Pee-Es één

“Klop klop”.
“Bent u al wakker mevrouw van der Zande?”
“Mmmmm. Zet maar neer, ik kom er zo uit.”
Marieke, die stage loopt in bejaardencentrum “Het gulden geluck”, zet het dienblad met de boterhammetjes, het eitje en het kopje thee op de tafel.
“Gefeliciteerd met uw drieëntachtigste verjaardag, mevrouw van der Zande!”
“Ja ja, al goed meissie, bedankt.” Piroska is dan, op zo’n veertienhonderd kilometer afstand naar het zuidoosten, al een paar uur wakker. Voor haar is het ook een speciale dag. Gisteren is het hout voor deze winter bezorgd. Dikke stukken boomstam die in stukken gezaagd moeten worden en gekloofd. Haar zoon Matyas is al bezig de kettingzaag klaar te zetten in het eerste ochtendlicht. De vrouw van Matyas is bezig haar zoons te wekken. Brandhout zagen en kloven is veel werk, en de hele familie werkt mee.

“Komt uw zoon vandaag nog op bezoek, mevrouw van der Zande?”
“Nee, ik heb geen satelliettelevisie, en vanmiddag spelen er weer twee buitenlandse clubs voetbal, dat wil hij niet missen.”
“En uw kleinkinderen?”
“Ik heb geen plee-box of hoe zo’n ding mag heten, dus die komen niet. Ze komen bijna nooit meer, en als ze al komen dan zitten ze alleen maar voor de televisie te bliepen met hun komputter-ding”.

Het gezin van de drieëntachtigjarige Piroska heeft het ontbijt op en gaat naar buiten. Matyas zaagt de stammen in stukken van zo’n dertig centimeter. De plakken boomstam worden dan door de jongste zoon van Matyas naar het hakblok gebracht. Daar staat Piroska klaar, samen met haar oudste kleinzoon, ieder met een grote bijl in de handen. Piroska heeft haar wandelstok tegen de muur gezet. Elke keer als ze de zware bijl boven haar hoofd heft lijkt het even of het oude kromme gerimpelde tandeloze mensje achterover zal vallen. Dan komt de bijl met een doffe klap neer. In één klap slaat ze de dikste houtblokken in tweeën. De bijl blijft neerkomen op de brokstukken totdat de houtjes klein genoeg zijn voor de kachel en het fornuis. Zweetdruppeltjes beginnen onder haar hoofddoekje uit te parelen.

Mevrouw van der Zande loopt naar de gemeenschapszaal. De bewoners van het bejaardencentrum vormen een oude-mensjes koor. Samen zingen ze “Lang zal ze leven”. Veel overtuiging zit er niet in de serenade. Snel gaat ze zitten aan haar vaste tafel bij de andere oude besjes. Bij de koffie een suikervrije moorkop. En vanmiddag na de thee krijgt ze een advocaatje met suikervrije slagroom. Het is feest, hoera! Hoopvol gluurt ze af en toe naar de deur. Hopend het gezicht van haar zoon, of haar kleinkinderen te zien. Helaas is het blijkbaar echt een belangrijke voetbalwedstrijd. Haar “Pee-Es één” speel-komputter voor de kleinkinderen is blijkbaar echt te ouderwets. Toch heeft ze hem nog maar een paar jaar geleden speciaal voor hun gekocht. Dan zag ze haar kleinkinderen tenminste nog af en toe. Zuchtend drinkt ze haar koffie op.

Met luide stem begint Piroska tegen de vrouw van Matyas te kijven. De gehakte houtjes worden te langzaam bij haar hakblok weggehaald. Ze moet even ophouden met hakken totdat er weer ruimte is om te staan. Ze kijkt naar haar nakroost. Matyas met zijn knetterende motorzaag. Matyas’s vrouw met de kruiwagen, die de gehakte houtjes naar het afdakje brengt. Haar oudste kleinzoon die ook met een grote bijl in de hand aan een hakblok staat. Hij kan het hak-tempo van de oude Piroska niet bijhouden. De jongste kleinzoon die nu de houtjes aan het stapelen is onder het afdak. Nog maar zo’n vier uurtjes te gaan en de hele wintervoorraad is klein gehakt. Het zal dan al wel donker zijn. Piroska heeft “Gulyas” op het menu gezet. Stevige soep naar origineel Hongaars recept. Dat kunnen ze wel gebruiken na een dag hard werken in de kou.

Mevrouw van der Zande zit zich te vervelen. Zoals elke dag. Haar verjaardag maakt weinig verschil. Haar stoel is versierd, maar verder….. Haar man heeft haar goed verzorgd achter gelaten. Een ruim pensioen, een mooi appartement in een bejaardencentrum. Medische zorg rondom de klok. Mevrouw van der Zande heeft het erg goed.

Piroska heeft alleen haar Hongaarse AOW-tje. Zo’n tachtig euro per maand. Haar man heeft haar goed verzorgd achter gelaten. Een sterke zoon, die een vrouw heeft gevonden die van aanpakken weet. Een vrouw die haar twee kleinzoons heeft geschonken. Een oud klein huisje, maar wel met een goede kachel, en ramen die goed sluiten. Een huisje waar de hele familie met veel plezier leeft. En werkt. Vanavond, als al het werk klaar is, zullen haar kleinzoons hun “Pee-Es één” speel-komputter tevoorschijn halen. Voor het slapen gaan nog een half uurtje samen spelen. Die komputter hebben ze met klusjes bij de buren bij elkaar gespaard. Piroska is rijk. Schathemeltje rijk! Al haat ze het “gebliep”.

Mevrouw van der Zande zucht fluisterend: “Lang zal ik leven….”