Hoop!

Afgelopen zaterdag was het zover. Aan de naam van de afzender zag ik dat dit hét boek was. Snel scheurde ik het pakje open en zag de omslag met het portret van Nelson Mandela, zijn gevangenennummer 46664, de vlag van Zuid-Afrika, de contouren van dit gemartelde continent, de gebalde vuist van het ANC, de twee titels: Halala Madiba en Nelson Mandela in Poetry. Op de achterzijde onder meer een handgeschreven citaat van Mandela uit 2000 waarin hij schrijft dat hij het plan voor dit boek zeer waardeert. Snel zoek ik mijn gedicht op. Het staat er écht in! In het Engels, translated from Dutch.

The world listens
when Nelson Mandela talks.
His dream gives us hope.

Het boek ziet er heel fraai uit en is zichtbaar met liefde gemaakt. Het bevat 96 gedichten uit 25 landen, waarvan Zuid-Afrika het leeuwendeel voor zijn rekening neemt. Onder de Zuid-Afrikaanse dichters mensen als Denis Brutus, die net als Mandela op Robbeneiland gevangen zat, Breyten Breytenbach, en Zindziswa (Zindzi) Mandela-Hlongwane, de jongste dochter van Mandela. De bundel is een poëtisch eerbetoon aan de man die icoon werd van de strijd tegen de Apartheid.
Iemand vertelde me dat hij eens in Londen was op een congres over racisme, waar Mandela sprak. Deze vroeg of er Nederlanders in de zaal waren, waarop het groepje Nederlanders enthousiast opstond en ja riep. Mandela zei toen dat hij een Nederlands woord kende: apartheid. Het groepje viel stil. Mandela daarop: als jullie je schamen is dat een geweldige vooruitgang. Pas als mijn woorden waren afgeketst op een schild van ontkenning, was alle strijd voor niets geweest. (Karl Marx heeft iets dergelijks beweerd: schaamte is een revolutionair gevoel. Het verandert de mens innerlijk.)

Halala Madiba betekent Ter Ere Van Madiba. Madiba is de clannaam van Mandela. Het boek is meer: een eerbetoon aan allen die in Zuid-Afrika tegen de Apartheid streden. Het vertelt in dichtvorm de geschiedenis van de strijd in Zuid-Afrika voor vrijheid en vrede.

Mijn haiku is in meer dan één opzicht slechts een piepkleine bijdrage. Want dáár werd strijd gevoerd. Werden mensen vermoord omdat ze zwart waren. Zaten mensen gevangen op Robbeneiland omdat ze voor de vrijheid van hun land vochten. Als de laffe moordenaars en uitbuiters, de politiebeulen en geheimagenten, de collaborateurs en folteraars, al die nullen kortom, vergeten zijn, zal de naam van Nelson Mandela nog steeds kristalhelder klinken, als een klokkenspel dat de Vrijheid aankondigt. Zijn droom geeft ons, de hele wereld, hoop.

© Jan Bontje 2006