Reuzenslofjes

‘Jongens, luister even…’ Met een samenzweerderige blik kijk ik ze aan, als volwassenen onder elkaar. Het regent pijpenstelen en na de autorit van anderhalf uur stuiteren ze alle kanten op. Niet de beste stemming om aan een kasteeltocht met gids te beginnen. ‘We krijgen zo meteen een rondleiding van negentig minuten. Dat is heel lang. En het is alleen maar in het Tsjechisch, ze praten hier geen Nederlands. Papa en ik hebben een Duits boekje gekregen waar we jullie af en toe iets uit kunnen vertellen, maar we moeten héél stil zijn. En niks kapot maken. Lukt dat?’ Ja, natuurlijk kunnen ze dat. Wat denken wij wel, dat ze kleine kinderen zijn? Als de gids haar verhaal begint is er geen woord dat ik versta. ‘Die mevrouw kan snel praten’, fluistert mijn achtjarige vol bewondering. De zes Tsjechen die met ons het groepje van de rondleiding vormen lopen ineens naar een kist toe. Wij volgen hun voorbeeld. Als het deksel openklapt zien we pantoffels liggen. Ieder pakt er een paar uit en trekt ze over hun schoenen aan. De vloer is hier schijnbaar kostbaar.

Nu is het feest. Met de komst van de reuzenpantoffels is alle aandacht voor de curiosa in het kasteel verdwenen. De ridderzaal, de gouden zaal, het gaat aan hun blikveld voorbij, want overal ligt dezelfde spekgladde parketvloer waar je heerlijk over kunt glijden. De rode koorden die de bezoekers moeten scheiden van de kostbaarheden lijken nu wel erg iel. Stevige hekken met stootkussens waren handig geweest. Wanhopig blader ik in mijn boekje, maar dat biedt ook geen geruststelling. De kamers van de gravin, het kamermeisje, de gasten en de kerk staan nog op het programma. Al lezend probeer ik telkens wat ter vermaak te melden. ‘Zie je daar die kast? Daar zit een wc in verstopt. Grappig hè?’

In de werkkamer van de graaf hangen portretten van kinderen. Een schilderij van een meisje van vijf jaar oud trekt mijn aandacht. Ze is gekleed in een rijk versierde jurk, strak lijfje met wijde rok. De pose is precies als die van de volwassen gravin, de handen sereen over elkaar gevouwen voor haar schoot. Haar gezicht staat serieus, rustig. Ze ziet er niet als een vijfjarige uit. Ik heb er ooit over gelezen, dat het idee van het kind als een aparte levensfase nog helemaal niet zo oud is. De opvatting dat kinderen verschillen van volwassenen, met typische eigenschappen, opvoedingsbehoeften en zorg ontstaat rond de zeventiende eeuw. Lange tijd werden kinderen beschouwd als miniatuur-volwassenen, grote mensen in klein formaat.

Ik kijk naar onze vijfjarige benjamin, die zittend op de grond met haar pantoffels stoeit. Ze willen niet goed over haar schoenen. Haar verfrommelde zomerjurkje is net als haar zithouding allesbehalve gracieus of deftig. Ik buk me en fluister, terwijl ik naar het schilderij wijs, ‘Kijk, dat meisje is even oud als jij, ook vijf jaar.’
Peinzend kijk ik opnieuw naar het statige portret. Zou zij ook wel eens door deze gangen hebben gegleden, dwars door de werkkamer van haar vader de graaf of de salon van haar moeder? Ik doe mijn best, maar ik zie het niet voor me.

Met ‘Kijk nou eens, dat is een echt prinsesje’ probeer ik een laatste maal de aandacht te krijgen van ons eigen dametje, die haar bed vol heeft liggen met prinsessenpoppen. Ze kijkt nieuwsgierig op, een paar tellen, en dan is haar aandacht weer bij de sloffen die maar niet willen blijven zitten.
Ze zijn veel te groot.