Hier en daar.

Het is half twaalf in de ochtend en de tuinmannen rondden hun werk af.
Ik zie de zweetdruppels van hun gezicht vallen want het is warm voor september.
[i]‘Voor hen zijn zij de enigen hier..’ [/i]
Met knuistige handen brengen ze het tuingereedschap terug naar het schuurtje dat in de linkerhoek van de begraafplaats staat. Het schuurtje is het enige obstakel dat het strakke lijnenspel doorbreekt. Over een kwartier wordt de stoet pas verwacht, dus ik neem even de tijd om de omgeving in mij op te nemen. Een dicht begroeide heg omsluit de gehele begraafplaats van ongeveer vijftig bij honderdvijftig meter. De enige opening wordt gebarricadeerd door een zwaar ijzeren hek.
[i]‘Een soort poort naar een andere wereld.’[/i]
Achter de heg ligt een brede sloot met opvallend helder water waarin je de vissen ziet zwemmen. Een groepje meerkoeten zie ik keer op keer onderduiken, op zoek naar iets eetbaars. Het lijkt alsof zelfs zij de rust hier respecteren, want het enige geluid komt van het opspattende water als ze onderduiken of bovenkomen.
Een drietal kaarsrechte paden lopen vanaf de ingang tot aan het einde. Er ligt fijn grind op, van het soort dat een beetje opstuift als je er overheen loopt. Aan ieder hoofdpad liggen verschillende zijpaden die leiden naar de grafvelden. De graven zelf liggen op rechthoekige veldjes van kort gemaaid gras. Ze liggen net iets hoger dan de paden. Ik schat een centimeter of vijf. Twaalf veldjes met ieder twaalf grafstenen, als peletons soldaten die aan hun kolonel een laatste saluut brengen voordat ze de strijd ingaan.
[i]‘Alleen komt de kolonel nooit opdagen.’[/i]
Op het achterste, linkse veldje staan maar tien stenen. Daar waar de ontbrekende twee horen te staan, kijk ik in twee diepe kuilen waarvan de opgegraven grond nog vochtig is.
[i]‘Dat moeten die voor mij zijn, een 50-50 kans. Ik gok links. Tenslotte lag ik ook altijd het liefst aan de linkerkant.’[/i]

In de verte zie ik de stoet aankomen over het smalle landweggetje. De colonne wurmt zich als een metalen slang door het landschap heen, met zijn zware, zwarte kop voorop.
Als iedereen een parkeerplek heeft gevonden, verzamelen ze zich bij de ingang.
[i]‘Vele gezichten met vele uitdrukkingen.’ [/i]
Af en toe bespeur ik een glimlach bij iemand, als degene met wie hij of zij praat, een herinnering ophaalt aan de overledene, maar nooit meer dan een glimlach wordt het niet. Gelijktijdig haal ik de herinneringen op die ik aan deze persoon heb. Met sommige mensen ben ik zo klaar, voor anderen is er tijd tekort.
Het hek wordt geopend en de dragers van de kist lopen als eersten gestaag naar binnen.
De stoet begeeft zich naar het achterste veld.
Met mijn verstand weet ik nu dat dit werkelijkheid is, maar toch sluipt er langzaam een gevoel van onwerkelijkheid naar binnen.
[i]‘Zou het misschien komen doordat zoveel vrienden en familie dit gevoel nu met elkaar gemeen hebben? Dat het gevoel zo sterk is, dat zelfs ik het lijk te ervaren?’ [/i]

‘Mag ik even met je meekijken?’
Verschrikt kijk ik om en staar in de ogen van een jonge vrouw. Ze moet ongeveer van mijn leeftijd zijn, als je dat nog kan zeggen. Ze heeft een mooi gezicht.
‘Sorry, ik wilde je niet laten schrikken.’
[i]‘Nee, euh..geeft niet. Het is niet dat ik mij doodschrok ofzo.’ [/i]
‘Erg geestig…,’ zegt ze en we schieten allebei in de lach.

De kist is intussen in het graf getakeld en her en der zie ik mensen huilen of moeite doen om niet te huilen.
[i]‘Nou, dat is een goed teken denk ik.’ [/i]
‘Ja, lijkt mij wel. Het maakt nu niet meer uit, maar ik had dat toch ook graag gehad.’
[i]‘Hoe bedoel je?’ [/i]
‘Nou, zoveel mensen die voor mij komen.’
We zijn beiden stil en kijken naar het tafereel dat voor ons afspeelt.
[i]‘Dat is mijn moeder en daar staan mijn broers.’[/i]
Ik wijs ze aan en ze knikt even.
[i]‘Mag ik vragen wie je bent? Of…wie je was?’ [/i]

Ze verteld dat, het merendeel van haar leven, bijna niemand voor haar gezorgd heeft.
Haar beide ouders zijn gestorven door een auto-ongeluk. Ze was pas acht toen dat gebeurde. Haar opa en oma hadden sindsdien voor haar gezorgd, maar stierven niet veel later. Vanaf haar vijftiende had ze voor zichzelf moeten zorgen, met alle verantwoordelijkheden die daar bij komen kijken. Ze werkte zestig uur per week om rond te komen en haar huisje te bekostigen. Toen werd ze ineens ernstig ziek. Door onkunde en een verkeerde diagnose werden er medicijnen verstrekt die het probleem juist verergerden. Kort daarna was ze gestorven. Dat was nu vier dagen geleden.

‘Ik ben wat vroeg.’
[i]‘Geeft niet, ik vind het wel fijn om gezelschap te hebben. [/i]
‘Dank je, ik ook wel.’
[i]‘Weet jij eigenlijk wat ons nu te wachten staat?’[/i]
‘Nee, ik heb werkelijk geen idee en eigenlijk maak ik mij er ook niet druk om.’
[i]‘Gek he, ik ook totaal niet, misschien is dat wel een voordeel van geest zijn: geen stress.’[/i]
‘Dat heb ik dan wel meer dan ruim verdient zeg.’

Langzaamaan lopen de eerste genodigden terug naar hun auto. Inmiddels is het half een en mensen krijgen nou eenmaal trek. Het condoleren zou in een klein gebouwtje iets verderop plaatsvinden.

[i]‘Ik heb de helft gemist!’ [/i]
‘Ja, maar je hebt tenminste wel een goed gesprek gehad.’
[i]‘Ja, dat is ook wat waard.’ [/i]

Samen kijken we in de richting van een bescheiden aantal auto’s die aan komen rijden.

[i]‘Ik geloof dat jij aan de beurt bent.’ [/i]
‘Ja, daar zal je ze hebben. Dit maak ik, als het goed is, maar één keer mee, dus zodadelijk moet je niet ook de oren van mijn kop lullen, ok?’
[i]‘Haha, dat beloof ik. Mijn levensverhaal is toch minder heftig dan het jouwe.’[/i]
‘Ik maak maar een grapje, zullen we na afloop nog een rondje lopen? Dan praten we nog wat.’
[i]‘Dat is goed, we weten namelijk nooit hoeveel tijd we nog hebben.’ [/i]