Zappa is dood

De kunststoffen vloer was groen. Erop een bont lijnenspel. Blauw, rood, geel en zelfs zwart bekriskrasten het stroeve oppervlak. Je kon er basketballen, volleyballen, handballen en nog veel meer. Met recht een multifunctionele ruimte. En vandaag helemaal. Er was een lint gespannen en erachter leek het op een gezellige woonkamer. Met hoge gevulde boekenkasten, twee antieke fauteuils en een huiselijk perzisch tapijt. Ik zat op de grond, juist voor het lint, met zo’n tien anderen. Ineens verscheen daar een inteviewer, een jonge presentator, ik herkende hem van de televisie. En een oude vermoeide man, gekleed in een sjofel colbert. Ze namen plaats op de fauteuils. De oude man had donker haar met een weinig grijs. Zijn gelaat was ingevallen, bleek, vaal en dof. Zijn ogen lagen diep en stonden flauw. Alsof hij ernstig ziek was. Hij had een grote neus en een typisch plukje haar tussen de onderlip en kin. Het was …..Frank Zappa. “Maar, dat kan toch helemaal niet,” dacht ik, “Zappa is al bijna 20 jaar dood.”

Frank Zappa was mijn idool in mijn tienerjaren. Meer dan 250 lp’s had ik van hem, ik heb ze nog steeds trouwens. Hieronder een aantal zeldzame bootlegs, maar ook bijvoorbeeld lp’s van andere artiesten waar Zappa aan heeft meegewerkt, of van artiesten die composities van Zappa hebben vertolkt, zoals de Franse violist Jean Luc Ponty of bekende jazz-toetsenist George Duke. Vele malen heb ik hem zien optreden. En zijn muzikale levensverhaal ken ik als geen ander. Van zijn ontmoeting met een van zijn muzikale inspirators, de Franse componist Edgar Varèse, tot de verfilming van zijn musical 200 Motels tot het uitbrengen van een volledig op zijn computersynthesizer gespeeld album, Jazz from Hell.

Van het gesprek tussen de bekende tv-presentator en Zappa kan ik mij niet veel herinneren. Wel dat op een gegeven moment het publiek in de gelegenheid werd gesteld om vragen te stellen. Ik piekerde me suf om een intelligente vraag te bedenken. Het soort obligate vragen dat bij dit soort vragenrondjes over het algemeen wordt gesteld, bezorgt mij vaak kromme tenen. Altijd weer diezelfde voorspelbare haast dweperige vragen als “Wat is je favoriete album?” of “Wie vind je de beste gitarist?” Nooit eens een uitdagende kritische vraag. Daar word je als artiest toch ook moe van? Ik besloot een wat intelligentere, maar ook meer persoonlijkere vraag te stellen. Iets over zijn ziekte en zijn levensstijl. En de relatie met de muziek die hij maakte. Het viel niet in goede aarde. Vermoeid gaf hij met een armgebaar aan de showhost te kennen mijn vraag niet te willen beantwoorden. Ik moet zeggen, een steek ging door mijn hart. Ik was diep teleurgesteld voelde mij niet erkend en niet begrepen. Ik heb dat wel vaker.

Het gesprek was hiermee teneinde en Zappa werd meegevoerd naar achter de coulissen. Wat had ik er veel voor overgehad om mee back stage te gaan en met hem over van alles en nog wat van gedachten te wisselen. Het mocht niet zo zijn. Ik liep de gymzaal, althans ik dacht dat het een gymzaal was, uit en liep verder het gebouw in. Het leek alsof het een schoolgebouw was en dat er vandaag een soort open dag was. Maar het kon ook een eenvoudige filmstudio met een aantal opnamezalen zijn. Ik wist het niet.

Het gerucht ging, dat Zappa voor een beperkte groep mensen een lezing wilde geven. Ik werd opgewonden en enthousiast. Wat een unieke mogelijkheid om de grote meester nu eens zelf zijn verhaal te horen doen over de achtergrond van zijn composities, de manier waarop hij zijn bandleden had gedrild om de complexe werken te leren spelen, zijn inspiratie voor zijn bizarre teksten en wat hij nu precies had bedoeld met de door hem geïntroduceerde term, “Conceptual Continuity”. Ik vernam dat hij wel expliciet had aangegeven dat ik op de lezing niet welkom was.

“Maar waarom dan?” vroeg ik mij af. “Wat heb ik verkeerd gedaan?” Aan de andere kant,
wat kan iemand die al 17 jaar dood is nu werkelijk te vertellen hebben. Niets toch?