Behoorlijk onfatsoenlijk

Onze vocabulaire is recentelijk aangevuld met de de term [i]onbewust asociaal[/i]. Bedacht door SIRE, die de steeds verder om zich heen grijpende verruwing in de openbare ruimte wil terugdringen. Grappige TV- en radiospotjes wijzen erop maken dat je soms, zonder het door te hebben, anderen overlast bezorgt door bepaalde dingen (niet) te doen. Jammer dat er zo’n campagne-met-een-knipoog nodig is om het publiek te vertellen dat je rekening moet houden met anderen. Een fatsoenlijk mens doet dat uit zichzelf. Helaas zijn er veel lieden die menen dat ze altijd moeten kunnen doen waar ze zin in hebben. En als anderen daar last van hebben, moeten die maar netjes vragen of de radio wat zachter mag/ze er langs mogen/die sigaret uit kan. Maar die anderen durven dat vaak niet, want de laatste keer dat ze wel de euvele moed hadden om ergens iets van te zeggen, kregen ze een grote smoel, of een oplawaai.

Dat verklaart waarschijnlijk de fluwelen aanpak van SIRE: als je mensen te direct aanspreekt op hun (onbewust) asociale gedrag voelen ze zich al snel in hun kuif gepikt. Hun reactie is gepikeerd, agressief. Ze roepen dat hun omgeving niet zo moet zeiken, of erger nog, ze komen met dooddoeners als: de échte asocialen zitten op het Binnenhof.

We moeten ons er maar bij neerleggen dat asociaal gedrag – al dan niet bewust – onuitroeibaar is. Er helpt geen lieve moedertje aan, laat staan een ludieke advertentiecampagne. Ik probeer dat te accepteren, maar blijf me toch geregeld storen aan onwelvoeglijk gedrag. Het lijkt soms wel alsof niemand meer weet hoe het hoort. Een paar dagen geleden bijvoorbeeld, in de trein. Schuin tegenover mij nam een man van middelbare leeftijd plaats. Op het eerste gezicht een beschaafde heer, maar schijn bedroog. Nadat hij zich uit zijn jas had gewurmd drapeerde hij die breeduit over de lege zitplaats naast hem. Zijn aktetas ging er bovenop. Ik vond dat zó onbehoorlijk: had meneer er niet even rekening mee kunnen houden dat ik nu juist mijn voeten op die zitting wilde leggen?