mondaine Los Angeles. Het imperium van Gordy brokkelde snel af, hoewel hij pas eind jaren tachtig zijn bedrijf verkocht. Door het succes van artiesten als Stevie Wonder, Lionel Richie en Rick James kon Gordy nog lange tijd zijn hoofd boven water houden.

[img align=left]http://www.occhiaperti.net/pix/albi/the%20supremes%202.jpg[/img]Het vergroten van het zwarte zelfbewustzijn is misschien wel de grote verdienste van Gordy geweest. Eind jaren vijftig hadden maar weinig Afro-Amerikaanse artiesten succes in de Verenigde Staten. Dat kwam vooral omdat blanke artiesten hun muziek stalen, in een gelikte eigen uitvoering op de markt brachten en er vervolgens met het grote geld vandoor gingen. Little Richard spreekt nog steeds vol afschuw in documentaires over halfzachte zangers als Pat Boone. Zijn ‘ideale schoonzoon’ imago bleek beter verkoopbaar bleek dan dat van de ruige R&B artiesten uit die tijd. Gordy wilde dat zijn muziek zo gepolijst werd dat hij er ook een blank publiek mee kon aanspreken. Dat lukte hem verbazingwekkend snel, maar kwam hem meteen op de kritiek te staan dat hij zijn afkomst verloochende. Maar door de kwaliteit van de liedjes verstomde die kritiek snel. In een hoog tempo leverde een vast collectief aan songschrijvers en artiesten hoogstaand productiewerk af.

Het geld stroomde binnen, maar de prijs die voor het succes moest worden betaald was hoog. Veel artiesten die Motown voortbracht, hebben door drank- en drugsproblemen de pensioengerechtigde leeftijd niet gehaald. Eén van hen was zangeres Florence Ballard. Omdat Gordy meer zag in zijn toenmalige vriendinnetje Diana Ross werd de betere zangeres Ballard uit The Supremes geknikkerd. Ze raakte verslaafd aan de drank en pillen en overleed in 1976 op 32-jarige leeftijd. Vooral deze ‘karaktermoord’ inspireerde de schrijvers van ‘[url=http://www.dreamgirlsmovie.com/]Dream girls[/url]’. Jennifer Hudson en Eddie Murphy laten in deze film op fantastische wijze zien hoe er in de jaren zestig met zwarte artiesten werd omgesprongen. Hudson kreeg terecht een Oscar voor haar rol, maar Eddie Murphy werd bij de uitreiking gepasseerd. Hij had helaas te vaak in heel slechte films gespeeld.