mooi voor later

Ik heb sterk de indruk dat we thans een hele leeftijdsgeneratie overslaan. Ouderen praten het liefst alleen maar over die goeie ouwe tijd. En de mensen die nu bepalend zijn voor hetgeen er over ons in de geschiedenisboeken van de toekomst verschijnt, houden zich vooral bezig met zorgen voor later. Het lijkt soms wel of er tussen de pakweg 20 en 60 jaar geen leven meer bestaat. We genieten niet meer van hetgeen vandaag gebeurt. Velen denken, aan hun gedrag te zien, dat ze het leven later nog eens dunnetjes over kunnen doen. Die instelling inspireert een grote groep medemensen tot het digitaal vastleggen van alles wat zich heden ten dagen voordoet. Video-opnamen van alles wat in en om het huis beweegt, foto’s van elk detail en van elke vakantie vanaf 1968 tot heden. Waar je ook komt en wat je ook doet, er staat steeds wel zo’n kudde amateur-filmers en pseudo-fotografen voor je neus. Zij maken klaarblijkelijk liever een documentaire van hun leven dan dat ze de hen beschikbaar gestelde tijd frank en vrij opleven.
Wat is het nut van een film waarop dieren in de dierentuin te zien zijn? Zo’n rolprent voegt naar mijn mening toch niets toe aan de beeldvorming van onze nakomelingen. Als zo’n band over pakweg 100 jaar per ongeluk in handen komt van intellectuelen, hoor ik de snerende opmerkingen al aan. ,,Niet erg snugger hè om uitgerekend de originele bewoners in een dierentuin te filmen.” Zulke opnames zijn pas leuk als er plots allerlei mensen in de hokken en waterpartijen zouden opduiken. Al was het alleen maar om de ongelovige thuisblijvers te overtuigen. De ‘vastlegdrift’ gaat ten koste van het genieten van ‘het moment’. Dat je kind zijn of haar eerste stapjes doet is knap, maar toch niet uniek? Maar nee hoor, we laten zo’n wankelend luierbroekje nog liever tegen de plavuizen kletsen dan dat we onze camera loslaten.
Het is toch absurd dat je van anderen moet horen dat je zoontje zojuist met succes opgeweest is voor zijn zwemdiploma A? Je bent er weliswaar zelf bij, maar een dikke haag filmende en fotograferende collega-ouders belemmeren je doodleuk het uitzicht. De fanatiekste beeldkunstenaars presteren het zelfs om aan de badmeester te vragen of hij even opzij wilt gaan. Of ze laten hun vermoeide kind nog één keer extra van de badrand duiken, omdat het dopje nog op de lens zat bij de eerste poging.
Ik snap best dat een foto van dierbare momenten en personen een waardevol bezit kan zijn. Dat het vertederend is om jezelf, 25 jaar na dato, weer te zien spartelen in de box. Maar er zijn grenzen.
Onlangs werd er bij ons op een zondagochtend aangebeld door een oom en tante. Onwetend over het onheil dat ons te wachten stond, vergat mijn vrouw de geijkte smoes; ‘dat we eigenlijk net op het punt stonden om weg te gaan’. Dom, oliedom, maar ja. Nog geen tien minuten later zaten we met een kopje koffie en biscuitje naar het video- en foto-archief van het belegen koppel te kijken. Wat bleek, zij hadden van een onlangs door ons bezochte familiereünie kilometers film en honderden foto’s gemaakt. Het digitale overzicht gaf bovendien nogal een eenzijdig beeld van het hele gebeuren. Tante met haar kleinkind, oom met zijn schoonzoon. Dochter met haar dochter, kleindochter op de skelter, kleindochter op de trampoline, tante die kleindochter eten geeft. Schoonzoon die zijn dochtertje van zijn bier laat proeven, oom die met zijn kleinkind aan het voetballen is, enzovoort enzovoort.
,,Mooi voor later”, zei mijn tante verrukt bij het zien van al die eigengemaakte beelden. Dat zei en haar man tijdens de reünie een unieke kans hadden gemist om weer eens lekker bij te kletsen met de anderen uit hun familie, liet ze klaarblijkelijk koud. Dat het gezien hun beider leeftijd niet denkbeeldig is dat dit wel eens de laatste contactdag geweest kon zijn die ze temidden van hun familieleden konden bijwonen, maakten in hun beleving niets uit.
Gekke gedachte eigenlijk, dat de bejaarden van de toekomst in hun praathuisje op het havenplein, straks geen oude herinneringen meer hoeven op te halen. Geef ze een scherm en een beamer, en de oudjes kunnen jaren vooruit met al de onbenulligheid die we tegenwoordig aan het vastleggen zijn.