Op orde brengen (3)

Beste Meralixe,

Ten eerste wil ik u complimenteren met uw schrijven en bedanken voor de reactie. Uw weerwoord geeft er blijk van dat u mijn stuk meer dan aandachtig heeft gelezen, hoe onplezierig die ervaring ook mocht zijn. Ten tweede wil ik alvorens ik wat dieper inga op uw primaire klacht even een zaak toelichten:

De term spreekbeurt heb ik neergepend als verwijzing naar een reactie op een eerdere column. Een bepaald iemand schreef: ’De spreekbeurt over ratten had je dus van mij eruit kunnen laten. Dat voegt in mijn ogen niets toe.’ Waarop ik antwoordde: ‘Dat klopt, die spreekbeurt daar kun je zo omheen, maar dat is nu mijn ding. Ik schrijf op mijn blog over de dingen die ik vind. Dat zijn mijn spreekbeurten (Voor de enkeling die wel wat over de beestjes wil weten). …Daarom schrijf ik er een, noem het een, column omheen.’

De spreekbeurt stond op mijn site, wat u las op column X was een poging tot een prikkelende introductie.

Het onderschrift, Omdat ik weet dat er maar weinig op de rest van het verhaal zitten te wachten, tot hier. Mocht u geïnteresseerd zijn in de rest van het verhaal, dan kunt u verder lezen op brilmans, was vooral om de lezer niet te vermoeien met mijn verhalen over natuur, die in de regel en op feesten en partijen, maar door weinigen enthousiast ontvangen worden. Het lot dat natuur vaker treft. Het ontbreken van een rubriek ‘natuur’ op column X zegt iets.

Dat ik het bij het verkeerde eind had, er was interesse genoeg, moet u mij vergeven. Ik koester de hoop dat de andere lezers dat ook doen.

Dit vooraf nu verder:

Dat mijn ‘inleiding tot de taxonomie’ bij u anders is binnengekomen dan ik bij het schrijven voor ogen had, is zonneklaar. Blijkbaar heeft de toon van mijn schrijven u doen vermoeden dat deze verhandeling gestaafd was, hetgeen echter maar beperkt zo is. In principe had ik deze inleiding kunnen beperken tot alinea drie:

‘Mensen delen hun omgeving voortdurend in. Alle informatie wordt stelselmatig geordend. Netjes ingedeeld en op de juiste plek opgeslagen. Dat geeft ons houvast en iets om over te praten. Bovendien stelt het ons in staat dingen te onthouden en te herkennen. En… ook niet onbelangrijk: een geordende wereld kalmeert en geeft een veilig gevoel. Voelt u?!’

Aan deze alinea is namelijk niets gelogen. Ik had zelfs nog kunnen beweren dat leren haast onmogelijk is zonder deze drang tot indelen. Hoe meer we indelen des te meer ons duidelijk wordt. Dit indelen, we noemen het nog geen taxonomie of wetenschap, is al weggelegd voor het ongeboren kind. Sterker nog, ik durf te stellen, en ik niet alleen, dat deze neiging niet beperkt blijft tot de mens. Dieren doen het ook. Wie, bijvoorbeeld, een hond heeft zal dit beamen.

Om mijn inleiding op te leuken, niet rekening houdend met ieders keelgat, besloot ik enkele voorbeelden van deze drang tot indelen in mijn inleiding te verweven. Niets wetenschappelijks puur eigen perceptie.

Mensen in het algemeen en pubers in het bijzonder hebben van naturen de behoefte ergen bij te horen; zichzelf in te delen. Waarbij en in welke maten dat is afhankelijk van veel factoren, maar dat het zo is, is een feit. Op mijn middelbare school was dat goed zichtbaar. Hetgeen ik probeerde te schetsen aan de hand van een vijftal toonaangevende groepen die ik mij wist te herinneren. De enigszins generaliserende benadering lijkt mij toegestaan.

Het stuk over koffiedikkijken heb ik geheel ter vermaak van mezelf geschreven. Ik wilde de draak steken met de overmatige behoefte die sommige mensen hebben om, ter bevordering van hun gemoedsrust, te plannen. Hoe dat een ander zou welgevallen was me een worst.

Maar goed, uit uw schrijven maak ik op, ik proef het aan de toon, dat al deze zaken nog, hoewel beperkt, te verkroppen waren. Wat de emmer deed overlopen, verbeter me als ik het mis heb, was de in uw ogen misplaatste term: toeval.

Daarover het volgende:

Om te voorkomen dat we in een semantisch geharrewar geraken geef ik u per direct gelijk. Toeval bestaat niet; alles is logica en natuurwet. Tenminste als u bedoelt dat alles te omvatten is in natuurwetten of logica. De oorsprong van alles kan natuurlijk niet liggen in menselijke denksels. Daarnaast wil ik u vragen mij tegemoet te komen in het feit dat hier geen planning aan vooraf gaat, menselijke bemoeienissen buiten beschouwing gelaten.

Maar dan de kwestie:

Als het allemaal zo simpel is en alles te verklaren aan de hand van logica en wetenschap, wil ik u de het volgende voorleggen:

Er is zover ik weet geen ‘normaal functioneren’ voor het heelal. Wel kunnen we stellen dat alle processen en vormen in het heelal het resultaat zijn van een overkoepelend mechanisme namelijk ‘de inname van vrijheidsgraden.’ Gerard Jagers schreef er onlangs een mooi essay, De Soortenstorm, over. De inname van vrijheidsgraden leidt tot meer differentiatie in het heelal. Differentiatie kan vervolgens twee kanten op gaan, richting organisatie en chaos. In beide richtingen zet de natuur mogelijkheden om in werkelijkheid. Lijkt me allemaal nog logica en natuurwet. Prima!

Maar dan nu de vraag:

Wat bepaalt dat juist één mogelijkheid van de velen wordt omgezet in werkelijkheid op een bepaald moment? Wat bepaalde dat juist u 63, ik kan er een jaartje naast zitten, jaar geleden het licht zag? Wat zorgde er voor dat alles logica en natuurwet is? Had alles ook zomaar anders kunnen lopen? Bestaat de kans?

Zegt u het maar.

Vriendelijke groet en hoogachtend,

M. Brilmans