Minkukel

‘Minkukel!!’ Het bulderde door een klaslokaal op de benedenverdieping van het bouwwerk dat de Gemeentelijke HBS te Hilversum omhulde. De spreker was leraar handelsrekenen Dijkstra; ik verander geen letter van die hufter zijn naam. Het slachtoffer was Jos Klepper, een jongeling die aan alles wat hij deed wel iets sukkeligs toevoegde. Er ging geen week voorbij of Jos botste met zijn fiets ergens tegenaan, liep met een pleister op zijn hoofd, vergat zijn boeken of liet op een moment dat het écht niet kon een vette kippenpoot uit zijn handen glippen. Hij was een échte sukkel.

Maar Jos was ook een aardige knul, fantasierijk en was heel gevoelig. Hij deed ook aan alles mee. Er ging geen klassenavond voorbij of Jos nam tussen de schuifdeuren plaats met aan de kin een oude viool, bepaald geen stradivarius, om op een erbarmelijke manier Yehudi Menuhin te imiteren. We lachten ons gek om Jos, maar schoten hem nooit te hulp.

De lessen van Dijkstra waren voor Jos een plaag. Hij was de pispaal van een leraar, die hem tot algemeen vermaak, Josephus noemde. Jos raakte hiervan zó in de war dat het vermogen tot rekenen tot het absolute nulpunt terugliep. In de stress gejaagd door ‘Josephus, vertel jij het maar’, kreeg Josephus de simpelste dollarsom niet voor elkaar. Dan werd ‘Josephus’ naar het bord gebulderd om ‘drie dropjes’ te tekenen en daarna nog ‘vijf dropjes’. ‘Hoeveel dropjes staan nu op het bord?’. ‘Acht ‘ stamelde’ Josef, maar op zijn plaats gekomen om dezelfde vraag weer met dollars te beantwoorden, ging hij consequent wéér de fout in. ‘Minkukel!!!’.

Op een dag kwam Dijkstra de klas binnen. De euforie brak nu direct los. De belangrijkste rits van zijn kledij was niet in de positie waar die op dat tijdstip van de dag zou moeten zijn. Met een gapende opening en de knieën angstig uit elkaar, nam hij plaats op zijn lessenaar, die maximale ruimte bood voor het zicht op een ouderwetse onderbroek met een beginnend spleetje. Daaruit kon elk ogenblik een ongenode gast om de hoek kijken. Een dag om nooit te vergeten. De onrust was groot en Dijkstra kreeg die niet onder controle. ‘Wat heb jij daar Josephus?’, baste de handelsrekenaar. Hij kreeg een briefje, las dit, verdween uit de klas en kwam gekleed weer binnen. ‘Nullen!’ riep hij ons toe met een dodelijke blik en stapte af op de schrijver van de waarschuwing. Terwijl hij hem vriendschappelijk op de schouder sloeg, zei hij ‘bedankt Jos!’. Hij heeft hem nooit meer te kakken gezet.

Toch zat hufter Dijkstra dichter bij de waarheid dan hij zelf dacht. Het woord ‘minkukel’ werd in 1963 voor het eerst gebruik in ‘Tom Poes en het Kukel’. Ra-ra nam de maat van Prlwytzkofski’s kukel en sprak: ‘Een min-kukel. Dank u’. Oppervlakkige lezers zijn dit uit gaan leggen als ‘domkop’, maar Martin Toonder zelf corrigeert: het gaat om eigenschappen die meestal door een teveel aan rede worden verdrongen; zoals gevoel, fantasie, liefde en degelijke. Verrek: Jos Klepper!

Hij heeft het ver geschopt.