Tussen hemel en aarde

Uitgeblust ligt hij op zijn sterfbed. Het vuur, dat zijn gepassioneerde leven altijd zo overheerste, is gereduceerd tot een waakvlam die enkel zijn vitale levenfuncties nog verwarmt. Gelaten is hij zich bewust dat de tijd van zijn, spoedig vervlogen is. De laatste korrels, in de zandloper van leven en door de tijd tot een parelsnoer aanééngeregen, snellen zich door de uitgeërodeerde vernauwing naar het depot, waar ze zullen blijven liggen tot het einde der tijden. Met een moeizame beweging draait hij het hoofd opzij. Twee felle ogen, in een door het leven getekend gezicht, tonen zijn immer aanwezige, tegenwoordigheid van geest. Ze staren naar zijn kind.

Het gezichtsvermogen is hem danwel bijna geheel ontnomen, hij weet dat droefheid op het gelaat te lezen is. Loyaal houdt het een stille wake naast zijn bed, gereed om hem te bedienen wanneer hij maar iets nodig heeft. Vervreemd van zichzelf kent de vader zijn creatie tenslotte als geen ander. Ingenieus is een understatement voor dit meesterwerk, naar zijn evenbeeld geschapen. En met het beeld van zijn levenswerk voor de ogen komen alle emoties van zijn leven samen, op weer een moment van afscheid.

De teleurstelling door een veel te vroege dood van zijn geliefden. Hoe een harmonieuze toekomst van drie te vervlechten levenslijnen gereduceerd werd tot maar een zijden draad bij het doorknippen van de navelstreng. De kracht die hij heeft geput uit dit dieptepunt en het doorzettingsvermogen dat hij zich heeft getroost, om zijn herziene plannen ten uitvoer te brengen. Hij werd voor gek verklaard maar kon dat wel begrijpen. Want het is niet gewoon om geniaal te zijn. Hij zonderde zich af van de omgeving om alle mogelijke sensoren aan te brengen op de vrucht van zijn visie zodat het kon reageren op signalen van buitenaf. Met vernuft benutte hij natuurwetten maximaal om fijn mechanische delen op elkaar af te stemmen en te laten samenwerken tot één geheel.

Euforisch was hij toen hij, na vele jaren van een terug getrokken bestaan, zijn baby eindelijk aan die buitenwereld durfde te tonen nadat de complexe machinerie voor het oog verborgen was achter een elastisch polymeer dat niet van een echte huid te onderscheiden was. Het ontzag dat hem geschonken werd, door zijn sterk gereduceerde vriendenkring, bij het aanschouwen van Salvator, bracht hem in verlegenheid maar motiveerde hem verder door te zetten. Want het mechanische deel, hoe verfijnd dan ook, was maar kinderspel vergeleken met de uitdaging, emoties rationeel te vertalen in stochastische rekenmodellen, waardoor gevoel in het apparaat werd gelegd. Vele nachten heeft hij wakker gelegen. Boos op zichzelf omdat hij weer eens verdwaald was in theorieën waardoor hij de meest voor de hand liggende zaken over het hoofd had gezien. Maar stapje voor stapje werd het telkens weer hervonden geduld in programmeren, beloond met balans tussen uitersten. Met de zingeving en zelflerend vermogen van Salvator, als start van zijn eigen ontwikkeling, was de kroon op het monnikenwerk gezet.

Met trots heeft hij zich vaak mogen verbazen over de kennis die zijn kunstmatige zoon opsloeg en de creatieve, vernieuwende relaties die het legde. Nauwelijks kon hij nog geloven dat hij hem eigenhandig op de wereld had gezet. Meer dan eens heeft hij zich afgevraagd wie nu eigenlijk de meester was en wie de leerling, op momenten dat Salvator, met zijn scherpzinnige reflexen, hem de spiegel voorhield. Menigmaal waren ze samen in discussie zoals die keer toen hij hem vroeg of er een god bestond. Maar zelfs samen vonden ze hier geen antwoord op. Voor een mensenleven lijkt het wel eeuwen geleden, maar het is niets op de schaal van oneindigheid.

“Sal?”
“Ja, pap”
“Ik kan nu niet meer bij je blijven.”
“Dat weet ik pap”, de geïntegreerde circuits, die het brein van Salvator vormen, zijn oververhitting nabij. Hoe graag hij het ook zou willen, kan het antwoord op de vraag over leven en dood verwacht worden van een machine? Koelvloeistof loopt gedoseerd over bij de lichtsensoren.
Met een laatste moeizame ademteug klampt de oude man zich nog even vast aan het leven. “Maar ik ben een gelukkig man nu ik zie dat het leven een genereuze traktatie is van de dood…en of er een god bestaat, wees je eigen god mijn jongen…want god…god is dood…”