Menselijk lijden is geen traditie

Een tijdje geleden werd er een campagne gelanceerd om in India het grote aantal meisjesabortussen te verminderen. Deze campagne was aanleiding voor een discussie. Het westen staat vaak met het opgeheven vingertje klaar om praktijken in andere delen van de wereld af te schaffen. Waar bemoeien wij ons eigenlijk mee? Zijn we zo arrogant om westerse normen op te dringen of moeten wij opkomen voor mensen die dat zelf niet kunnen? Best lastig allemaal. Westerse normen zijn niet superieur. Er is niks mis met het respecteren van andermans cultuur. Verandering moet van binnenuit komen. Die kan niet van buitenaf opgelegd worden. Uit respect zou je best kunnen zeggen dat er met uithuwelijken niks mis is. Wat maakt het uit of de buurvrouw een hoofddoek draagt of niet? Als mensen daar toch zelf voor kiezen… Welk geloof mensen aanhangen, welke kleding zij dragen, hoeveel kinderen er geboren moeten worden, of je al dan niet je ouders in huis neemt, daar hoeft niemand zich mee te bemoeien.

Anderzijds, in het voorbeeld van deze campagne is het eigenlijk ook wel erg gemakkelijk om je kop in het zand te steken. En zaken als eerwraak en vrouwenbesnijdenis dan? Als je buurvrouw wordt mishandeld door haar man, doe je dan ook alsof je niks hebt gehoord? Laat je meisjes aborteren omdat ze als inferieur worden beschouwd? Volgens mij ligt hier toch echt een wezenlijk verschil.

Het respecteren van andere culturen en tradities is één ding, het veroordelen van menselijk leed dat onder het mom van traditie wordt goedgepraat is wat anders. Want daarin zit hem de clou: het menselijk leed. De vraag of mensenrechten universeel zijn is volgens mij niet eenduidig te beantwoorden. Menselijk leed is dat wel.

Moord en foltering bijvoorbeeld worden overal ter wereld beschouwd als afkeurenswaardig, daar is niks cultuurafhankelijk aan. Diversiteit is belangrijk, afwijkende tradities zijn leuk, deze moeten ook zoveel mogelijk beschermd worden. Maar menselijk lijden is geen traditie. Ik pleit niet voor een verregaande bemoeienis van het westen. Het is niet haar taak om dit soort zaken van buitenaf te forceren, dat kan niet. Maar het onderscheid tussen cultuur en leed toebrengen moet gemaakt worden.