Prisma

Ratana bleef maar kijken naar het glas dat op de vloer lag. De steel en de voet waren nog intact, maar de rest lag in een aantal stukken ernaast. Het hoofd was verbrijzeld en nu scheen de zon erop en het glas lag naast zijn eigen prisma. Het zag er mooi uit nu de gedachten er waren uit gevloeid en zichtbaar bleven. Totdat een wolk zich voor de zon trok en Ratana alleen maar een kapot glas kon zien. Ze was niet geschrokken, maar had alleen naar buiten gekeken, naar de bomen, de bladeren die heen en weer bewogen in de wind. Even leken ze op de bomen uit haar dorp, palmbladeren, grote bladeren als een dikke, gespierde bovenarmen. Niet de groene veertjes die aan deze bomen hingen. Die zouden verkleuren en vallen, elk jaar weer. Eindigen in een grijs-bruine, vertrapte boeken op straat. Maar ze zou zich niks aantrekken van de seizoenen in dit land. Er moesten boodschappen worden gedaan, de kinderen moesten naar school en alle andere dingen die met onbekende dingen moesten worden gedaan, dingen waarvoor ze niet eens de juiste naam wist. Behalve de Thaise, hoewel ze soms ook niet eens wist wat ze zag. Dat was vooral in het begin.

Vanuit de woonkamer vertelde Oprah hoeveel mensen er waren omgekomen toen Katrina stormde. Ze moest geld geven aan haar familie, herinnerde ze zich. De envelop lag op tafel, maar dan moest ze naar het winkelcentrum, waar een aardige meneer – India? Suriname? – achter het loket haar geld zou aannemen. Op de hoek van de straat stonden altijd dezelfde soort jongens. Zwarte jassen, zwart krullend haar en ze keken vaak boos of lachten juist uitbundig. Die Marokkanen, hoorde ze Johan vaak zeggen.

Iemand had op tv gezegd dat ze werden gediscrimineerd, discriminatie. Ze wist hoe ze het woord moest spellen, maar ze had die Marokkanen tot nu toe alleen maar bij elkaar gezien. Ze had ook gehoord dat zwarte mensen werden gediscrimineerd, maar ze zag overal in de stad stelletjes waarvan de een donker was en de ander blond. Jonge mensen waren daar misschien iets makkelijker in. Die worden verliefd op elkaar, die zien toekomst in relaties, daarna wordt het meer een instrument om wensen te vervullen. Jonge mensen worden verliefd, omdat ze nog niet weten wat ze missen of wat ze hebben en zichzelf durven te geven zonder zich af te vragen wat de gevolgen zijn. Wanneer was zij zich gaan afvragen wat de gevolgen waren? Ratana sloot haar ogen toen de zon vol door het raam scheen. Nee, dat had ze niet gedaan. Liefde was iets voor domme mensen. Er waren belangrijkere dingen dan dat.

In al die tijd dat ze hier woonde had ze nog nooit een gesluierd meisje met een blonde jongen zien lopen. Wel van die Marokkaanse jongens met blonde meisjes. Haar ouders hadden haar praktisch op het vliegtuig neergezet toen Johan haar ten huwelijk had gevraagd. Ze had liever gestudeerd. Ze had liever gewerkt. Een hotel opgezet of een restaurant. Toeristen genoeg waar ze woonde, van die dikke mannen met zongebruinde vrouwen die gingen zitten precies daar waar de zon het langst scheen. Hongerig en dorstig kwamen ze bij elk kraampje aan met zweetdruppels gutsend van hun voorhoofden. Het was best makkelijk geld verdienen. Maar haar ouders vonden het beter zo, zoals alle ouders. Liefde was voor jonge mensen had haar opa gezegd. Ze was nu een volwassen vrouw.

Ratana woonde in een flatgebouw waar het altijd rook naar andermans eten. Soms wanneer ze de was ophing zag ze haar buurvrouw, ook al met zo’n sluier om. Ze keken elkaar aan en glimlachten beleefd. Maar Ratana durfde nog geen hallo te zeggen. Misschien dat haar buurvrouw ook nog naar een cursus moest? Johan vond dat ze Nederlands moest leren. Zou haar buurman dat ook zeggen? Ze had haar buurvrouw nooit Nederlands horen spreken. Ze had wel een dikke kont, die kon ze niet verbergen onder die lange jassen die ze altijd droeg.

Johan wilde dat de kinderen naar een school gingen in een buurt waar mensen in grotere huizen woonden. Wanneer ze op het schoolplein op hen wachtte zag ze soms andere moeders naar haar kijken. Andere moeders lachten haar misschien achter haar rug om uit, omdat ze geen baan had. Zij was alleen moeder uit een ander land – maar niet van een internet pagina met veel plaatjes, zoals ze een keer op tv zag, want dat is alleen in Oost-Europa. Het was via tante. Importbruid, had ze al een keer gehoord. Alsof ze doof was. Net als die ene keer dat ze ‘vieze Chinees’ werd genoemd door een van de kinderen uit de buurt. Hoewel dat minder erg was dan ‘spleetoog’. Ze was tenslotte Thaise. Met een dikke winterjas in de kast.

Moeders op het schoonplein zeiden niet veel tegen haar. Ze was niet uit de buurt en bovendien leken ze altijd haast te hebben. Ze hadden waarschijnlijk een baan die elke dag klokslag na de schoolbel begon. Moeders op het schoolplein waren misschien met zaken bezig waar zij niet veel vanaf wist. Ze wist ook niet precies wat er in de wereld gebeurde, maar ze maakte elke avond eten klaar en iedereen aan tafel at het op. Dat was haar prestatie. Totdat het moment daar was en het glas brak en haar gedachten als een prisma om de stukken heen lag, totdat de wolk zich voor de zon trok en ze de kinderen op straat hoorde.

De kinderen zouden straks thuis komen. Ze veegde de scherven op en deed ze in een kleine kartonnen doos die ze bij de vuilnisbak zette. Ze zette de waterkoker aan en ze zou vragen – hoe was het op school? Mae! Mae! klonk het al.