Tante Citonia

In de stilte hoor ik de hersentjes bijna kraken. Gefronste voorhoofden, nadenkende blikken in de verte. Oogjes op het plafond gericht, alsof daar iets te lezen staat. Anderen praten geluidloos in zichzelf, hun blik helemaal in zichzelf gekeerd. Een momentopname… een klasje op een basisschool ergens in het land, steekproefsgewijs uitgekozen, in uiterste concentratie aan het rekenen. Ik sla mijn armen over elkaar en leun achterover in de grote stoel, mijn ogen en oren de kost gevend… en vooral… genietend… De laatste weken ben ik weer op pad en bezoek diverse klassen van verschillende basisscholen. Tassen vol kleine boekjes zeul ik met me mee. Keurig op nummer en naam gestickerd. Als freelancer werk ik periodiek mee aan verschillende onderzoeken voor de Cito-groep, kortweg: het Cito. Deze keer betreft het de ontwikkeling van het Leerling Volg Systeem voor het rekenonderwijs.

De eerste keer toen ik voor deze klus op pad ging, had ik geen idee hoe ik die kids een hele ochtend enthousiast aan het rekenen zou kunnen houden. Drie boekjes met gemiddeld 30 sommen en een rekendictee moeten ze maken. Ga er maar aanstaan! Gemiddeld zijn ze dan toch dik twee uur aan het sommetjes maken.

Vanmorgen, achteroverleunend in mijn stoel en genietend van wat ik allemaal waarnam, werd me weer eens duidelijk, dat kinderen enorm graag topprestaties leveren en coöperatief willen zijn. Het is maar hoe je ze motiveert! Dat heeft de ervaring me intussen geleerd.
Ik vertel ze bij de introductie, dat ze vandaag bijzondere en belangrijke kinderen zijn. Bijzonder, omdat er maar een kleine groep kinderen is uitgekozen in het land om te doen wat zij gaan doen. Belangrijk, omdat ze mee gaan werken om het rekenen voor hun kleine broertjes en zusjes leuker en beter te maken. Bovendien zeg ik, dat ze geen fouten kunnen maken, maar dat we alleen maar willen zien, of wij de sommetjes wel goed hebben verzonnen en of de juffen en meesters hen wel goed les hebben gegeven. Dus als ze iets niet weten, is dat helemaal niet erg, maar leren wij er juist weer van om het in het vervolg beter te doen, want misschien maken wij wel fouten…

Na dit stukje uitleg, zie ik ze al een meter groeien en opgelucht ademhalen. Want het woord “Cito” heeft toch een beetje enge klank voor velen. En daar kan ik me heel goed iets bij voorstellen, helaas. Er wordt wat afgeCitoot de laatste jaren en soms worden de kinderen daarbij behoorlijk onder druk gezet door leerkrachten of ouders.

Maar vandaag is het anders: ze zijn belangrijk en bijzonder en fouten maken kan niet! Dat is lekker! Ze popelen om te mogen beginnen, maar we houden de gezonde spanning er nog even in. De boekjes mogen nog niet open, want we gaan nog oefenen samen. De eersten kunnen hun nieuwsgierigheid niet bedwingen en spieken toch stiekem achter de rug van hun voorbuurman of -vrouw… en een enkeling schrijft snel al een uitkomst op. Ik zie zogenaamd niks, maar wacht rustig tot alle neuzen mijn kant uitwijzen.
Dan stel ik in het vooruizicht, dat er ongeveer om het half uur een pauze is en even tijd voor een spelletje als ze lekker doorwerken.

Als dan eindelijk het moment daar is, dat ze mogen beginnen, weet je niet wat je ziet! Vol enthousiasme, uiterst geconcentreerd gaan ze aan de slag. En alles bij elkaar houden ze dat dus met gemak de hele ochtend vol. Met de nodige pauzes ertussen.

Vanmorgen lag er een pak sneeuw op de speelplaats. Tijdens de pauze mocht de hele school even langer buiten blijven om te spelen. Ik stond met een collega te praten en wat schetst onze verbazing?
Mijn groep kwam uit zichzelf toch naar binnen toen de bel ging. De kinderen schoven met rode, frisse wangen achter hun tafeltjes, de rust viel vanzelf… en voor ik er erg in had, zaten ze alweer te rekenen… De collega keek me aan en zei: “Hoe krijg je DAT voor elkaar?” Ik moest hem bekennen, dat ik dat zelf ook niet precies wist, maar dat me dit dus op elke school gebeurt. Het enthousiasme voor rekenen is niet te stuiten en de meest notoire rekenen-haters werken zich nog de rambam.

Natuurlijk weet ik ongeveer wel hoe het werkt, maar toch verbaast het me tegelijkertijd telkens ook weer. Elk kind, elk mens, wil graag bijzonder en belangrijk zijn en geen fouten maken… en als je op die behoefte inspeelt, dan stijgen mensen tot grote hoogtes. Ook kinderen! Dat is het geheim…

“Tante Citonia” noemde een kind me laatst. Treffende woordspeling; vooral als je mijn uiterlijk daarbij ook nog eens in aanmerking neemt: blond peenhaar, spillebenen en een brilletje gna gna. Ik ben absoluut niet kapot van de huidige Cito-toetsen en de veel te grote waarde die eraan toe wordt gekend. In de rol van tante Citonia kan ik mooi een piepklein beetje invloed uitoefenen en mijn kritiek spuien en ideeën aanreiken en daardoor meewerken aan verbeteringen… hoop ik. En daarom doe ik dit werk. Want enkel blijven mopperen, schiet ook niet op.

Ik hoop dat het Leerling Volg Systeem niet nog meer verwordt tot een Leerling Achtervolg Systeem… maar dat de kinderen gewoon lekker plezier blijven houden in het leren en presteren naar eigen kunnen…

Want daar gaat het mijns inziens toch om!