Doodstil

,,Verrassing. Vandaag neem ik jullie mee op excursie!” roept Marjon enthousiast. Marjon, is een kennis van mijn buurvrouw. Ze woont al jaren op Kreta, werkt in de toerisme en kent het eiland op haar duimpje. We stappen bij haar in de auto en rijden de bergen in. Hobbelen over ongelijke keien, griezelen van de scherpe haarspeldbochten en genieten van de indrukwekkende vergezichten. We giebelen en giechelen. Kletsen honderduit en slaken opgewonden gilletjes. Het is een echt meidenuitje. De reis gaat van een klooster, naar een opgraving en via een pottenbakkersdorp naar de grotten van Melidoni. Daar kopen we een kaartje en glibberen de trap af om stalagmieten en stalactieten, zo groot als orgelpijpen, te bewonderen. Terwijl mijn reisgenoten vrolijk kwebbelend afdalen, blijf ik gefascineerd onderaan de trap staan. In de grot staat een graftombe. Spierwit, met op de afdekplaat een indrukwekkend kruis.

Er hangt een serene stilte in de grot. Wanneer mijn ogen aan de duisternis gewend zijn, merk ik groepjes bezoekers op. Als wassen beelden staan ze daar. Stil. Bevroren. Voor zich uit starend of met de ogen omhoog gericht. Ik schuifel zachtjes verder, bang om de betovering te verbreken. Dan lijkt het alsof alles in slow motion gebeurt. Een vrouw buigt voorover en drukt haar handen tegen haar buik. Ze snikt zachtjes. Een man streelt haar rug. Bij het meisje dat naast mij staat, glijdt een traan over haar wang. Ze lijkt het niet te merken. Tegen de graftombe leunt een oudere dame die haar handen strekt alsof ze iemand wil aanraken. Een klein meisje klemt haar armen om de nek van haar vader en verbergt haar gezicht.

Mijn reisgezelschap loopt verder de grot in. Ze zijn de enigen. Alsof een onzichtbare hand de rest van de bezoekers tegenhoudt. Mij tegenhoudt. Ik kan niet verder, wat ik ook probeer. Elke voetstap glijdt weg, zodat ik wel moet blijven staan. Berustend geef ik me over aan de magie van de omgeving. Ik kan niet anders. Ik word een beeld onder de wassen beelden. Zie zonder te zien. Ruik zonder te ruiken.
De betovering verbreekt als iemand mijn naam roept. Ik zie dat de meiden naar de uitgang klauteren. Langzaam week ik me los van de omgeving. Stapje voor stapje wandel ik naar het licht.

Marjon knikt begripvol, als ik mijn ervaring vertel. Ze snapt het wel en heeft het vaker gehoord. Tijdens een oorlog met de Turken in 1824 zijn 340 mensen deze grot ingevlucht. De Turken hebben de ingang geblokkeerd en in brand gestoken. Mannen, vrouwen en kinderen zijn verbrand. Hun botresten worden in de graftombe bewaard.
Voor de laatste keer kijk ik om. Ik heb gevoeld. Ik heb gezien. Ik heb geroken. Maar ik heb geen flauw idee wat ik ermee moet.
Voor de rest van de dag ben ik stil.