De eerste woorden staan er al gauw. Wit werkt op mij als een magneet. Maar dan gebeurt het. De column die ik in gedachte had wordt voorbijgestreefd, overwonnen, zeg maar gerust gekannibaliseerd, door de column die zichzelf wil schrijven. Wat ik ook doe – schrappen, herschrijven, schaven, corrigeren, verwijderen, toevoegen – de column wordt zoals hij zélf wil dat hij wordt. Ik heb niets meer in te brengen. Het is gewoon de aard van het beestje genaamd column, dat zich volvreet met mijn gedachten en toetsaanslagen, razendsnel groeit, en volwassen wordt binnen een paar uur of minder.

De column dwingt zijn schrijver datgene neer te pennen wat hij (de column) nu eenmaal wil en is. Willen is zijn, zegt de column. De columnist denkt dat hij de vrijheid en de macht heeft om te schrijven wat hij wil. Hij denkt dat hij vrij is. Wat een ongelooflijke misvatting! De schrijver is weerloos onderdaan van zijn column; díé alleen bepaalt wat er op papier komt. In het hoofd van de columnist mogen ideeën opborrelen, veranderen en vergaan; worden denkconstructies opgericht en weer afgebroken.

Kortom, gedachten, opvattingen, indrukken, invallen en zinnen strijden met elkaar en vaak tegen de schrijver, alsof hun leven ervan afhangt, wat dan ook zo is. Deze ‘struggle before life’, de strijd om ter wereld te komen, is een meedogenloze guerrilla om uit het hoofd op papier te komen. Daarbij sneuvelen talloze gedachten en zinnen, zij het bloedeloos. De overwinnaars vormen één front, één geheel, één siersteen in de vorm van een afgeronde column, die vanaf dat moment leidraad geworden is voor het denken van de columnist, een draad van Ariadne die woorden en zinnen bevrijdt uit de chaos van het schrijvershoofd waarbinnen ze anders zouden stikken. Zij happen naar adem, snakken naar licht en lucht, lonken naar maagdelijk wit papier om het ruw te betreden om ten slotte triomfantelijk te fonkelen als bouwstenen van een openbaar gebouw: de column.

© Jan Bontje 2009


24 reacties

DACS1973 · 8 mei 2009 op 07:36

Goed verhaal, Jan. En hoe herkenbaar!

LouisP · 8 mei 2009 op 07:46

Jan Bontje,

wat jij over woorden en zinnen schrijft, zo moet Vincent over lijnen en kleuren hebben gedacht. En geschreven.

LouisP

Mien · 8 mei 2009 op 09:01

To column or not to column, that’s your question?

Ik laat het gewoon gebeuren, vanuit mezelf en vanuit de ander.

Opduikelen, loslaten en raken.

Mien

champagne · 8 mei 2009 op 10:56

Ik heb zelf nooit het idee dat de column bepaalt welke richting het op gaat. Als schrijver ben ik degene die de column maakt en niet andersom.

De laatste alinea bevat prachtige zinnen!

Dees · 8 mei 2009 op 11:14

Dat heb ik nou ook! Weliswaar met verhaaltjes stukjes en wat minder met echte columns, maar het gegeven dat het zichzelf schrijft heb je geweldig beschreven. Je vierde zin ga ik als quote nomineren, geweldig.

Overigens, ik win het wel eens van de kannibaal, maar dan is het onveranderlijk minder van kwaliteit en bijna een beetje star. Stukkies moeten lekker doorvreten.

WritersBlocq · 8 mei 2009 op 16:01

Jaaaa dit is mooi zeg! Bij mij gaat het ook niet zo, maar ik ben blij dat jouw column zich zo heeft gemanifesteerd 🙂

JanBontje · 8 mei 2009 op 19:20

Slik… bedankt voor jullie lovende en/of kritische woorden. Ik ben er door ontroerd, omdat ik het gevoel kreeg de essentie van de column zoals die mij ontstaat, te raken, en onder woorden te brengen en kennelijk is dat overgekomen. Het is een stimulans om nog beter mijn best te doen om goede columns te schrijven.

JanBontje · 8 mei 2009 op 19:25

Een hele eer…

Je opmerking doet me denken aan een [i]bontje || haiku[/i] die ik jaren geleden (om precies te zijn 1997) schreef:

[b]hóór Vincent van Gogh
leg je oog te luisteren
luister kleur, kijk taal[/b]

Soms lukt het kennelijk om met woorden te schilderen…

Maurits · 8 mei 2009 op 22:29

Herkenbaar maar toch, het lijkt maar zo. De ordening van ideeen, invallen etc. tot een column draagt de signatuur van de columnist. De ideeen en invallen zelf ook.

Macx · 9 mei 2009 op 08:15

Wat een ontzettend mooi geschreven COLUMN! Het lijkt wel de geboorte van een geesteskind.

arta · 9 mei 2009 op 10:34

Ook ik vind dit heel herkenbaar, heel vaak begin ik met iets in mijn hoofd en schrijft het zich uiteindelijk een eigen weg…
Mooi geschreven!

KawaSutra · 12 mei 2009 op 00:09

Mooi Jan, soms overkomt het mij ook.

LouisP · 1 juni 2009 op 09:23

Jan,
‘k heb ‘de column’ al heel vaak gelezen en al gereageerd.
Maar ‘k wil toch even zeggen dat het een ongelofelijke eer is om er naast te staan. Tja,. vergelijken met Vincent! Duidelijk genoeg. Ik moet er geen tekeningetje bij maken zeker?
groet,
Louis

arta · 1 juni 2009 op 10:13

Gefeliciteerd, Jan!
Een mooi stuk op een mooie plaats, de juiste plaats!

Prlwytskovsky · 1 juni 2009 op 10:25

Dus dat heb jij ook? 😉

Proficiat met je Column van de Maand.

Anne · 1 juni 2009 op 21:06

Heel mooi en raak geschreven. Inderdaad een herkenbaaar, prachtig magisch proces; het uit handen geven van je eigen materiaal….aan datgene wat zichzelf schrijft.

Dees · 1 juni 2009 op 22:09

Het had deze maand ook geen andere moeten zijn 😉

Mien · 2 juni 2009 op 07:34

Mooi losgelaten en geraakt.
Terechte CvdM. Proficiat.

Mien

Darluz · 9 juni 2009 op 15:19

Prachtig! de geboorte van een column als een scheppend en soms onvermoeibaar koortsig relaas. Dwars door alles heen baren.

Darluz

trex01 · 9 juni 2009 op 23:35

Mooi, echt heel mooi. En wat mij betreft ook wel herkenbaar. Vaak heb je iets in je hoofd en een idee hoe je het in woorden om gaat zetten, maar schrijvenderweg ontstaat er dan iets heel anders.
Mijn complimenten. Ik moet nog maar zien dat ik een column op deze manier neer kan zetten.

Rick · 22 juni 2009 op 21:33

Schitterend. Inderdaad de laatste alinea pronkt erbovenuit. Het vat alles samen en is niets meer dan herkenbaar.
Mijn complimenten.

Rick · 23 juni 2009 op 18:55

:duimop:

JanBontje · 26 juni 2009 op 15:34

Dank je wel Rick!

arta · 1 april 2016 op 09:37

Zeven jaar na dato nog steeds heel goed, deze!

Geef een reactie

Avatar plaatshouder