Schnabbeldebabbel │ de gemiste kansen

Ongetwijfeld één van de absolute dieptepunten in het toch al zo breekbare bestaan van een middelbare scholier is het jaarlijkse ritueel van de spreekbeurt.
Ik weet niet hoeveel tragische, zoal niet voorgelezen dan toch in ieder geval tot in de meest treurige details uit het hoofd geleerde verhaaltjes ik in m’n 36-jarige carrière in het onderwijs aan me voorbij heb zien trekken. Het zal de, overigens volstrekt begrijpelijke, hang naar broodnodige veiligheid wel geweest zijn.
Mijn poes, de krokodil, de olifant.
Kan het deprimerender?
En vergis je vooral niet in de impact van zo’n genadeloos naderende proeve van bekwaamheid. Op de bekende tafeltjesavondjes, het onvermijdelijke sacrament van de 10-minutengesprekjes die je als docent twee maal per cursusjaar blijmoedig met de pappa’s en mamma’s diende te voeren, werd je geconfronteerd met het topje van de ijsberg van ellende die meer dan eens leidde tot volledige ontwrichting van het gezinsleven. Al dagenlang volledig leeggescheten en vlak voor het uur U ook nog eens leeggekotst, moet een armada aan getergde pubers zich in de loop der jaren met ware doodsverachting naar het schavot gesleept hebben van waar voor het front van de verzamelde, immer sardonisch grijnzende klasgenoten uiteindelijk dat zielloze verhaaltje opgedreund werd. Een exposé dat bij nader inzien in de jaren daarvoor ook al drie keer met overweldigend succes in groep 6, 7 en 8 van de basisschool opgelepeld bleek.
Ik heb de meest geharde onruststokers die vanuit de veilige beslotenheid van een plaatsje achter in klas het soort brutaliteit uitstraalden waar je u tegen zei, als trillende Parkinson-lijders naar voren zien wankelen voor hun onontkoombare beurt, waarbij onverdachte kwaliteiten als zelfvertrouwen, vrijmoedigheid en originaliteit weldra als sneeuw voor de zon verdwenen.
En eerlijk is eerlijk, het is ook een bezoeking.
Voor de meesten.
M’n eigen spreekbeurtjes vroeger deden er trouwens amper voor onder. Ik herinner me met het schaamroood op de kaken nog de ‘Kronkel’ van Carmiggelt die ik zonder ook maar een moment te haperen schaamteloos probeerde te verkopen als summum van spreekvaardigheid. Als ik m’n best doe, kom ik er decennia later nog een heel eind mee, vrees ik.
Spreekvaardigheid, daar hebben we het over.

Wat heb ik me uitgesloofd om m’n bloedjes van kinderen ervan te overtuigen, dat een volledig uitgeschreven spreekbeurt voor hun snufferd wel zo ongeveer het laatste was waar ik naar uit zat te kijken. Eén argeloos vraagje of opmerking tussendoor en hun hele succesvol op de familiekring uitgeprobeerde, bloedstollende en toen ongetwijfeld flonkerende, verhaal was naar de ratsjmodee.
Lekkere onderwerpen, het liefst waar ze een mening over hadden, dát moest het zijn. Tien steekwoorden op een minuscuul velletje was wat mij betreft het maximum. Wat improvisatie graag.
Geen eindeloos uitgekauwde encyclopedische wangedrochten over de middelen van bestaan in een overigens prachtig land als Griekenland. Geen bloeddorstige beesten uit de binnenlanden van Afrika, laat staan die eeuwige, verrekte cavia van ze. Of, godbewaarme die eindeloze optocht paardenmeisjes die je naadloos kunnen uitleggen hoe je de stront van zo’n beest opruimt of hoe je ‘m op perfecte wijze dient te roskammen. Maar ja, probeer maar eens pedagogisch-didactisch verantwoord een diepgewortelde traditie van tientallen jaren om zeep te helpen.
Kansloos ben je.
Als leraar.

Het was uiteraard niet alleen kommer en kwel.
Natuurtalenten die soms met voor iedereen uiterst verrassende colleges hun voor de rest matige functioneren bij het vak Nederlands de glans konden geven waar ze volkomen terecht een vol jaar op teerden. M’n vingers heb ik stijf van bewondering afgelikt bij briljante sprekers die warempel zelfs volledig schijt hadden aan die tien toegestane steekwoorden. Ademloos heb ik ze mogen aanhoren. Moeiteloos overschreden ze het voor dit doel uitgetrokken kwartiertje dat door anderen trillend en bevend voor de poorten van de hel moest worden weggesleept. Met als absoluut hoogtepunt een diabeticus die zijn brugklascollega’s een vol lesuur lang met rooie konen op de punt van hun stoel wist te nagelen met een verhaal (inclusief demonstratie van een zelfinjectering) waar menig docent een punt aan kan zuigen.
Over competenties gesproken.

Hoe zouden trouwens de spreekbeurtjes van Dries van Agt, Frits Bolkestein, Ruud Lubbers, Wim Kok, Ayaan Hirsi Ali, Hans Wiegel maar ook Hans Alders en Mat Herben er vroeger hebben uitgezien, vraag je je af bij het lezen van de jongste editie van het patsersblaadje Quote.
De top-20 van oud-politici die zichzelf prostitueren voor een meer dan kostelijk avondje ongeëvenaarde fun. Als je je feestje met (zaken)relaties een beetje wilt oppimpen met een kekke spreker van niveau dan staat een spetterend gezelschapje wegkwijnende oudgedienden in de coulissen te trappelen om je eens uitgebreid te verwennen.
Het kost een paar centen maar dan heb je ook wat.
Voor het armlastige voetbalclubje hebben we Mat Herben in de aanbieding. Vraag me alsjeblieft niet waar de man ’t over heeft. Maar hij staat wél op nummer twintig met 2250€. Dries van Agt komt al voor 4500€ graag jouw kant op. Vreemd genoeg 2000€ minder dan je voor Hans Alders (who the fuck is ook al weer …?) moet neertikken. Het zijn de ‘koopjes’ in het milieu. Want voor Hans Wiegel (7000€) en Ayaan Hirsi Ali (7750€) zal het spaarvarken er aan moeten geloven. En wil je Wim Kok (10.000€), Ruud Lubbers (12.000€) of Frits Bolkestein (16.500 €) binnenslepen dan wordt het de hoogste tijd voor een stukkie fondsenwerving.
IJzeren Rita zal je graag vertellen hoe je zoiets aanpakt.
Hoewel?

Dat hadden verdorie Marije, Dennis, Jeffrey, Femke, Diana, Sandra en Michael, mijn brugpiepers van weleer, moeten weten.
Maar, eerlijk is eerlijk, die cavia had toch ook wel wat.
Ondanks mijn bezwaren.