Luister nou eens een keer!

Muziek is een grote passie van mij. Ik luister er graag naar en speel ook vaak piano. Dankzij internet kun je bijna alles downloaden. Ik houd van klassieke muziek, jazz, fusion, popmuziek, kortom, ik ben breed georiënteerd. Mensen die mooie muziek maken beschouw ik als kunstenaars. Sting, Phill Collins, Pat Metheny, heel actueel James Blunt, fantastisch, de muziek die zij maken. Mijn oudste zoon heeft een drumstel en ik kan op de rand van zijn bed zitten en tijden naar hem zitten luisteren. Mijn tweede zoon speelt gitaar, ook daar kan ik enorm van genieten. De jongste, mijn dochter, is net begonnen met pianospelen. Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen plezier beleven aan muziek.

Muziek is in feite maar aan weinig mensen besteed. Maar weinig mensen kunnen écht luisteren. Mensen die hier op bezoek komen vragen wel eens of ik piano voor hen wil spelen. Vroeger deed ik dat graag. Maar ik voelde me wel een beetje voor gek zitten, als het gesprek na de eerste twee maten gewoon weer voortkabbelde. Tegenwoordig wimpel ik het af.
Ook liet ik regelmatig muziek horen aan vrienden, muziek waar ik zelf helemaal weg van was. Na de intro moest er al weer gepraat worden: “Hee, die band doet me denken aan…” en vul verder maar in. Ik word daar erg kribbig van. Je luistert met je oren en niet met je mond.
Luisteraars zijn ook kunstenaars.

Soms wil ik dingen van me af praten. Dan ga ik naar een vriendin. Ik vertel mijn probleem en prompt heeft zij wel een tante, een buurvrouw, een nichtje of een hamster die met hetzelfde probleem rondloopt als ik. Ja, daar kan ik echt wat mee!
Actief luisteren is een kunst die maar weinig mensen bezitten. Soms lijkt het, alsof het praten over problemen een ander het recht geeft om uit te wijden over eigen kwaliteiten.
Ooit vertelde ik aan een vriendin dat ik er moeite mee had dat ik een paar kilo aangekomen was. Ik was altijd superslank en nu viel ik ineens in maat achtendertig van kleding. Het leek wel alsof ik haar een wapen in handen had gegeven. Iedere keer als ik bij haar kwam, klaagde ze erover, dat ze zo moeilijk kleding kon kopen, omdat zelfs maat zesendertig haar vaak te groot was. Wat leerde ik hiervan? Nooit meer mijn zwakke punten aan haar laten zien.

Aan een andere vriendin vertelde ik over mijn moeite met het gedrag van mijn oudste zoon. Hij heeft het syndroom van Asperger (een combinatie tussen autisme en hoogbegaafdheid). Hij houdt volstrekt niet van fysieke aanraking en ik heb daar verdriet van. Nooit een zoen van hem, of een knuffel, niets van dat alles. Deze vriendin reageerde niet zoals ik gehoopt had, integendeel, zij ging vertellen over háár zoon en wat voor fantastische band ze met hem heeft. Dat hij regelmatig zijn armen om haar heen slaat en haar constant vertelt, wat voor een fantastische moeder hij heeft. Ja, dan ga je echt gesterkt naar huis.

Ik klap dan dicht. Ik ga over mijn nek. Wat is dat toch in mensen? Als je van iemand houdt, dan ben je toch geïnteresseerd in die persoon en wil je toch horen wat diegene te vertellen heeft? Dan denk je toch mee over problemen, je gaat dan toch geen zout in de wond strooien? Je maakt dan toch geen misbruik van de situatie?

Actief luisteren, een groot probleem voor velen. Zo had ik ooit een vrouwelijke collega, die alles al had meegemaakt in haar jonge leventje. Kwam ik na een griepje op het werk, dan had zij dat ook gehad, alleen was het bij haar kantjesboord geweest. Liep er een andere collega te hoesten en te snotteren; zij had astma-aanvallen, nee, dat wilde je niet weten! Totdat een van de mannelijke collega’s de ziektewet indook en na een paar weken pas weer op het werk verscheen. Hij had last gehad van zijn prostaat en liet mijn collega in kwestie weten dat dit nou eens een probleem was, waar zij geen last van gehad kon hebben! Ze zweeg dan ook in alle talen.

Wat wil ik hier nu mee? Ik zie namelijk de kritieken al voor me: Leuke column, een beetje gezwets in de ruimte, maar wat wil je hier nou eigenlijk mee zeggen?
Maar als ik nu mijn mening ga geven, zijn de reacties misschien wel: Wat hebben we aan dit moralistisch gezeik?
Goed, ik moet een keuze maken: ik ga dan toch maar liever voor de moraal in het verhaal.

Want: er lijken bijna geen taboes meer te bestaan in Nederland. Alles moet bespreekbaar zijn of gevisualiseerd worden. Op de televisie kan je alles zien: van bevalling tot geslachtsverandering. Van een smerig, verwaarloosd huis tot slecht opgevoede kinderen.

Maar: hoe gaan we daar in onze directe omgeving mee om? Als je weet, dat ouders hun kind hebben verloren? Als je hoort, dat het huwelijk van je vriendin op de klippen is gelopen? Als een vrouw haar partner is verloren als gevolg van een verkeersongeval?

Tja, dan krabbelen mensen zich eens achter het oor en doen uitspraken als: ‘Ik wil er wel naartoe, maar ik weet niet zo goed wat ik moet zeggen. Ik kan hier niet zoveel mee.” Dus loopt men met een wijde boog om mensen heen die iets vreselijks hebben meegemaakt en die de mensen om hun heen juist zo nodig hebben.

Een vriendin van mij was zwanger. Ze verheugde zich enorm op de komst van haar eerste kindje. Ik mocht mee naar het ziekenhuis toen de eerste echo gemaakt werd. Toen ze dertig weken zwanger was, bleek dat het kindje dood was. Een bevalling werd op gang gebracht. Een hele verdrietige situatie. Ik zag er enorm tegenop om naar haar toe te gaan. Wat moest ik zeggen? Ik hoefde niks te zeggen. Mijn armen om haar heen en meehuilen was alles wat ze nodig had. Ik hoefde niet uit eigen ervaringen te putten. Haar verdriet was groot genoeg voor ons beiden. Ik heb alles wat ze vertelde alleen maar beaamd, het is verschrikkelijk, je mag verdriet hebben en nee, ik weet niét hoe jij je voelt, want ik heb zoiets nog nooit meegemaakt.

Vaak hóef je niks te zeggen. Luisteren is een grote kunst. Het plaatsen van clichés is helaas realiteit.

Als ik een muziekstuk mooi vindt en ik vraag aan mijn kinderen of ze het willen horen, dan luisteren we het stuk helemaal uit. Zonder praten. Andersom is dat ook zo. Mijn kinderen willen mij ook laten delen in hun muzieksmaak. Ik vind het leuk, want ze kijken gedurende het hele muziekstuk naar mijn gezicht en stellen mijn mening zeer op prijs. En hoe knap ik de muzikanten ook vind, ik vind mijn kinderen ware kunstenaars; zij kunnen naar een muziekstuk luisteren. Waar maak je dat nog mee?

Nederland lijdt aan het ‘dat –heb –ik –ook- syndroom.’ Ik hoop dat we massaal zullen genezen.