Kerstballen zien alles

Hoe noem je die foto’s die met zo’n speciale vissenooglens zijn genomen? Het lijkt alsof je in een spiegelende [b]kerstbal[/b] kijkt. Alles staat erop, maar vertekend. Kromgetrokken als een omelet die te lang in de pan heeft gelegen. Een beeld dat me doet denken aan dat oude kinderliedje, over die vrouw, die koeken bakken wou. En het deeg dat wou niet rijzen. De pan viel om, en de koeken waren krom. En de man heet Jan van Gijzen. Merkwaardig detail. Waarom zouden ’s mans naam moeten weten? Wat was zijn aandeel in het verhaal? Waarschijnlijk nul, hoogstens verwaarloosbaar klein. Ik denk dat hij nietsvermoedend langs het keukenraam liep en door het alziend kerstbalperspectief het verhaal in werd getrokken. Ongetwijfeld kende hij die koekenbakster niet eens, hoogstens van gezicht. Was hij alleen maar een toevallige voorbijganger. De postbode? Misschien wel de wijkagent op zijn ronde. Snor, handen op de rug, op zijn hoofd een ouderwetse politiepet met [b]achtpuntige ster[/b].

Acht punten aan een ster, dat is veel. Hoeveel punten moet een ster minimaal hebben om een ster te kunnen zijn? En hoeveel maximaal? De mooiste vond ik de ster op de adventskaart die ik vroeger had. De Ster van Bethlehem. Die stond helemaal boven de vakjes met hun kleine kartonnen deurtjes. Op mijn tiende had ik het plan opgevat om de muur van mijn kamer te transformeren tot supergrote adventskaart. Ik wist nog niet precies hoe ik het zou gaan aanpakken, maar ik wel alvast een kartonnen bordje met de tekst ‘Adventswant’ op de muur geplakt, met blauwe plakgom. ‘Nee sukkel, dat is helemaal fout!’, riep mijn twee jaar oudere broer, die ongevraagd mijn kamer was binnengekomen. Altijd erop belust mij te corrigeren en te kleineren, want hij zat immers al in de brugklas. Hij pakte een stift, maakte er [b]Adventswantje[/b] van. ‘Het is maar een smal muurtje, dat zie je toch ook wel?’

Vuile bemoeial. Ik pakte de resterende klomp plakgom van mijn bureau en kneedde dat in zijn haar. Vloeken en schelden. Stompen over en weer. Mijn moeder, die beneden in de huiskamer met de buurvrouw zat te [b]ouwenelen[/b], vloog de trap op, gealarmeerd door het kabaal. Wat waren we allemaal aan het doen? De rest van de dag moest ik op mijn kamer blijven. Achter mijn bureau oefende ik een tekentrucje dat ik van mijn opa had geleerd: sterren tekenen. Van die vijfpuntige, die je kunt maken zonder je potlood van het papier te halen. Zoals je ook een huisje met een kruisje tekent.

En nu, bijna vijftig jaar later, vraag ik me of hoe het zou zijn om me alles wat ik in mijn leven heb gehoord, gezien, geproefd en gevoeld op één ondeelbaar moment te herinneren. Dat alles voor even en voor eeuwig is gevangen in de alles opslokkende reflectie van een kerstbal, vlak voordat hij op de vloer uiteenspat.