Gezichtsbedrog

Elke hint negerend hield ik van jou. Met heel mijn tienerhart. Eigenlijk had ik helemaal geen zin in een vriendje. Drie baantjes hielden mijn hoofd boven water en mijn agenda gevuld. Schuiven met tijd was vrijwel onmogelijk, dus probeerde ik het niet eens meer. En toen liep jij de kroeg binnen waar ik elke avond achter de bar stond. Een foute kroeg, waar ik regelmatig vechtpartijen beslechtte en waar in de hoeken stiekem vuile zaakjes beklonken werden. Je paste er en toch ook niet. Vanaf dat moment liep je elke avond even binnen voor een glaasje en een onbeduidend praatje. Na een paar weken begon ik uit te kijken naar je. Voelde teleurstelling wanneer de deur openging en niet dat hoofd met zwarte krullen om het hoekje keek, direct op zoek naar mijn blik om, eenmaal gevangen, een brede lach te produceren die me deed smelten. Toen je me uiteindelijk vroeg of ik na sluitingstijd nog mee op stap ging, aarzelde ik geen seconde. “Natuurlijk ga ik mee!”

We belandden in een nachtclub, waar overjarige vrouwen zich ontkleedden voor geld en een biertje negen gulden kostte. Net een provinciestadje ontvlucht, keek ik mijn ogen uit. Met gemengde gevoelens. Jij lachte jouw mooie tanden bloot bij mijn naïviteit, herhaalde als een mantra hoe leuk je mij vond en na een paar biertjes geloofde ik jou. De bossen bloemen en kleine attenties, die de weken erna volgden deden de rest. Je nam me mee naar plaatsen, die ik niet kende en al gauw zegde ik mijn baantje in de kroeg op. “Je hoort niet op die plaats”, zei je steeds en dat was waar. Vond ik.

Afspraakjes maakten we niet. Jij kwam wanneer je wilde. Het kwam niet eens in mij op om daar iets tegen in te brengen. “Zaken gaan voor het meisje”, zei jij wanneer ik je een paar dagen niet gezien had. Ik had geen idee wat voor zaken je deed, maar met al die onzin wilde je mij niet vermoeien, zei je.

Jij had het er liever over wat ík in de tijd deed, dat je niet bij mij was. Zorgvuldig moest ik naar woorden zoeken. Jouw uitgebreide vriendenkring hield me dusdanig in de gaten dat ik me geen verspreking kon veroorloven. Het veroorzaakte ruzies. Ik begon me opgelucht te voelen wanneer jij weer op zakenreis moest, maar toch was ik ook steeds weer blij als je terug was. Zelfs wanneer, of misschien juist omdat, je dan soms wekenlang niets had laten horen.

De laatste zakenreis duurde niet lang. Al na een paar dagen stond jouw broer met betraande ogen op de stoep.
“Hij is dood, Arta”, viel hij met de deur in huis. “Een auto-ongeluk in Polen.”
“In Polen?” stotterde ik, in de veronderstelling dat je in de Verenigde Staten was.
“Ja, in Polen. Ik moet nu naar mijn ouders toe.” Een stijve knuffel en hij ging.

In shock dwaalde ik de stad in, eindigend waar alles ooit begon: De kroeg. Hunkerend naar informatie. Een paar van jouw vrienden wisten het al, maar leken niet overstuur. Ze waren zelfs wat lacherig. Ik begreep er niets van.

In de maanden daarna bleek dat er op de aan mij voorgelegde puzzel, veel meer stond dan ik me voor had kunnen stellen. Geen schapenwolkjes met een lief zonnetje, maar de zwarte lucht van de onderwereld. Geen landelijke tafereeltjes, maar een harde werkelijkheid van geld, drugs en vrouwenhandel. Stukje bij beetje werd jouw wereld mijn netvlies opgesmeten, terwijl ik het niet wilde zien. Je was dood. Onze herinneringen van vijf jaar samen wilde ik koesteren, maar dat kon niet, want jij had mij slechts één van jouw gezichten laten zien.

Het duurde jaren voor ik mijzelf toestond dat jouw dood me diep geraakt heeft.
Niet één traan heb ik om je gelaten, maar soms…
Soms denk ik nog aan je.
Aan je goede gezicht.